Jak wygląda wytyczanie fundamentów pod dom?

W artykule:

• Na jaką głębokość wytycza się fundamenty?
• Znaczenie gruntu w wytyczaniu fundamentów
• Wytyczanie fundamentów metodą kołkową i metodą ławy drutowej
• Co jest potrzebne do wytyczenia fundamentów?
• Czy można samodzielnie wytyczyć fundamenty?
• Jak przebiega wytaczanie fundamentów przez geodetę?
• Ile kosztuje wytyczenie fundamentów budynku przez geodetę?
• Częste błędy podczas wytyczania fundamentów

Fundamenty to pierwszy, a jednocześnie jeden z najważniejszych etapów budowy domu. Przenoszą obciążenia na grunt, w taki sposób, aby efekt był w pełni bezpieczny dla stabilności budynku. Ich wielkość czy rodzaj jest w głównej mierze zależny od wybranego projektu domu, technologii budowy oraz rodzaju gruntu. Tyczenie fundamentów z kolei sprowadza się głównie do oznaczenia najważniejszych punktów pod względem przyszłego budynku. Muszą być one widoczne, aby umożliwić pracę ekipie budowlanej. Kto powinien się tym zająć? Czy możemy wykonać tę czynność samodzielnie?

Na jaką głębokość wytycza się fundamenty?

Odpowiedź na to pytanie warto uzależnić od konkretnego rodzaju fundamentu. Te możemy podzielić ze względu na głębokość ich posadowienia. Pod tym względem wyróżniamy:

• fundamenty głębokie – w tym przypadku obciążenia są przekazywane na warstwy nożne położone niżej;
• fundamenty pośrednie – obciążenie przekazywane jest na warstwę nośną, która znajduje się tuż pod podstawą fundamentu, głębokość posadowienia jest stosunkowo duża. Przykładem fundamentów pośrednich stanowią m.in.: ściany szczelinowe i pale fundamentowe;
• fundamenty bezpośrednie – głębokość wykopu nie sięga więcej niż 4 metry, dlatego są to zazwyczaj fundamenty płytkie. Przykład stanowią chociażby płyty fundamentowe. Ich nazwa bierze się stąd, że wykonywane są bezpośrednio na warstwie nośnej gruntu. To najczęściej stosowane fundamenty pod budowę domów jednorodzinnych w naszym kraju.

Warto dodać, że fundamenty możemy podzielić na 3 podkategorie, do których zaliczamy:

• stopy fundamentowe (stanowią podstawę dla smukłych elementów konstrukcji),
• ławy fundamentowe (przenoszą obciążenia od ścian konstrukcyjnych),
• płyty fundamentowe (stosowane pod całym budynkiem, dobrze radzą sobie z dużym obciążeniem, stanowią także posadzkę dla najniższych kondygnacji).

Na jaką głębokość robi się fundamenty? W większości rejonów Polski głębokość fundamentów wyznacza się na 1 metr. Zdarza się jednak, że w obszarach kraju, gdzie jest wyjątkowo zimno, wynosi nawet ok. 1,4 m. Skąd tak duża głębokość? Dzięki niej możliwa staje się ochrona budynku przed uszkodzeniami, które mogłyby powstać na skutek wysadzin mrozowych. Zazwyczaj ma to miejsce na gruntach torfowych lub glinowych.

Wyznaczenie fundamentów będzie wyglądało nieco inaczej w przypadku, gdy budynek jest podpiwniczony, ponieważ będzie on stawiany poniżej głębokości przemarzania gruntu. Wówczas wyznacza się poziom fundamentów w przedziale 2,5 do 2,8 m pod poziom terenu. Jeśli grunt na to nie pozwala, ławy fundamentowe mogą znajdować się nieco płycej.

ofe-5847238-70000 w-70000

Znaczenie gruntu w wytyczaniu fundamentów

Zaznaczmy fakt, że nie każdy grunt pod fundamenty będzie dobrym pomysłem. Prawidłowe wykonanie wykopów ma duże znaczenie z perspektywy posadowienia budynku właściwie i zgodnie z projektem budowlanym. Oznacza to, że nierzadko trzeba wykonać szereg zaawansowanych prac, aby umożliwić bezpieczne postawienie nieruchomości.

Bardzo ważnym etapem prac są badania gruntu, dzięki którym można określić najlepszy grunt pod fundamenty. Nie są one narzucone odgórnie przez prawo budowlane, dlatego część inwestorów świadomie z nich rezygnuje, szukając oszczędności. Może to, niestety, mieć bardzo poważne konsekwencje – nie tylko finansowe. Rzutuje na trwałość, funkcjonalność i estetykę budynku.

Przy badaniach podłoża gruntowego zwraca się szczególną uwagę na trzy kluczowe parametry:

• położenie budynku – zwłaszcza w kontekście zmiennych warunków atmosferycznych i opadów,
• poziom wód gruntowych,
• rodzaj gruntu.

Większość gruntów w naszym kraju ma nośność odpowiednią, by umożliwić bezpieczne postawienie domu jednorodzinnego, jednak trzeba pamiętać, że gleby o słabej nośności niosą pewne ryzyko. Sporadycznie zdarza się, że określony grunt w ogóle uniemożliwia posadowienie budynku.

Najlepszym gruntem pod budowę domu jest grunt niespoisty, a więc piaski i pospółki. Charakteryzuje się on dobrą przepuszczalnością wody i małą ściśliwością, co jednocześnie ogranicza problem osiadania budynku. Fundamenty na niestabilnym gruncie, takim jak torfy, namuły lub gytie, to bardzo ryzykowne przedsięwzięcie. Takie podłoże nie będzie w stanie utrzymać dużych obciążeń.

Dość częstą sytuacją w naszym kraju jest chęć przygotowania fundamentów na gruncie gliniastym. To oczywiście możliwe, choć budowa nie będzie należała do najłatwiejszych. Zwykle omija się proces deskowania, układając w wykopie folię hydroizolacyjną. Takie rozwiązanie można stosować natomiast jedynie przy niewielkich budynkach, gdyż pojawiają się ograniczenia dotyczące szerokości fundamentów.

Czy możliwe są solidne fundamenty na terenie podmokłym? Oczywiście, choć i w tym przypadku technologia może być nieco bardziej skomplikowana. Najpierw należy przeprowadzić badania gruntu, a później, na ich podstawie określić sposoby umocnienia gruntu oraz konkretną technologię posadowienia budynku. Najczęściej eksperci zalecają zastąpienie ławy fundamentowej płytą fundamentową oraz rezygnację z podpiwniczenia.

Czytaj więcej: Jak dobrać odpowiedni typ fundamentów do rodzaju gruntu?

Wytyczanie fundamentów metodą kołkową i metodą ławy drutowej

Jak wyznaczyć prostokąt na działce? Jak zmierzyć przekątną fundamentu? Jak wytyczyć fundament pod garaż czy budynek mieszkalny? Na szczęście nie musisz się tym przejmować, ponieważ tego typu prace i obliczenia wykonuje fachowiec. Warto jednak wiedzieć, że w Polsce stosuje się dwie podstawowe metody wytyczania fundamentów, do których zalicza się metodę kołkową i ław drutowych.

Każda z metod powinna zostać dokładnie omówiona z kierownikiem budowy. Najlepiej, aby to on doradził, którą z nich wybrać. Warto przy tym wiedzieć, że wybrana metoda wytyczania fundamentów wpływa na ostateczny zakres i kosztorys prac budowlanych. Sprawdź zatem, czym właściwie różnią się od siebie obie metody wytyczania fundamentów.

• Metoda kołkowa, jak sama nazwa wskazuje, sprowadza się do zaznaczania określonych punktów kołkami. Jakiego rodzaju są to punkty? Chodzi oczywiście o miejsce przecięcia osi konstrukcyjnych i zewnętrznych narożników budynku. Trudno oszacować ich dokładną liczbę, ponieważ zależna jest od złożoności bryły budynku. Im będzie bardziej skomplikowana, tym więcej kołków okaże się niezbędnych.

Co istotne, znaczenia nie ma wysokość wbijanych pali. Jeśli chcesz oszacować głębokość wykopu, musisz odnieść się do reperów, czyli znak geodezyjnych osnowy wysokościowej, które cechuje stała wysokość. Gdy punkty zostaną oznaczone, kołki przenosi się w celu umożliwienia prac budowlanych. Ma to jednak miejsce tylko w sytuacji, gdy do ich realizacji potrzebna jest koparka.

• Drugą metodą tyczenia są ławy drutowe, które cieszą się opinią najbardziej precyzyjnej, jednak droższej metody od kołkowej o ok. 30%. Na czym dokładnie polega ta metoda? Jest to wytyczanie budynku przez paliki, które wbija się w grunt, do których następnie przybijane są deski. Na deskach rozciąga się za sznur bądź drut, którego zadaniem jest wskazanie osi i obrysu budynku.

Deski muszą znajdować się na tym samym poziomie. Tylko wtedy możliwa jest kontrola głębokości wykopu. Na względzie należy mieć przy tym fakt, iż ławy drutowe należy umieszczać w takiej odległości od planowanego wykopy, żeby możliwe było wykonanie pracy budowlanych.

Zobacz projekty domów z dachem dwuspadowym!

D21-2B

5 500 zł

Stodoła Chalet wersja murowana

4 500 zł

NewHouse 794 G2

6 390 zł

Projekty domów z dachem dwuspadowym

Sprawdź również: Technologie budowy domu. Która jest najtańsza, która najszybsza, która najlepsza?

Co jest potrzebne do wytyczenia fundamentów?

Lista narzędzi potrzebnych do wytyczania fundamentów w dużej mierze zależy od metody, którą wybierze Twój geodeta. Czy będzie to metoda kołkowa, czy łatwy drutowej? W pierwszym przypadku potrzebne będą pale, a w drugim także deski, drut lub sznur. Co jeszcze potrzebuje geodeta do wytyczenia budynku? Absolutne minimum to także łopata i młotek.

A co z materiałami? Bez wątpienia niezbędny okaże się cement, piasek i woda. To właśnie dzięki nim możliwe będzie przygotowanie tzw. chudego betonu. Geodeta powinien wyposażyć się również w deski szalunkowe. Zastąpić można je ewentualnie folią hydroizolacyjną. Ponadto potrzebny będzie beton towarowy klasy B15 (lub ten przygotowany w betoniarce), druty stalowe i pręty zbrojeniowe. Te ostatnie mogą być potrzebne tylko wtedy, gdy wymaga ich projekt techniczny.

Materiały to nie wszystko. Geodeta powinien zjawić się na budowie, wyposażony w profesjonalny sprzęt taki jak:

• poziomica laserowa,
• obcęgi do przecinania drutu wiązadłowego,
• giętarka do prętów zbrojeniowych czy zagęszczarkę jednokierunkową (najlepiej o wadze ok. 90 kg).

Sprawdź również: Kiedy powinno się zastosować zbrojenie fundamentu?

Czy można samodzielnie wytyczyć fundamenty?

Wytyczenie fundamentów to trudne i bardzo ważne zadanie, dlatego warto zrobić je dobrze. Inwestorzy, którzy decydują się na budowę domu systemem gospodarczym, nierzadko chcą zaoszczędzić i zastanawiają się, czy można samemu wytyczyć fundamenty oraz jak to zrobić.

Nie ma co ukrywać, że wytyczenie budynku bez geodety jest niemal niemożliwe, tym bardziej że do tego zadania trzeba mieć odpowiednie uprawnienia. Nawet jeśli wiesz, jak wytyczyć fundament, to zapewne nie posiadasz uprawnień, dlatego pozostaw prace geodezyjne osobie, która zrobi je prawidłowo. Od tego zależy przecież przyszłe bezpieczeństwo Twoje i pozostałych domowników.

Może Cię zainteresować: Na czym polega posadowienie budynku i jak je wykonać?

Jak przebiega wytaczanie fundamentów przez geodetę?

Czy geodeta musi wytyczyć budynek? Wytaczanie fundamentów to zadanie dla geodety, który ma odpowiednie uprawnienia. Gdzie znaleźć takiego fachowca? Możesz go poszukać za pośrednictwem gminy lub prywatnie, np. przez analizę ogłoszeń w sieci.

Najlepiej, gdy geodeta ten pracuje na obszarze, który obejmuje Twoją działkę budowlaną. Wówczas masz pewność, że dobrze zna panujące tu warunki, w tym grunt. Warto przy tym wiedzieć, że tyczenie fundamentów przez geodetę powinno odbywać się we współpracy z kierownikiem budowy.

Jak geodeta wyznacza fundament? Fachowiec realizuje swoją pracę na podstawie projektu zagospodarowania działki i projektu budowlanego. Jego obowiązkiem jest sprawdzenie poprawności wymiarów, które znajdują się w projekcie. Kiedy wytyczy już punkty, powinien zmierzyć kontrolne odległości. Jeśli zdarzy się, że występują pewne odchylenia, to musi dokonać korekty.

Następnie geodeta ma obowiązek przekazania szkicu tyczenia. Bardzo ważne jest, aby dokonał wpisu do dziennika budowy, co umożliwi późniejsze oddanie gotowego projektu. Powinien jednocześnie wręczyć także mapę sytuacyjno-wysokościową Twojej działki.

Ile kosztuje wytyczenie fundamentów budynku przez geodetę?

Tyczenie budynków oznacza wskazanie położenia obiektu w terenie w odniesieniu do założeń projektu budowlanego i miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Tyczeniu podlegają z reguły główne punkty osiowe budowli, z dokładnością do kilku milimetrów. Średnia cena za podział działki to ok. 2500 złotych, natomiast wytyczenie fundamentów jest tańsze i wynosi ok. 1200 zł.

Musisz natomiast mieć na względzie, że koszt wytyczenia fundamentów przez różni się w różnych regionach oraz w zależności od liczby punktów. Często przy większej liczbie punktów można uzgodnić cenę.

Czy można zapłacić mniej za wytyczenie fundamentów budynku? Aby obniżyć wydatki, warto wybrać firmę z lokalnego rynku, co pozwoli ograniczyć koszty dojazdu.

Sprawdź również: Czym jest niwelacja terenu i czy wymaga pozwolenia na budowę?

Częste błędy podczas wytyczania fundamentów

Choć tyczenie fundamentów stanowi jedną z podstawowych czynności poprzedzających wznoszenie konstrukcji domu, również na tym etapie zdarzają się błędy. Warto podjąć wszelkie kroki, by je wyeliminować, gdyż ewentualne skutki mogą być nie tylko kłopotliwe, ale również i kosztowne. O jakich pomyłkach mówimy najczęściej?

Nieco uogólniając sytuację, błędy możemy podzielić w tym przypadku na dwie grupy.

• Pierwszy rodzaj sprowadza się do wytyczenia fundamentów niezgodnie z projektem, na przykład o złych wymiarach.
• Drugi typ pomyłek polega na tym, że parametry fundamentów są prawidłowe, jednak zostały one umiejscowione w niewłaściwym miejscu.

W obu wersjach możemy mieć do czynienia z istotnym odstępstwem od zatwierdzonego projektu budowlanego w rozumieniu artykułu 36a ustawy Prawo budowlane.

Przeanalizujmy najczęstsze błędy podczas wytyczania fundamentów.

Wyznaczanie fundamentów bez badań gruntu

Aby fundamenty spełniały swoją rolę, muszą zostać posadowione i wykonane właściwie. Jak wspomnieliśmy już wcześniej, jedną z największych niewiadomych jest w tym przypadku rodzaj podłoża, który można zweryfikować, wykonując badania geotechniczne.

Zbyt mała liczba odwiertów

Bardzo ważnym elementem badań gruntu jest właściwa liczba odwiertów. Jeśli wykonano ich za mało, może okazać się, że w jakimś punkcie znajduje się pominięte niestabilne podłoże. Wskutek tego, nawet gdy później prawidłowo wykonamy fundamenty krok po kroku, nie będzie miał on odpowiedniego podparcia.

Niewłaściwe miejsce wytyczenia fundamentów

Miejsce, w którym przyszłości stanie dom, jest ściśle określone w pozwoleniu na budowę i projekcie budowlanym, a inwestor nie może go samowolnie zmieniać. To geodeta odpowiada za prawidłowe wytyczenie budynków. Paliki osadzone przez niego w określonych miejscach można natomiast zweryfikować, robiąc pomiary samodzielnie lub prosząc kierownika budowy o sprawdzenie zgodności z dokumentacją.

Ewentualne błędy popełnione na tym etapie mogą być bardzo kosztowne i znacznie wydłużyć proces budowy, bowiem nadzór budowlany może wstrzymać prace i nakazać rozbiórkę, zaś dochodzenie odszkodowania od geodety może potrwać lata.

Polecamy naszą serię: Najczęściej popełniane błędy przy budowie domu. Część 2: budowa do stanu zero