Jak rozmieścić pomieszczenia względem stron świata?

Słońce niczym kompas – podstawowe zasady rozplanowania pomieszczeń w domu

Słońce, jako najważniejsze naturalne źródło światła i ciepła, odgrywa główną rolę wśród czynników warunkujących układ pomieszczeń w domu. Wysokość słońca na niebie zmienia się w ciągu dnia i roku, wpływając na kierunek i intensywność nasłonecznienia.

Na przykład, pomieszczenia z oknami skierowanymi na południe otrzymują najwięcej światła w ciągu dnia. Zatem takie pokoje jak salon czy jadalnia, w których spędzamy najwięcej czasu w ciągu dnia, zyskają, jeśli będą umiejscowione po tej stronie budynku.

Z kolei pokoje sypialniane często projektuje się z oknami na wschód, by korzystać z porannego światła. Rozkład pomieszczeń w domu powinien więc uwzględniać te aspekty, aby zapewnić jak największy komfort mieszkańcom oraz efektywne wykorzystanie energii słonecznej. Dlatego analiza wpływu nasłonecznienia powinna być jednym z pierwszych kroków podczas projektowania domu jednorodzinnego.

Strony świata a położenie działki budowlanej

Decydując się na działkę i gotowy projekt domu, koniecznie zwróć uwagę na to, czy ich połączenie pozwoli ci maksymalnie wykorzystać światło dzienne i płynące z niego oszczędności energetyczne. Działki budowlane z wjazdem od strony północnej bywają dużo droższe od tych ułożonych odwrotnie, ale długoterminowe zyski z takiego układu oraz piękny, słoneczny ogród na tyłach świetnie rekompensują taką inwestycję.

Ale jeśli nie możesz sobie pozwolić na taką działkę lub po prostu nie udało ci się znaleźć takiej, która jednocześnie spełniałaby inne twoje oczekiwania, nic straconego. Możesz pokusić się o niestandardowy rozkład zabudowy działki – wycofując dom w jej głąb i urządzając ogród od frontu, odgradzając go od niechcianego wzroku przechodniów np. za pomocą pięknego żywopłotu czy nawet krzewów owocowych.

Wśród gotowych projektów domów znajdziesz też ciekawe rozwiązania stworzone z myślą o działkach ustawionych wjazdem w stronę wschodnią lub zachodnią. Takie domy często mają kształt litery L, gdzie ogród można zaaranżować w jej „zagłębieniu” od południa, będąc jednocześnie osłoniętym od ulicy przez jej krótszą odnogę – np. garaż czy kuchnię.

Sprawdź najlepsze projekty domów na wąską działkę

Trzebowice a3 pcrte

4 499 zł

4 999 zł

Cena regularna

4 499 zł najniższa cena

Najniższa cena z 30 dni
przed obniżką

Jaskółka XL

3 150 zł

3 250 zł

Cena regularna

3 150 zł najniższa cena

Najniższa cena z 30 dni
przed obniżką

Mewa - segment lewy

3 420 zł

Projekty domów na wąską działkę

Kierunki świata a idealny rozkład pomieszczeń w domu

Idealny układ pomieszczeń w domu to taki, który uwzględnia nie tylko nasze indywidualne potrzeby, ale także korzysta z naturalnych atutów miejsca, w którym stoi nasz dom. Tu do gry wchodzi rozkład pomieszczeń względem stron świata.

To, jak rozplanujemy nasze wnętrza względem wschodu, zachodu, północy czy południa, może wpłynąć na nasz komfort życia na wiele sposobów - od światła naturalnego w konkretnych pomieszczeniach, przez efektywność energetyczną budynku, aż po harmonijną atmosferę naszego domu. 

Przyjrzyjmy się zatem, jakimi wytycznymi powinniśmy się kierować.

Strona południowa – najwięcej życia tam, gdzie jest najwięcej światła

Ekspozycja południowa jest najbardziej korzystna dla pomieszczeń, w których spędzasz z rodziną najwięcej czasu w ciągu dnia. Do takich pomieszczeń należą kuchnia, salon, jadalnia, a także pokoje dziecięce. Południowa strona budynku jest doświetlona światłem słonecznym najdłużej w ciągu dnia.

Lokując zatem pomieszczenia dziennego użytku po tej stronie, sprawisz, że będą one najintensywniej ogrzane energią słoneczną i doświetlone światłem dziennym. W ten sposób zapewnisz sobie i rodzinie duże dawki słonecznej witaminy D każdego dnia i zaoszczędzisz na prądzie potrzebnym do doświetlania dalszych kątów czy miejsc do pracy i nauki.

Strona północna – pomieszczenia gospodarcze i małe okna

Północna elewacja budynku otrzymuje najmniej promieniowania słonecznego w ciągu dnia, zatem jest najmniej oświetlona i znacznie słabiej ogrzana promieniami słońca. Od tej strony zaplanuj pomieszczenia nieogrzewane lub wymagające minimalnego ogrzewania, a więc takie, w których użytkownicy przebywają w ciągu dnia najkrócej. Mogą to być m.in. garderoby, spiżarnie, pomieszczenia gospodarcze, schowki, klatki schodowe oraz garaż, ale także sypialnie.

Aby maksymalnie wykorzystać energooszczędne zdolności samej konstrukcji budynku, unikaj montowania okien w północnej elewacji. Przez okna – nawet najbardziej szczelne i najwyższej jakości – ucieka ciepło, gdy nie pada na nie słońce.

Duże okna od strony północnej sprawiają więc, że pomieszczenia trzeba bardziej dogrzewać w ciągu zimy. By ochronić elewację północną przed nadmiernym wychłodzeniem, możesz również zasadzić od tej strony działki drzewa iglaste, które będą stanowiły bufor termiczny, zarówno w lecie, jak i w zimie, gdyż nie tracą wtedy liści.

Strona wschodnia i zachodnia – do pracy, do zabawy i według gustu

Ekspozycja wschodnia i zachodnia również są bardzo korzystne, jeśli mówimy o projektowanie tam pomieszczeń intensywnie użytkowanych przez mieszkańców. Są one doświetlone w sposób optymalny i jest w nich jasno przez większość dnia. To świetne miejsce na przykład na pokój zabaw dla młodszych dzieci czy biuro dla osoby pracującej w domu.

Mimo wszystko jednak to, po której stronie umieścisz konkretne pokoje, zależeć będzie w dużej mierze od indywidualnych preferencji i trybu życia ich mieszkańców.

Osoby o nocnym trybie życia prawdopodobnie lepiej będą funkcjonować w pomieszczeniu, którego okna wychodzą na zachód. Z kolei ranne ptaszki i osoby, które po prostu muszą wcześnie wstawać, np. do pracy, z pewnością docenią wschodnią ekspozycję ich sypialni, gdzie poranne słońce zapewni im przyjemną pobudkę.

Dom na skarpie. Jak wybrać projekt i jak go zbudować?

Strony świata a układ pomieszczeń – realne zyski ekonomiczne

Poprawna ekspozycja budynku mieszkalnego jest istotna nie tylko ze względu na komfort jego użytkowania przez domowników, ale również ze względów ekonomicznych.

Pozyskiwanie energii słonecznej przez południowe przeszklenia nazywane jest w budownictwie pasywnymi zyskami solarnymi. By były one jak największe, otwory okienne w elewacji południowej powinny mieć znaczną powierzchnię. Szacuje się, że czerpiąc pasywne zyski solarne ze strony południowej i unikając strat ciepła ze strony północnej, można ograniczyć zużycie energii o około 5%.

• Zdecyduj się więc na duże okna tarasowe i od tej strony umieść również balkony, jeśli takie planujesz. Można również stosować przeszklenia na całą wysokość pomieszczenia, np. w salonie, co daje wspaniały efekt, szczególnie jeśli za oknami mamy widok na piękną i uspokajającą zieleń ogrodu.
• Należy jednak pamiętać o tym, by zainstalować żaluzje lub rolety w oknach elewacji południowej, które ochronią pomieszczenia przed przegrzaniem w lecie. Pomocna w tym zadaniu może być także dobrze skomponowana zieleń liściasta na działce.
• Latem, kiedy drzewa mają liście, ochraniają budynek przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym, natomiast w zimie gubią je, dzięki czemu nie ograniczają dostępu promieni słonecznych do wnętrza budynku, gdy są one najbardziej potrzebne.

Warto więc, przystępując do wyboru projektu domu, zwrócić uwagę, jaki jest układ jego pomieszczeń i czy będzie możliwe odpowiednie usytuowanie go na działce względem stron świata.