Ryzalit – co to jest i jak urozmaicić ryzalitem bryłę budynku?

Ryzalit – co to jest?

Przeglądając projekty domów można natknąć się na pojęcie ryzalitu. Czasem stosowane jest wymiennie z wykuszem, ale to błąd. Ryzalit – co to jest? Jest to wysunięty z głównej bryły fragment budynku. Całość ma tę samą wysokość co ściany i opiera się na fundamentach.

Ryzalit pełni funkcję dekoracyjną, ale pozwala także na pewne rozszerzenie przestrzeni użytkowej budynku. Często znajduje się on od strony frontowej przy wejściu. Fragment budynku może mieć odróżniającą się elewację lub być pokryty tym samym materiałem co reszta bryły. Ryzalit pozwala na przywrócenie harmonijnych proporcji budynkowi np. gdy ten ma dość długą ścianę.

Historia ryzalitu sięga renesansu, kiedy takie rozwiązanie stosowano w pałacach, a później w dworkach i domach. W dawnych czasach takie występy z lica muru były dodatkowo zdobione, a nawet zwieńczane tympanonem lub ślepą lukarną. Obecnie stawia się raczej na prostotę. Zawsze jednak ważne są okna, bo one podkreślają kształt ryzalitu.

Ryzalit a nowoczesna architektura – jak wygląda obecnie?

Ryzalit w projektach domów bywa nieco modyfikowany. Czasem jest niższy od pozostałej bryły. Bywa, że zwieńcza się go niewielkim daszkiem. Urozmaicenie budynku ryzalitem powoduje oczywiście zwiększenie kosztów budowy, a także użytkowania. Nieprawidłowa konstrukcja może przyczynić się do utraty ciepła. Ważny jest też kształt fragmentu.

Projekty domów z ryzalitem przewidują wysunięcie z bryły części prostokątnych i trójkątnych, a także brył pięciokątnych czy w kształcie łuku. We współczesnej architekturze rozwiązanie stosuje się nie tylko od strony frontowej, ale i po bokach budynku oraz w narożnikach.

Ryzalit – rodzaje

Wśród rodzajów wymienia się czasem ryzalit pozorny lub inaczej pseudoryzalit oraz ze względu na zastosowanie czy umiejscowienie: ryzalit okienny, ryzalit przesłaniający, ryzalit flankowany czy ryzalit ogrodowy.

Pseudoryzalit jest wynikiem zwiększenia grubości ścian muru na pewnym odcinku. Nie ma więc zmian w układzie pomieszczeń wewnętrznych.

Gdzie można umiejscowić ryzalit?

Ze względu na położenie na planie budynku mówi się o:

• ryzalicie środkowym,
• ryzalicie frontowym,
• ryzalicie narożnym,
• trójkątnym ryzalicie,
• ryzalicie wgłębnym,
• ryzalicie bocznym.

Ryzalit a elewacja budynku – czy warto wybrać ryzalit na elewacji domu?

Ryzalit w elewacji to bardzo dekoracyjne rozwiązanie, które pozwala na nadanie bryle charakteru. Przed podjęciem decyzji należy jednak przeanalizować koszty takiej inwestycji, a w trakcie realizacji zwrócić uwagę na szczelność konstrukcji.

Warto dobrać odpowiednie umiejscowienie dla takiego fragmentu budynku, aby ryzalit w architekturze był nie tylko piękny, ale i funkcjonalny.

Ryzalit – jak wygląda od wewnątrz?

Ryzalit od wewnątrz to dodatkowa przestrzeń, często dobrze nasłoneczniona. Wygląd z tej strony zależy w dużej mierze od kształtu i rozmieszczenia okien. Jeśli na parterze ryzalit tworzy część wejściową, to może służyć jako wydłużony przedsionek. Alternatywnie miejsce to nadaje się do umiejscowienia łazienki, jadalni czy korytarza. 

Ryzalit na piętrze stanowi świetne miejsce do pracy czy wypoczynku. Wiele zależy od kształtu tej części budynku.

Ryzalit – jakiego materiału użyć na wykończenie ryzalitu?

Z jakich materiałów wykonać elewację domu z ryzalitem? Możesz wybrać jednolite pokrycie ścian zewnętrznych lub zaakcentować wysunięty fragment za pomocą odmiennych materiałów lub odcieni. Do pokrycia tej części budynku stosuje się np. okładzinę drewnianą, kamienną czy klinkierową.

Materiały wykończeniowy na ryzalit mogą być bardziej dekoracyjne od reszty elewacji. Dobrze jednak, jeśli są odpowiednio dopasowane do całości. Ciekawą opcją jest ryzalit szklany, który unowocześnia bryłę i pozwala na aranżację jadalni lub małej palmiarni.

Okna i przeszklenia w ryzalicie odciążają optycznie budynek i uatrakcyjniają wnętrze. Popularnym rozwiązaniem jest także ryzalit z tarasem. Tutaj sprawdzi się drewno.

Ryzalit a wykusz – czym się różnią?

Ryzalit a wykusz – jakie są różnice między nimi? Oba rozwiązania urozmaicają lico muru, ale wykusz jest fragmentem wysuniętym na poziomie jednej kondygnacji i nie łączy się z fundamentami, jest więc znacznie mniejszy.

Wykusz i ryzalit często podkreślane są oknami o odpowiedniej wysokości i szerokości, a w przypadku tego pierwszego otwory stanowią niemal całość wysuniętego fragmentu. Projektanci polecają szczególnie klejone warstwowo okna drewniane, które charakteryzują się dużą odpornością na drgania czy częste zmiany temperatury. Poza tym materiał ten pozwala na lepszą izolację termiczną.

Wykusz składa się z trzech lub pięciu ścian połączonych pod dużym kątem. Wygląda bardzo dekoracyjnie zarówno od strony zewnętrznej, jak i wewnętrznej. Można wykorzystać go jako kącik czytelniczy, miejsce do malowania czy pracy. Z tych względów najlepiej, jeśli znajduje się od strony południowej.

Projekty domów z wykuszem nie są tak kosztowne jak z ryzalitem, choć droższe od tych o bardzo prostej bryle.

Jak zaaranżować dom z ryzalitem?

Dom z ryzalitem od strony zewnętrznej już jest bardzo dekoracyjny i efektowny. Warto zastanowić się natomiast nad zagospodarowaniem tej przestrzeni od wewnątrz. Na ogół dobrze oświetloną część budynku można wykorzystać jako jadalnię, pracownię, biuro czy bibliotekę.

Ryzality są większe od wykuszy, a więc powierzchnia użytkowa pozwala na pewną swobodę np. budowę balkonu. Na parterze wysunięty fragment może stanowić wejście z przedpokojem.

Jeśli ryzalit znajduje się po boku lub w rogu budynku, to warto rozważyć połączenie go z częścią tarasową. Przed wyborem należy pomyśleć o ogólnym stylu budynku – czy ma być bardziej klasyczny, czy nowoczesny.

Co jeszcze warto wiedzieć wybierając ryzalit na elewacji?

Wymiary ryzalitu powinny zależeć od wielkości całej bryły. Ważne, żeby miał odpowiednie proporcje do całości i był odpowiednio umiejscowiony. Źle zaprojektowane budynki o licznych ryzalitach, wykuszach i stłoczonych ze sobą dekoracjach doczekały się już niechlubnego miana „mcmansions”. Trzeba więc pamiętać o umiarze.

Istotną kwestią jest też odległość ryzalitu od granicy działki. Wysunięty fragment nie powinien znajdować się zbyt blisko ogrodzenia, bo wtedy traci swoje walory estetyczne. Nie tylko sama bryła powinna być harmonijna, ale i cała posesja.