Co to jest pozwolenie na użytkowanie i kiedy jest potrzebne?

W artykule:

• Czym jest pozwolenie na użytkowanie i co daje?
  • Pozwolenie na użytkowanie a prawo budowlane
  • Kto może uzyskać pozwolenie na użytkowanie domu?
• Kto wydaje pozwolenie na użytkowanie domu?
  • Wniosek o pozwolenie na użytkowanie i potrzebne dokumenty
• Jak sprawdzić, czy budynek ma pozwolenie na użytkowanie?
• Czy pozwolenie na użytkowanie domu jest niezbędne?
  • Kiedy pozwolenie na użytkowanie nie jest wymagane?

Czym jest pozwolenie na użytkowanie i co daje?

W większości wypadków formalności związane z zakończeniem budowy domu sprowadzają się do zawiadomienia Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego o tym, że inwestycja dobiegła końca. Wypełnia się wówczas stosowny formularz – tradycyjnie lub online, a następnie uzupełnia go załącznikami.

Przy niektórych obiektach budowlanych konieczne jest jednak pozwolenie na użytkowanie budynku. Żąda się go jednak wyłącznie w przypadkach wskazanych w Prawie budowlanym. Są to trzy sytuacje:

• gdy inwestycja dotyczy budowli, co do której konieczne było uzyskanie pozwolenia na budowę i która zalicza się do jednej z kategorii wskazanych w przepisach,
• gdy wobec budowli zastosowano procedurę legalizacji samowoli budowlanej,
• gdy przystąpienie do eksploatowania danego obiektu ma nastąpić jeszcze przed wykonaniem wszystkich prac budowlanych.

Okazuje się zatem, że nie zawsze istnieje zależność na linii: zakończenie budowy a pozwolenie na użytkowanie. Decyzja może zostać wydana także w przypadku niezrealizowanych jeszcze inwestycji, jako zgoda na użytkowanie obiektu w całości lub tylko w części. Najczęściej postępuje się w ten sposób, gdy poszczególne części budynku mogą być wykorzystywane samodzielnie, zgodnie z przeznaczeniem, na przykład przy pawilonach handlowych.

Co ważne, inwestorzy często decydują się na uzyskanie pozwolenia na użytkowanie nawet wtedy, gdy w przypadku danej realizacji wystarczy zawiadomienie o zakończeniu budowy. Przykładem może być pozwolenie na użytkowanie domu. Dlaczego? Często czują się po prostu pewniej, gdyż wydanie decyzji poprzedza kontrola nadzoru budowlanego i weryfikacja zgodności wykonania.

ofe-5847238-71986 w-71986

Pozwolenie na użytkowanie a prawo budowlane

Ustawa Prawo budowlane to akt prawny, który reguluje kwestie pozwolenia na użytkowanie budynku. Od kiedy obowiązuje taki zapis? Nowe brzmienie dokumentu weszło w życie w 2020 roku.

Zapisy dotyczące pozwolenia na użytkowanie znajdują się w art. 55 wspomnianej ustawy. Wskazano w nich, kiedy należy uzyskać taką decyzję i jakie obszary może ona obejmować.

Pozwoleniem nie musisz się przejmować, jeśli wybudowałeś/aś dom modułowy 35 m2!

Kto może uzyskać pozwolenie na użytkowanie domu?

Z wnioskiem o pozwolenie na użytkowanie domu lub budynku może wystąpić każdy, nawet gdy nie jest to wymagane prawem. Trzeba jednak  mieć na uwadze fakt, że zgoda zostanie wydana dopiero po przeprowadzeniu kontroli obiektu przez nadzór budowlany.

Co oceni inspektor? Przede wszystkim zgodność wykonania z projektem architektoniczno-budowlanym oraz sposób zagospodarowania działki. Stwierdzenie niezgodności oznacza kary finansowe i konieczność doprowadzenia inwestycji do prawidłowego stanu.

Jak wyglądają formalności przy budowie domu?

Kto wydaje pozwolenie na użytkowanie domu?

Kto wydaje pozwolenie na użytkowanie? Organem pierwszej instancji jest powiatowy inspektor nadzoru budowlanego, zaś organem drugiej instancji (czyli odwoławczym) – wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego. Na początku składa się zatem na szczeblu powiatowym wniosek o wydanie pozwolenia na użytkowanie. Ile czasu masz na taki krok?

Nie ma żadnych prawnych obwarowań określających ostateczny termin, jednak trzeba pamiętać, że bez decyzji nie możesz rozpocząć eksploatacji budynku. Z tego względu zadbaj o dopełnienie formalności z odpowiednim wyprzedzeniem.

Warto wspomnieć również, że jeszcze przed złożeniem wniosku o pozwolenie na użytkowanie należy poinformować organy administracji o zakończeniu budowy. Zawiadomić trzeba Państwową Inspekcję Sanitarną (za pośrednictwem powiatowego inspektora) i Państwową Straż Pożarną na szczeblu lokalnym. Obie jednostki mają prawo zająć stanowisko wyłącznie w kwestii zgodności wykonania obiektu z projektem. Mają na to 14 dni.

Przekształcenie budynku gospodarczego na mieszkalny. Jak to zrobić i ile kosztuje?

Wniosek o pozwolenie na użytkowanie i potrzebne dokumenty

W art. 57 Prawa Budowlanego znajdziesz informacje na temat załączników wymaganych przy wniosku o wydanie pozwolenia na użytkowanie. Dokumenty są ściśle określone, co oznacza, że żaden organ nie ma prawa żądać od inwestora dodatkowych materiałów. Dopuszczalna jest jedynie prośba o uzupełnienie braków w dokumentacji lub wyjaśnienie nieścisłości.

Wniosek o pozwolenie na użytkowanie budynku powinien być złożony na wskazanym formularzu. Od niedawna, zamiast sięgać po przystosowany do pozwolenia na użytkowanie wzór, można skorzystać z drogi internetowej. Niezbędny jest wówczas podpis elektroniczny.

Załączniki potrzebne do wydania decyzji, zgodnie z art. 57 Prawa budowlanego, to:

• dziennik budowy (oryginał),
• oświadczenie kierownika budowy o zgodności wykonania obiektu z projektem budowlanym i decyzją o pozwoleniu na budowę, a także o doprowadzeniu terenu budowy do należytego porządku,
• oświadczenie o właściwym zagospodarowaniu terenów przyległych, jeśli eksploatacja obiektu jest od tego uzależniona,
• protokoły badań i sprawdzeń,
• dokumentacja geodezyjna wraz z inwentaryzacją powykonawczą oraz informacją o zgodności usytuowania obiektu z projektem lub ewentualnych odstępstwach od tego projektu,
• potwierdzenie, zgodnie z odrębnymi przepisami, odbioru przyłączy,
• kopia świadectwa energetycznego budynku,
• zaświadczenie wystawione przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, potwierdzające spełnienie warunków wymienionych w art. 37 ust. 8 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (jeśli jest to wymagane),
• oświadczenie o braku uwag lub sprzeciwu na rozpoczęcie użytkowania ze strony Państwowej Inspekcji Sanitarnej i Państwowej Straży Pożarnej.

Odbiór domu – jakie formalności są wymagane przy odbiorze domu?

Jak sprawdzić, czy budynek ma pozwolenie na użytkowanie?

Jeśli chcesz sprawdzić, czy kupiony lub odziedziczony budynek jest użytkowany zgodnie z prawem, warto zweryfikować, czy wcześniej wydano dla niego pozwolenie na użytkowanie. Jeśli nie posiadasz tytułu prawnego do nieruchomości, a jesteś zainteresowany jej nabyciem, poproś o to właściciela.

Aby to zrobić, wystarczy zgłosić się do właściwego dla twojego miejsca zamieszkania Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego i złożyć wniosek o wydanie duplikatu decyzji. Często zdarza się, że informacja potwierdzająca taką zgodę jest również zawarta w akcie notarialnym.

Sprawdzenie, czy w przeszłości wydano pozwolenie na użytkowanie domu jednorodzinnego lub innego budynku, przeważnie sprowadza się do ustalenia, czy dany obiekt nie stanowi samowoli budowlanej.

Jak wygląda procedura odbioru domu po latach i z jakimi kosztami jest to związane?

Czy pozwolenie na użytkowanie domu jest niezbędne?

Jak wspomnieliśmy już wyżej, nie zawsze musisz ubiegać się o pozwolenie na użytkowanie danego budynku. Regulacje te nie dotyczą chociażby domów jednorodzinnych. W praktyce jednak dylemat, co wybrać: zawiadomienie o zakończeniu budowy czy pozwolenie na użytkowanie, kończy się tą drugą opcją. Wielu inwestorów woli, gdy wydanie decyzji poprzedza kontrola nadzoru budowlanego.

Pozwolenie na użytkowanie jest wymagane w przypadku:

• obiektów sportowych i rekreacyjnych oraz budynków zakwaterowania turystycznego,
• budynków kultury, nauki i oświaty,
• budynków kultu religijnego,
• placówek medycznych i socjalnych,
• budynków administracji publicznych,
• budynków biurowych i konferencyjnych,
• budynków handlu, gastronomii i usług,
• hal przemysłowych,
• obiektów gospodarki wodnej oraz budowli hydrotechnicznych,
• stacji paliw,
• składowisk odpadów.

Kiedy pozwolenie na użytkowanie nie jest wymagane?

We wszystkich pozostałych przypadkach zgoda na użytkowanie nie jest wymagana, choć fakultatywnie można się o nią starać. 

Warto także wspomnieć, że możliwe jest uzyskanie częściowego pozwolenia na użytkowanie, gdy inwestycja nie została wykończona w całości, ale z części budynku można korzystać zgodnie z zaplanowanym przeznaczeniem, lub warunkowe pozwolenie na użytkowanie, czyli zgoda pod warunkiem wykonania w określonym terminie konkretnych prac.

Sprawdź również: Cyfryzacja procesu budowlanego