Drenaż: jak zrobić drenaż wokół domu?

W artykule:

• Co to jest drenaż i jakie pełni funkcje?
• Kiedy warto wykonać drenaż działki?
• Co wchodzi w skład drenażu wokół domu?
• Drenaż opaskowy, powierzchniowy i francuski – czym się różnią?
  • 1. Drenaż opaskowy
  • 2. Drenaż powierzchniowy
  • 3. Drenaż francuski
• Jak zrobić drenaż wokół domu?
• Ile kosztuje 1 metr drenażu?
• Zależy Ci na skutecznym odprowadzeniu wody? Postaw na odpowiednich wykonawców i najlepsze materiały! 

Już na etapie planowania inwestycji warto zbadać warunki gruntowe działki, aby po wybraniu projektu domu zadbać o bezpieczeństwo jego konstrukcji. Jednym z kluczowych elementów zabezpieczających przed wilgocią jest odpowiednio zaprojektowany i wykonany drenaż. System ten odprowadza nadmiar wody z gruntu i chroni fundamenty przed zawilgoceniem oraz osłabieniem. 

Co to jest drenaż i jakie pełni funkcje?

Drenaż na działce to specjalny system odwodnienia, którego zadaniem jest zbieranie i odprowadzanie nadmiaru wody z gruntu. Najczęściej stosuje go wokół budynków, na działkach budowlanych, w ogrodach, a także na terenach rolniczych. Składa się z sieci odpowiednio ułożonych rur drenarskich, które umieszcza się pod powierzchnią ziemi – to właśnie one zbierają wodę gruntową i deszczową, a następnie kierują ją do studni chłonnych, rowów melioracyjnych lub kanalizacji deszczowej.

Dlaczego warto zainwestować w drenaż? Ponieważ pełni on wiele istotnych funkcji:

• chroni fundamenty przed wilgocią, zapobiegając ich stopniowemu osłabianiu, a także rozwojowi grzybów i pleśni na ścianach;
• zabezpiecza przed podmoknięciami i powodziami, ponieważ umożliwia szybkie i kontrolowane odprowadzenie wód opadowych z działki;
• poprawia warunki gruntowe, zwłaszcza na działkach z glebą nieprzepuszczalną (np. gliniastą), co sprzyja roślinom i ułatwia prace ogrodowe;
• stabilizuje grunt, który w wyniku nadmiernej wilgoci mógłby osiadać i tym samym prowadzić do zapadania się chodników, a nawet pęknięć w murach budynku.

Kiedy warto wykonać drenaż działki?

Na wykonanie drenażu najczęściej decydują się właściciele domów, które znajdują się na terenach o wysokim poziomie wód gruntowych. W praktyce jednak znajduje on o wiele szersze zastosowanie i warto na niego postawić, gdy:

• grunt jest słabo przepuszczalny – niektóre rodzaje gleb (np. glina czy ił) zatrzymują wodę na powierzchni i uniemożliwiają jej skuteczne wsiąkanie, w wyniku czego teren staje się grząski, a woda może podchodzić pod budynek;
• obszar jest narażony na intensywne opady deszczu – w takiej sytuacji woda może nie zdążyć wsiąknąć w glebę, co prowadzi do powstawania kałuż i negatywnego wpływu na otoczenie;
• działka ma spadki, zagłębienia lub znajduje się w niecce – na takim terenie woda gromadzi się naturalnie, a drenaż pomaga ją zbierać i odprowadzać w bezpieczne miejsce;
• planowana jest budowa domu z piwnicą – nawet jeżeli poziom wód gruntowych nie jest bardzo wysoki, wilgoć może wnikać w ściany i powodować liczne szkody.

Drenaż jest więc wszechstronnym i niezwykle pomocnym rozwiązaniem. Warto wykonać go nawet wtedy, gdy planujesz na swojej działce założyć ogród czy zasiać trawnik.

Sprawdź: Czy drenaż wymaga pozwolenia na budowę?

Co wchodzi w skład drenażu wokół domu?

Drenaż składa się z kilku niezbędnych elementów, które mogą delikatnie różnić się, w zależności od rodzaju zastosowanego systemu.

Jego podstawę stanowią rury drenarskie, najczęściej perforowane (z niewielkimi otworami). Ich zadaniem jest zbieranie nadmiaru wody z gruntu i transportowanie jej w miejsce, w którym może zostać odprowadzona lub wchłonięta. Kluczowe jest zastosowanie rur o odpowiedniej średnicy oraz ułożenie ich przy zachowaniu odpowiedniego spadku, o czym więcej powiemy w dalszej części niniejszego poradnika.

Oczywiście rury drenarskie to nie wszystko. W skład drenażu wchodzą również inne elementy, bez których skuteczne odprowadzanie wody byłoby nie możliwe. Najważniejsze to:

• studzienki kontrolne – specjalne otwory w systemie drenażowym, które umieszcza się w miejscach, gdzie rury drenażu zmieniają kierunek i które umożliwiają łatwą kontrolę oraz konserwację systemu;
• obsypka filtracyjna – warstwa kruszywa (najczęściej żwiru), która otacza rury drenarskie, poprawiając przepływ wody oraz zapobiegając ich zapychaniu się drobnymi cząstkami gleby;
• geowłóknina – materiał z tworzywa sztucznego, który oddziela obsypkę filtrującą od gruntu, umożliwiając bezproblemowy spływ wody do rury drenarskiej;
• grunt zasypowy – najczęściej to żwiry i piaski, którymi wypełnia się wykop po zewnętrznej stronie fundamentów.

Przygotowany z tych elementów system skutecznie odprowadza wodę w bezpieczne miejsce. Może nim być kanalizacja deszczowa, a w przypadku jej braku – rów melioracyjny, studnia chłonna, a nawet rzeka.

Drenaż opaskowy, powierzchniowy i francuski – czym się różnią?

Zanim jeszcze powiemy, jak się robi drenaż, musisz poznać jego poszczególne rodzaje. Pozwoli Ci to wybrać odpowiednie rozwiązanie i stworzyć skuteczny system odprowadzania wody. Wyróżniamy trzy typy drenażu – opaskowy, powierzchniowy i francuski.

1. Drenaż opaskowy

To jeden z najpopularniejszych systemów drenażowych, który jest stosowany wokół budynków – zwłaszcza w miejscach, gdzie wilgoć może przenikać do fundamentów (w domach z piwnicami, na gruntach nieprzepuszczalnych i na terenach o wysokim poziomie wód gruntowych).

Drenaż opaskowy wykonuje się na poziomie ław fundamentowych, w odpowiednio poszerzonym wykopie (najczęściej o ok. 50 cm). Same rury układa się powyżej dolnej i poniżej górnej powierzchni ław, a następnie otacza obsypką filtracyjną oraz geowłókniną.

Czytaj więcej: Opaska drenażowa wokół domu – sprawdzony sposób na wilgoć

2. Drenaż powierzchniowy

Drugi rodzaj drenażu sprawdza się wszędzie tam, gdzie fundamentów nie da się otoczyć rurami (np. w domach o zabudowie szeregowej) albo pojawia się ryzyko podciekania wód gruntowych pod podłogę w piwnicy.

W drenażu powierzchniowym rury montuje się wewnątrz budynku. Odprowadzają one wodę do studni zbiorczej, z której trafia na zewnątrz. Aby zapobiec powstaniu tzw. leja depresyjnego, prowadzącego do rozmywania podłoża fundamentów, rury układa się jak najwyższej nad podstawą fundamentu i stosuje dodatkowo obsypkę z drobnego piasku.

3. Drenaż francuski

Specyficznym, ale niezwykle popularnym i skutecznym rozwiązaniem, jest drenaż francuski, który często wykorzystuje na większych powierzchniach – np. do odwadniania dróg dojazdowych, podjazdów, chodników czy alejek w ogrodzie.

Jego podstawą jest umieszczona w warstwie żwiru i otoczona geowłókniną rura perforowana, która odprowadza wodę do studni chłonnej, kanalizacji lub rowu melioracyjnego. Drenaż francuski posiada prostą budowę i znajduje szerokie zastosowanie, dzięki czemu jest chętnie wybierany przez inwestorów.

Sprawdź również: Izolacja fundamentów - jak to zrobić prawidłowo? Izolacja fundamentów krok po kroku

Jak zrobić drenaż wokół domu?

Czas na najważniejszy punkt naszego poradnika, a więc wykonanie drenażu. Poniższe etapy prac dotyczyć będą najbardziej uniwersalnego systemu opaskowego, dlatego warto wziąć to pod uwagę przed rozpoczęciem samodzielnej realizacji.

1. Przygotowanie projektu drenażu

Jeszcze przed rozpoczęciem prac należy wykonać projekt całego systemu, uwzględniając przy tym: 

• powierzchnię i kształt budynku,
• rodzaj gleby,
• poziom wód gruntowych.

Kluczowa w tym procesie będzie ocena warunków gruntowych, ponieważ pozwoli to odpowiednio zaplanować dalsze prace. Przykładowo – jeżeli masz do czynienia z trudno przepuszczalnym gruntem, a poziom wód gruntowych jest wysoki, konieczne będzie wykonanie dodatkowych odwodnień części podziemnych i/lub drenażu wewnętrznego. 

Aby uniknąć ryzyka ewentualnych, kosztownych błędów, warto zlecić badanie geotechniczne.

W prostych przypadkach można przygotować projekt drenażu samodzielnie, jednak w bardziej wymagających warunkach gruntowych lepiej zlecić to specjaliście. Projekt powinien określać m.in. 

• przebieg i długość rur,
• kierunek spadku,
• rozmieszczenie studzienek,
• miejsce odprowadzenia wody. 

W niektórych przypadkach konieczne może być też uzyskanie zgody na odprowadzanie wód opadowych do kanalizacji deszczowej lub rowu melioracyjnego.

2. Wykopanie rowu drenażowego

To kluczowy etap prac, ponieważ w rowie (wykopie) ułożone zostaną rury drenarskie. Warto więc pamiętać o tym, by posiadał odpowiednią głębokość (ok. 20 cm poniżej górnej ławy fundamentowej) i znajdował się w odpowiedniej odległości od murów domu (w nowym tuż obok murów, w istniejącym ok. 2-3 m). Dno rowu należy wzmocnić obsypką filtracyjną (najlepiej w postaci grubego żwiru).

Pamiętaj! Zanim zaczniesz wykopy, usuń rośliny, krzewy i inne przeszkody wokół fundamentów.

3. Ułożenie rur drenarskich

W systemie drenażowym należy zastosować rury perforowane, które umożliwiają przepływ wody przez niewielkie. Należy układać je z odpowiednim spadkiem (ok. 0,5%, czyli 5 cm na 10 m) i w kierunku miejsca odprowadzania wody. Powinny znajdować się w połowie wysokości ławy fundamentowej i zostać szczelnie połączone.

Pamiętaj, by w miejscach, w których rury zmieniają kierunek lub łączą się w większe odcinki, zamontować studzienki drenarskie.

4. Zastosowanie materiału drenującego i geowłókniny

Po ułożeniu rur drenarskich należy otoczyć je materiałem drenującym (np. żwirem), co pozwoli z jednej strony na zabezpieczenie ich przed ewentualnymi uszkodzeniami, a z drugiej zapewni efektywniejsze odprowadzanie wody. Samo kruszywo trzeba natomiast odseparować od gruntu, używając odpowiedniej geowłókniny – w efekcie warstwa żwiru nie straci swoich cech filtrujących.

5. Montaż studzienek rewizyjnych

Przy narożnikach budynku powinny zostać zamontowane studzienki rewizyjne (najczęściej z tworzywa sztucznego i o średnicy 31,5 cm). Dzięki nim możliwe będzie okresowe kontrolowanie oraz czyszczenie drenażu (np. płukanie go w celu pozbycia się zalegających osadów).

6. Zasypanie rowu drenarskiego

Rów drenarski należy zasypać ziemią. Powinna być ona odpowiednio zagęszczona, by uniknąć zapadnięć negatywnie wpływających na działanie systemu. Na koniec upewnij się, że wykop jest zasypany równomiernie.

7. Wykonanie opaski wokół domu

Ostatnim etapem jest wykonanie opaski, czyli warstwy materiału lub nawierzchni, która pełni funkcję ochronną oraz wspomaga w procesie odprowadzania wody. Może być zrobiona ze żwiru, płytek betonowych albo kostki brukowej.

Ile kosztuje 1 metr drenażu?

Samodzielne wykonanie drenażu wokół domu jest jak najbardziej możliwe, jednak trzeba pamiętać, że cały proces wymaga precyzji oraz czasu. Dlatego dużo lepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z usług fachowców, którzy przeprowadzą wszystkie prace sprawnie oraz skutecznie.

Ile kosztuje taka usługa? W przypadku drenażu opaskowego i zastosowania rur o średnicy 80 mm – od 4 do 15 zł/mb (w zależności od średnicy rur). Warto pamiętać, że do kosztów całkowitych należy doliczyć zakup studzienki drenarskiej (ok. 200-500 zł), a także obsypki i materiałów filtracyjnych (400-600 zł).

Dla potrzeb artykułu założyliśmy typową konfigurację stosowaną przy drenażu opaskowym:

• średnica rury: 80–100 mm (rura perforowana z otuliną),
• głębokość wykopu: 0,5–0,8 m,
• szerokość pasa roboczego: ~0,5–0,6 m,
• otulina ze żwiru: ok. 0,1–0,15 m grubości warstwy dookoła rury,
• geowłóknina wokół obsypki.

Przykładowy koszt drenażu dla domu o obwodzie 40 metrów:

• minimalny koszt: 40 mb × 120 zł = 4 800 zł
• maksymalny koszt: 40 mb × 300 zł = 12 000 zł

Zależy Ci na skutecznym odprowadzeniu wody? Postaw na odpowiednich wykonawców i najlepsze materiały!

• Wybierając wykonawców systemów drenażowych, zwróć uwagę na doświadczenie, dotychczasowe realizacje oraz opinie klientów danej firmy.
• Weź pod uwagę również zakres usług (najlepiej postawić na kompleksowe – od projektu do montażu) oraz gwarancję.
• Kluczem do sprawnie działającego drenażu są też wysokiej jakości materiały, zwłaszcza rury drenarskie. Najlepsze są te perforowane z PVC i dodatkową powłoką.
• Wybieraj również kruszywa o odpowiedniej gradacji, odporne na rozciąganie i przebicia geowłókniny, a także solidne studzienki drenarskie.

W razie pytań lub wątpliwości skontaktuj się ze specjalistami, którzy pomogą Ci wybrać odpowiednie materiały i stworzą dla Ciebie sprawny oraz trwały na lata system drenażowy.