Czym jest certyfikat energetyczny domu i ile kosztuje?
Planujesz sprzedaż, wynajem albo właśnie kończysz budowę domu? W każdej z tych sytuacji będziesz potrzebować certyfikatu energetycznego budynku. To dokument, który od 2023 roku jest wymagany prawem – i dotyczy nie tylko nowych inwestycji, ale też starszych domów. Sprawdź, kiedy musisz go mieć, ile kosztuje i na co zwrócić uwagę, by uniknąć problemów.
W artykule:
- Czym jest certyfikat energetyczny?
- Kiedy wymagany jest certyfikat energetyczny?
- W jakim celu wykonuje się certyfikat charakterystyki energetycznej?
- Czy certyfikat energetyczny jest obowiązkowy?
- Jak załatwić certyfikat energetyczny?
- Jak długo jest ważny certyfikat energetyczny?
- Ile kosztuje zrobienie certyfikatu energetycznego?
- Co znajduje się w certyfikacie energetycznym?
- FAQ - najczęstsze pytania o certyfikat energetyczny
Czym jest certyfikat energetyczny?
Certyfikat energetyczny, czyli świadectwo charakterystyki energetycznej, to dokument, który pokazuje, ile energii potrzeba do ogrzewania, chłodzenia, wentylacji, oświetlenia i przygotowania ciepłej wody w budynku lub lokalu mieszkalnym. Dzięki niemu można łatwo ocenić, czy nieruchomość jest energooszczędna, czy raczej będzie generować wysokie rachunki za użytkowanie.
Świadectwo jest obowiązkowe m.in. przy sprzedaży, wynajmie, a także po zakończeniu budowy domu lub oddaniu nowego mieszkania do użytku. Dokument ten pomaga porównać efektywność energetyczną budynku z innymi nieruchomościami i wspiera podejmowanie świadomych decyzji przez inwestorów i nabywców.
Certyfikat energetyczny a przepisy. Podstawa prawna
Obowiązek sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej wynika z Ustawy o charakterystyce energetycznej budynków z 29 sierpnia 2014 roku. Przepisy te zostały wprowadzone w związku z wymogami unijnymi, mającymi na celu poprawę efektywności energetycznej budynków w całej Europie.
Obowiązek posiadania certyfikatu energetycznego wynika z przepisów krajowych wdrażających unijne regulacje dotyczące efektywności energetycznej. Szczegółowe zasady określa ustawa o charakterystyce energetycznej budynków. Z kolei Prawo budowlane (art. 57 ust. 1 pkt 7) wskazuje moment, w którym świadectwo musi zostać dołączone do dokumentacji – np. przy zakończeniu budowy lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie.
Przed nowelizacją z 2023 roku obowiązek ten dotyczył głównie nowych budynków oddawanych do użytkowania po 2009 roku lub tych sprzedawanych i wynajmowanych. Od 28 kwietnia 2023 roku zakres obowiązku został rozszerzony. Aktualną listę znajdziesz w kolejnej sekcji.
Podstawa prawna dotycząca certyfikatów energetycznych:
Kiedy wymagany jest certyfikat energetyczny?
Od 28 kwietnia 2023 roku obowiązek posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej dotyczy szerszego grona właścicieli i inwestorów. Zgodnie z przepisami, certyfikat trzeba przedstawić m.in.
- przy sprzedaży lub wynajmie domu,
- przy sprzedaży lub wynajmie mieszkania czy lokalu użytkowego,
- a także po zakończeniu budowy nowego budynku – zarówno mieszkalnego, jak i użytkowego.
W przypadku nowej inwestycji indywidualnej, np. budowy domu jednorodzinnego, inwestor musi samodzielnie zlecić wykonanie certyfikatu i dołączyć jego kopię do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub do wniosku o pozwolenie na użytkowanie.
Świadectwo jest też wymagane wtedy, gdy istniejący budynek (również starszy, wybudowany przed 2009 r.) zostanie poddany istotnej modernizacji, wpływającej na jego charakterystykę energetyczną – na przykład wymianie systemu grzewczego czy ociepleniu przegród.
Sprawdź również: Co zalicza się do termomodernizacji budynku i co możemy odliczyć w uldze termomodernizacyjnej?
| Sytuacja | Czy certyfikat jest wymagany? | Uwagi |
|---|---|---|
| Budowa nowego domu lub budynku | ✅ Tak | Kopię świadectwa dołącza się do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie |
| Sprzedaż domu, mieszkania lub lokalu | ✅ Tak | Obowiązek po stronie właściciela sprzedającego |
| Wynajem domu, mieszkania lub lokalu | ✅ Tak | Obowiązek po stronie właściciela wynajmującego |
| Budynek wybudowany przed 2009 r., bez sprzedaży lub wynajmu | ❌ Nie | Nie trzeba posiadać certyfikatu, jeśli nie planujesz sprzedaży, wynajmu ani zakończenia budowy po 2023 |
| Termomodernizacja budynku (np. ocieplenie, wymiana systemu grzewczego) | ✅ Tak, w określonych przypadkach | Gdy modernizacja wpływa na charakterystykę energetyczną budynku |
| Dom letniskowy lub budynek wolnostojący < 50 m² | ❌ Nie | Wyłączone z obowiązku, jeśli nie są użytkowane przez cały rok |
W jakim celu wykonuje się certyfikat charakterystyki energetycznej?
Świadectwo charakterystyki energetycznej, potocznie nazywany certyfikatem energetycznym, to przede wszystkim źródło praktycznej wiedzy dla osób, które planują zakup lub wynajem nieruchomości. Dzięki niemu można sprawdzić, ile energii będzie potrzebne do codziennego użytkowania budynku – czyli m.in. do ogrzewania, chłodzenia, oświetlenia czy przygotowania ciepłej wody.
Dokument pomaga porównać różne mieszkania czy domy pod względem ich efektywności energetycznej, co pozwala lepiej oszacować przyszłe koszty eksploatacji.
Ma także wspierać rozwój budownictwa energooszczędnego, w tym domów niskoenergetycznych i domów pasywnych, oraz zachęcać inwestorów do świadomego wyboru rozwiązań projektowych i instalacyjnych.
Sprawdź gotowe projekty domów energooszczędnych!
Czy certyfikat energetyczny jest obowiązkowy?
Tak, ale tylko w określonych sytuacjach. Zgodnie z przepisami, certyfikat energetyczny jest wymagany m.in. przy sprzedaży, wynajmie oraz po zakończeniu budowy nowego budynku. W takich przypadkach właściciel lub inwestor musi zlecić jego wykonanie i przekazać dokument osobie kupującej lub najemcy.
Świadectwo dołącza się także do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie. Bez tego formalnie nie można zakończyć budowy – a to z kolei może opóźnić odbiór budynku i rozpoczęcie jego legalnego użytkowania.
Uwaga: Właściciel, który nie przekaże wymaganego certyfikatu kupującemu lub najemcy, może zostać ukarany grzywną – jej wysokość ustala sąd.
Kto jest zwolniony z certyfikatu energetycznego?
Z obowiązku sporządzenia certyfikatu zwolnione są m.in. budynki:
- wpisane do rejestru zabytków lub objęte ochroną konserwatorską,
- wykorzystywane jako miejsca kultu religijnego,
- mieszkalne użytkowane sezonowo (do 4 miesięcy w roku),
- wolnostojące o powierzchni użytkowej do 50 m²,
- przemysłowe lub gospodarcze bez instalacji zużywających energię (poza oświetleniem),
- rolnicze, o rocznym zapotrzebowaniu na energię pierwotną EP nieprzekraczającym 50 kWh/m².
Sprawdź: Jak wyglądają formalności przy budowie domu?
Jak załatwić certyfikat energetyczny?
Wydanie świadectwa charakterystyki energetycznej to zadanie dla osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia — zgodnie z przepisami, może to być inżynier lub architekt, który ukończył stosowne szkolenie i figuruje w oficjalnym rejestrze Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Certyfikat wystawiany jest na podstawie danych o budynku lub lokalu – w tym dokumentacji technicznej, projektu, a w niektórych przypadkach także wizji lokalnej.
Ekspert oblicza zapotrzebowanie na energię i sporządza dokument w określonym formacie. Jak odbywa się taki proces i jakie dokumenty trzeba przygotować? Czytaj dalej.
Certyfikat energetyczny budynku – jak go uzyskać?
Jeśli kończysz budowę domu jednorodzinnego lub innego budynku, świadectwo charakterystyki energetycznej jest niezbędne do zakończenia procesu budowlanego. Specjalista przygotowuje certyfikat energetyczny na podstawie projektu budowlanego i danych technicznych budynku, takich jak izolacja przegród, źródło ciepła czy wentylacja. Dokument dołącza się do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie.
Certyfikat energetyczny mieszkania – co musisz wiedzieć?
W przypadku mieszkania, np. przy jego sprzedaży lub wynajmie, również potrzebujesz ważnego certyfikatu energetycznego. Specjalista przygotuje dokument na podstawie informacji o lokalizacji, rodzaju budynku, powierzchni użytkowej i dostępnych instalacjach. Najczęściej wystarczy dostarczyć dokumenty — np. plan lokalu, dane z księgi wieczystej lub świadectwo energetyczne całego budynku, jeśli jest dostępne.
Kto wykonuje certyfikat energetyczny?
Certyfikat może wystawić tylko osoba wpisana do oficjalnego rejestru prowadzonego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Najczęściej są to inżynierowie, architekci i specjaliści z branży budowlanej lub instalacyjnej, którzy:
- mają pełną zdolność do czynności prawnych,
- nie byli karani za przestępstwa zawodowe,
- ukończyli odpowiednie studia wyższe (np. budownictwo, architekturę, energetykę),
- oraz posiadają uprawnienia budowlane lub ukończyli szkolenie i zdali państwowy egzamin.
Jak długo jest ważny certyfikat energetyczny?
Certyfikat energetyczny, zwany również świadectwem energetycznym, jest ważny przez 10 lat od daty jego wystawienia. W tym czasie można je wykorzystywać wielokrotnie, np. przy sprzedaży lub wynajmie tej samej nieruchomości.
Warto jednak pamiętać, że jeśli w budynku zostaną przeprowadzone prace, które istotnie wpływają na zużycie energii – na przykład wymiana okien, montaż nowego kotła, termomodernizacja lub zmiana systemu wentylacji – to dokument może stracić aktualność. W takiej sytuacji, zwłaszcza gdy planowana jest sprzedaż lub wynajem, warto zlecić wykonanie nowego certyfikatu, by odzwierciedlał aktualny stan techniczny budynku.
Za zlecenie nowego świadectwa odpowiada zawsze właściciel nieruchomości.
Ile kosztuje zrobienie certyfikatu energetycznego?
Jeśli musisz wykonać certyfikat energetyczny, z pewnością zastanawiasz się, z jakim wydatkiem trzeba się liczyć. Nie ma jednej, stałej stawki za certyfikat energetyczny — cena zależy od kilku czynników, takich jak rodzaj budynku, jego powierzchnia, lokalizacja oraz dostępność dokumentacji. Dobrą wiadomością jest to, że w większości przypadków to koszt jednorazowy, a dokument ważny jest przez 10 lat.
| Rodzaj nieruchomości | Szacunkowy koszt |
|---|---|
| Certyfikat energetyczny mieszkania | ok. 300–500 zł |
| Certyfikat energetyczny domu jednorodzinnego | zwykle 500–1000 zł, czasem więcej |
| Certyfikat energetyczny budynku usługowy / lokalu komercyjnego | wycena indywidualna |
W dużych miastach (np. Warszawa, Kraków) ceny mogą być wyższe – m.in. z powodu lokalnych stawek czy większego zapotrzebowania. Z kolei w mniejszych miejscowościach łatwiej znaleźć ofertę w niższej granicy widełek.
Co znajduje się w certyfikacie energetycznym?
Jak wygląda certyfikat energetyczny i jakie informacje zawiera? Dokładna struktura dokumentu została określona prawnie, więc każdy certyfikat ma dokładnie ten sam zakres. Szczegółowe informacje na ten temat znajdziesz w artykule: Świadectwo charakterystyki energetycznej.
FAQ - najczęstsze pytania o certyfikat energetyczny
Czy można sprzedać dom bez świadectwa energetycznego?
Nie. Od 28 kwietnia 2023 roku przy sprzedaży lub wynajmie domu, mieszkania czy lokalu użytkowego sprzedający ma obowiązek przekazać nabywcy ważne świadectwo charakterystyki energetycznej. Obowiązek ten dotyczy także spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.
Brak certyfikatu może skutkować grzywną, nawet jeśli notariusz nie zażąda dokumentu przy podpisaniu aktu notarialnego.
Jak poprawić certyfikat energetyczny?
Właściciel nieruchomości może podjąć konkretne działania, które pozytywnie wpłyną na wynik w przyszłym świadectwie. Należą do nich m.in.:
- ocieplenie przegród zewnętrznych (ścian, dachu, podłogi),
- wymiana okien i drzwi na bardziej energooszczędne,
- modernizacja źródła ogrzewania – np. wymiana kotła węglowego na pompę ciepła lub kondensacyjny kocioł gazowy,
- montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (rekuperacja),
- instalacja OZE, np. paneli fotowoltaicznych.
Takie ulepszenia nie tylko podniosą klasę energetyczną budynku w certyfikacie, ale też realnie zmniejszą koszty jego użytkowania.
Certyfikat energetyczny a audyt energetyczny - czym się różnią?
Certyfikat energetyczny to obowiązkowy dokument informacyjny, który pokazuje zużycie energii w budynku. Audyt energetyczny to szczegółowa analiza techniczno-ekonomiczna, która zawiera konkretne zalecenia dotyczące poprawy efektywności energetycznej. Audyt jest często wymagany przy ubieganiu się o dotacje, np. na termomodernizację.
Czy stare budynki muszą mieć świadectwo energetyczne?
Tak, ale tylko w określonych sytuacjach. Jeśli sprzedajesz lub wynajmujesz starszy dom, mieszkanie lub lokal użytkowy – musisz posiadać aktualne świadectwo energetyczne, niezależnie od roku budowy. Obowiązek dotyczy również budynków modernizowanych, jeśli zmiany wpływają na ich charakterystykę energetyczną. Jeśli natomiast starszy budynek nie jest przedmiotem transakcji ani przebudowy – certyfikat nie jest wymagany.
Ile wynoszą kary za brak świadectwa energetycznego?
Brak przekazania certyfikatu energetycznego przy sprzedaży lub wynajmie nieruchomości może skutkować grzywną orzekaną przez sąd. Jej wysokość nie jest z góry określona – zależy od decyzji sądu i okoliczności sprawy. Sankcja wynika z ustawy o charakterystyce energetycznej budynków (art. 33).
Autor artykułu
Inne artykuły tego autora
Następny artykuł
Sponsorowany
Narzędzia ręczne dla majsterkowicza – które z nich warto mieć w domu?
W każdym domu zdarzają się drobne usterki, które wymagają szybkiej reakcji. W...
