Parametr EUco. Jak obliczyć parametr energii użytkowej dla domu energooszczędnego?

W artykule:

• EUco - czym jest parametr energii użytkowej?
• Parametr EUco dla budynku energooszczędnego
  • Parametry domu energooszczędnego a prawo budowlane
• Jak obliczyć EUco?
• Co wpływa na wysokość parametru EUco?
• EUco a świadectwo charakterystyki energetycznej

Budowa domu to moment, w którym podejmujemy wiele decyzji wpływających na komfort życia i koszty jego utrzymania przez kolejne dekady. Coraz więcej inwestorów wybiera rozwiązania pozwalające ograniczyć zużycie energii, a tym samym obniżyć rachunki i zmniejszyć wpływ budynku na środowisko. Dom energooszczędny czy dom pasywny to dziś nie tylko modne określenia, ale coraz częściej wymóg wynikający z przepisów. Jednym z kluczowych wskaźników, który pomaga określić standard energetyczny budynku już na etapie projektu, jest parametr EUco. To właśnie on pozwala w praktyce ocenić, jak efektywny energetycznie będzie planowany dom i czy spełni wymagania stawiane nowoczesnym budynkom.

EUco - czym jest parametr energii użytkowej?

Aby precyzyjnie określić kategorię energetyczną domu, stosuje się parametr energii użytkowej – wskaźnik informujący, ile energii potrzeba do ogrzania budynku w ciągu roku. W dokumentacji technicznej zapisuje się go jako EUco (Energy Use for heating), a jego wartość podaje w jednostkach kWh/(m²·rok). Parametr ten jest jednym z podstawowych elementów oceny efektywności energetycznej budynku – kluczowym zarówno przy projektowaniu, jak i przy ubieganiu się o dofinansowania czy spełnianiu wymagań prawa budowlanego.

EUco ma największe znaczenie dla projektantów domów energooszczędnych i domów pasywnych, ponieważ określa ilość energii potrzebnej przede wszystkim do ogrzewania i wentylacji pomieszczeń. W niektórych opracowaniach uwzględnia się w nim także energię na przygotowanie ciepłej wody użytkowej. Zasada jest prosta – im niższy parametr EUco, tym lepsza izolacja i szczelność przegród budowlanych oraz większa efektywność systemu wentylacji.

W Unii Europejskiej obowiązuje norma ISO, według której parametr EUco dla domu energooszczędnego powinien wynosić maksymalnie 70 kWh/(m²·rok). Dla domów pasywnych wartość ta jest jeszcze niższa – najczęściej poniżej 15 kWh/(m²·rok).

Sprawdź gotowe projekty domów energooszczędnych!

Ronin

4 899 zł

5 099 zł

Cena regularna

4 899 zł najniższa cena

Najniższa cena z 30 dni
przed obniżką

Viking 3

5 032 zł

6 290 zł

Cena regularna

5 032 zł najniższa cena

Najniższa cena z 30 dni
przed obniżką

Wyjątkowy 3

7 192 zł

8 990 zł

Cena regularna

7 192 zł najniższa cena

Najniższa cena z 30 dni
przed obniżką

Projekty domów energooszczędnych

Parametr EUco dla budynku energooszczędnego

Aby określić specyfikę energetyczną budynku, stosuje się specjalne wskaźniki, wyrażane w jednostkach kWh/(m²·rok). Aby obliczyć zużycie danego rodzaju energii w swoim domu, wystarczy pomnożyć wartość wskaźnika przez liczbę metrów kwadratowych powierzchni użytkowej budynku.

Parametr EUco oblicza się na podstawie bilansów miesięcznych, które pozwalają oszacować zapotrzebowanie na ciepło na ogrzewanie i wentylację. Jest to suma zapotrzebowania na ciepło w poszczególnych miesiącach, w których wartości obliczeniowe są dodatnie.

W zależności od standardu energetycznego budynku parametr EUco przyjmuje różne wartości:

• Zwykły dom jednorodzinny (poza klasą energooszczędności) – ok. 120–180 kWh/(m²·rok)
• Dom energooszczędny – 30–70 kWh/(m²·rok)
• Dom niskoenergetyczny (NF40) – mniej niż 40 kWh/(m²·rok); część zapotrzebowania na energię powinna być pokrywana ze źródeł odnawialnych
• Dom pasywny (NF15) – maksymalnie 15 kWh/(m²·rok)

Osiągnięcie niskiego parametru EUco jest istotne nie tylko z punktu widzenia oszczędności energii i kosztów eksploatacji, ale również dlatego, że często stanowi warunek uzyskania wsparcia finansowego na budowę domu energooszczędnego lub pasywnego w ramach programów rządowych i samorządowych.

Ważne: Standardy NF40 i NF15 były częścią programu dopłat NFOŚiGW „Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych” (lata 2013–2022). Choć program zakończono, w branży budowlanej wciąż używa się tych oznaczeń jako praktycznego punktu odniesienia przy ocenie energochłonności budynków.

Sprawdź: Jakie ogrzewanie w domu energooszczędnym najlepiej stosować?

Parametry domu energooszczędnego a prawo budowlane

Prawo budowlane i przepisy dotyczące charakterystyki energetycznej budynków określają, jakie wymagania musi spełniać nowo wznoszony dom energooszczędny. Wśród parametrów branych pod uwagę przy ocenie projektu kluczową rolę odgrywa EUco, czyli parametr energii użytkowej – ilość energii potrzebnej do ogrzewania i wentylacji budynku w ciągu roku, wyrażana w kWh/(m²·rok).

Oprócz EUco prawo budowlane uwzględnia także inne wskaźniki energetyczne budynku – m.in. EK (energia końcowa) i EP (energia pierwotna) – które pozwalają kompleksowo ocenić efektywność energetyczną budynku oraz jego wpływ na środowisko.

Oprócz tych trzech wskaźników w analizach energetycznych bierze się pod uwagę m.in. rodzaj dostarczanej energii (odnawialna/nieodnawialna), sprawność urządzeń grzewczych, straty środowiskowe powstałe podczas produkcji i transportu paliwa oraz nakład energii pierwotnej potrzebnej do dostarczenia energii użytkowej do budynku.

Dowiedz się więcej: Parametry EU, EK i EP – co je łączy i co oznaczają dla nas w praktyce?

Jak obliczyć EUco?

EUco oblicza się na podstawie rocznego zapotrzebowania budynku na ciepło do ogrzewania i wentylacji, wyrażonego w kWh, podzielonego przez jego powierzchnię użytkową (w m²). W praktyce stosuje się tzw. bilans miesięczny, który uwzględnia straty ciepła przez przegrody (ściany, dach, podłogę, okna, drzwi) oraz zyski ciepła z nasłonecznienia czy urządzeń wewnętrznych.

Wzór uproszczony:

EUco = roczne zapotrzebowanie na ciepło [kWh] / powierzchnia uzytkowa budynku [m²]

Przykład obliczenia EUco dla budynku:

• Roczne zapotrzebowanie na ciepło: 8 000 kWh
• Powierzchnia użytkowa budynku: 150 m²
• EUco = 8 000 / 150 = 53,3 kWh/(m²·rok) → budynek mieści się w standardzie domu energooszczędnego.

Warto pamiętać: 

• Obliczeń dokonuje projektant w oparciu o normy (m.in. PN-EN ISO 13790) i specjalistyczne oprogramowanie.
• Im niższy wynik EUco, tym mniejsze koszty ogrzewania i wyższa efektywność energetyczna domu.

Odkryj naszą ofertę domów pasywnych!

Samowystarczalny Kompozycja przestrzenna

9 500 zł

Samowystarczalny Optimum

8 400 zł

Samowystarczalny Asymetryczny

7 900 zł

Projekty domów pasywnych

Co wpływa na wysokość parametru EUco?

Parametr energii użytkowej EUco zależy od wielu decyzji podjętych już na etapie projektu domu oraz od jakości wykonania. Im lepiej ograniczymy straty ciepła i wykorzystamy dostępne źródła energii, tym niższy będzie wskaźnik EUco. Poniżej opisujemy kluczowe czynniki.

Kompaktowa bryła budynku

Im prostszy kształt budynku, tym mniejsza powierzchnia przegród zewnętrznych, przez które może uciekać ciepło. Bryła bez zbędnych załamań, wykuszy czy lukarn zmniejsza straty ciepła, a co za tym idzie – obniża wartość EUco. Duża liczba połaci dachowych czy wysunięte elementy konstrukcyjne to dodatkowe mostki termiczne i większe koszty ogrzewania. Domy o zwartej, prostej bryle znajdziesz tutaj: projekty domów tanich w budowie.

Skuteczna izolacja termiczna

Dobrze dobrana i poprawnie zamontowana izolacja termiczna to podstawa. W domach energooszczędnych stosuje się zwykle ocieplenie o grubości ok. 20 cm i współczynniku przenikania ciepła U na poziomie 0,15–0,20 W/m²K. Dotyczy to nie tylko ścian, ale także dachu, podłogi na gruncie oraz stref przyokiennych. Słabej jakości materiały lub błędy montażowe mogą zwiększyć EUco nawet o kilkanaście procent.

Unikanie mostków termicznych

Mostki termiczne to miejsca, w których izolacja jest przerwana lub mniej skuteczna, np. w ościeżach okien i drzwi, przy balkonach, w wieńcach stropów czy nadprożach. Ich obecność może powodować lokalne wychłodzenia, skraplanie pary wodnej, rozwój pleśni i większe zużycie energii. Ich eliminacja wymaga starannego projektu detali i precyzyjnego wykonania.

Optymalne usytuowanie względem stron świata i wykorzystanie naturalnego światła

Układ pomieszczeń i rozmieszczenie okien mają ogromne znaczenie dla bilansu cieplnego. Duże przeszklenia od południa pozwalają zimą korzystać z darmowych zysków słonecznych, zmniejszając potrzebę dogrzewania. Od strony północnej lepiej planować pomieszczenia gospodarcze lub garaż i ograniczać liczbę okien, aby zredukować straty ciepła. Czytaj więcej: Jak rozmieścić pomieszczenia względem stron świata?

Efektywne instalacje grzewcze i wentylacyjne

Nawet najlepsza izolacja nie wystarczy, jeśli instalacje będą nieefektywne. W domach energooszczędnych standardem jest wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła (rekuperacja), która ogranicza straty energii wentylacyjnej. Nowoczesne źródła ciepła – np. pompy ciepła – pozwalają dodatkowo zmniejszyć zużycie energii dostarczanej z zewnątrz.

Wykorzystanie naturalnych źródeł energii (OZE i zyski pasywne)

Naturalne źródła energii to nie tylko pasywne zyski ciepła przez okna, ale także odnawialne źródła energii (OZE). Kolektory słoneczne mogą podgrzewać ciepłą wodę, fotowoltaika wytwarzać energię elektryczną, a pompy ciepła wykorzystywać energię z gruntu czy powietrza. Takie rozwiązania pozwalają zmniejszyć ilość energii, jaką trzeba dostarczyć z zewnątrz, co wprost przekłada się na niższy parametr EUco.

Polecamy: Odnawialne źródła energii w domach — dlaczego warto inwestować w nie właśnie teraz?

EUco a świadectwo charakterystyki energetycznej

Parametr EUco w świadectwie charakterystyki energetycznej jest jednym z kluczowych wskaźników, który pozwala inwestorowi określić, czy dom spełnia wymagania dla budynku energooszczędnego, niskoenergetycznego czy pasywnego. Taki certyfikat energetyczny musi mieć każdy nowy budynek oraz obiekt sprzedawany lub wynajmowany. Dokument ten określa m.in.:

• zapotrzebowanie na energię użytkową (EUco),
• energię końcową (EK),
• energię pierwotną (EP).

Świadectwo pokazuje, ile energii budynek potrzebuje do ogrzewania, wentylacji, przygotowania ciepłej wody, a także klimatyzacji i oświetlenia. Wystawia je osoba z odpowiednimi uprawnieniami, a jego ważność wynosi 10 lat. Więcej na jego temat przeczytasz w artykule: Świadectwo energetyczne – kompleksowy przewodnik dla właścicieli mieszkań i domów