Audyt energetyczny: co to jest i na czym polega? Kiedy warto wykonać audyt cieplny?

W artykule:

• Co to jest i na czym polega audyt energetyczny?
  • Audyt energetyczny – wzór, czyli co znajduje się w raporcie?
• Kiedy i po co wykonuje się audyt energetyczny?
  • Kiedy warto przeprowadzić audyt energetyczny?
  • Jakie dofinansowania wymagają audytu energetycznego?
  • Czy warto robić audyt bez dotacji?
  • Kto musi mieć audyt energetyczny, a kto jest zwolniony?
• Audyt cieplny a świadectwo energetyczne – różnice
• Jak wygląda audyt energetyczny budynku krok po kroku?
  • Jak wybrać audytora energetycznego?
  • Formalności związane z audytem energetycznym
• Ile kosztuje audyt energetyczny?
• Rozwiązania poprawiające efektywność energetyczną budynku
• Podsumowanie: dlaczego warto przeprowadzić audyt energetyczny?
• Bibliografia

Audyt energetyczny w większości przypadków nie jest obowiązkowy – nawet wtedy, gdy planowana jest budowa domu. Jego przeprowadzenie pozwala jednak ocenić zużycie energii w budynku i wskazać konkretne obszary, w których możliwe jest uzyskanie oszczędności. Dlatego warto przeprowadzić go m.in. przed planowaną modernizacją lub remontem, a także przy zakupie nieruchomości. Czym dokładnie jest, z czego się składa i co różni go od świadectwa charakterystyki energetycznej? Oto wszystko, co warto wiedzieć!

Co to jest i na czym polega audyt energetyczny?

Audyt energetyczny (nazywany również audytem cieplnym) to kompleksowa analiza zużycia energii w budynku, której celem jest wskazanie możliwości związanych z poprawą efektywności energetycznej oraz ograniczeniem strat ciepła. Stanowi on pierwszy krok do świadomej modernizacji, ponieważ pozwala zrozumieć, jak dany obiekt zużywa energię i w co warto zainwestować, by zyskać realne oszczędności.

W skład audytu energetycznego wchodzą 3 kluczowe elementy:

1. Bilans cieplny, czyli szczegółowe zestawienie zapotrzebowania budynku na energię do ogrzewania, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz, w razie potrzeby, chłodzenia – pozwala zrozumieć, ile prądu jest zużywane w obecnym stanie technicznym obiektu i gdzie występują największe straty.
2. „Słabe punkty” budynku, a więc analiza tych elementów konstrukcyjnych i instalacyjnych, które generują najwięcej strat cieplnych – mogą to być np. nieocieplone przegrody, nieszczelne okna i drzwi, mostki termiczne czy nieefektywny system grzewczy.
3. Propozycje modernizacji, które mają na celu ograniczenie strat energii i poprawę efektywności cieplnej – w raporcie audytor może zaproponować np. docieplenie ścian, wymianę okien czy modernizację instalacji grzewczej.

Efektem końcowym audytu energetycznego jest szczegółowy raport, który zawiera konkretne warianty modernizacji, szacunkowe koszty, prognozowane oszczędności energii oraz możliwy czas zwrotu z inwestycji.

Sprawdź: Jakie wyróżnia się wskaźniki energetyczne budynku i o czym dokładnie informują?

Audyt energetyczny – wzór, czyli co znajduje się w raporcie?

Raport z audytu energetycznego nie jest luźnym opisem budynku, lecz dokumentem sporządzanym według ściśle określonego wzoru. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury wskazuje, jakie informacje muszą się w nim znaleźć. Dzięki temu każdy audyt energetyczny ma przejrzystą strukturę i można go łatwo porównać z innymi opracowaniami.

W raporcie audytor zamieszcza m.in.:

• Dane ogólne o budynku – adres, przeznaczenie, rok budowy, kubatura, powierzchnia użytkowa, liczba kondygnacji.
• Opis techniczny obiektu – rodzaj przegród budowlanych (ściany, dach, stropy, okna, drzwi), instalacji grzewczych, wentylacyjnych i innych systemów wpływających na zużycie energii.
• Analizę stanu istniejącego – obliczenia zapotrzebowania na energię w obecnym stanie oraz wskazanie miejsc największych strat ciepła.
• Propozycje usprawnień – wykaz możliwych działań termomodernizacyjnych (np. ocieplenie ścian, wymiana stolarki, modernizacja systemu grzewczego).
• Warianty przedsięwzięcia – kilka scenariuszy modernizacji z obliczeniem efektów energetycznych i kosztów inwestycji.
• Ocena opłacalności – analiza ekonomiczna, pokazująca czas zwrotu nakładów, oszczędności roczne oraz możliwość uzyskania premii termomodernizacyjnej.
• Podsumowanie i rekomendacja – wskazanie najbardziej efektywnego rozwiązania dla inwestora.

Tak skonstruowany raport daje inwestorowi jasny obraz aktualnego stanu budynku, pokazuje potencjalne kierunki działań i ich efekty – zarówno energetyczne, jak i finansowe.

Kiedy i po co wykonuje się audyt energetyczny?

Audyt energetyczny wykonuje się przede wszystkim wtedy, gdy planowana jest modernizacja budynku związaną z poprawą jego efektywności energetycznej. W praktyce nie stanowi więc formalności, a jest praktycznym narzędziem, które pomaga zrozumieć, gdzie i jak budynek traci energię, a co za tym idzie, jakie działania modernizacyjne przyniosą realne oszczędności i poprawę komfortu.

Dzięki audytowi energetycznemu możesz:

• zaplanować prace termomodernizacyjne „z głową”, unikając niepotrzebnych wydatków;
• wybrać najlepsze rozwiązania pod względem kosztów i efektów;
• ubiegać się o dofinansowania i dotacje na remonty i modernizacje;
• zyskać wiedzę, które inwestycje przyniosą najlepszy zwrot i poprawią standard budynku.

Kiedy warto przeprowadzić audyt energetyczny?

Przede wszystkim wtedy, gdy szukasz sposobów na obniżenie rachunków za energię oraz zwiększenie komfortu cieplnego. Audyt energetyczny może również okazać się nieodzowny, jeżeli planujesz docieplenie ścian lub dachu, wymianę okien, zmianę systemu ogrzewania (np. z pieca węglowego na pompę ciepła) czy instalację nowoczesnego systemu wentylacji.

Jakie dofinansowania wymagają audytu energetycznego?

Audyt energetyczny budynku jest także niezbędny, jeśli planujesz ubiegać się o dofinansowania lub kredyt na termomodernizację – wiele programów rządowych i unijnych wymaga przedstawienia takiego dokumentu jako warunku przyznania środków. Do tych najważniejszych zaliczamy:

• program „Czyste Powietrze” – to jedna z najpopularniejszych form wsparcia na wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej budynków jednorodzinnych (audyt jest tu wymagany, aby potwierdzić zakres prac oraz ich efektywność energetyczną);
• ulgę termomodernizacyjną – pozwala na odliczenie od podatku wydatków poniesionych na modernizację energetyczną domu (audyt nie jest wymagany, ale może być zakwalifikowany jako wydatek do odliczenia);
• programy lokalne – wiele województw i gmin oferuje dofinansowania na kompleksową termomodernizację, gdzie audyt jest warunkiem otrzymania dotacji.

Polecamy również: Jak zdobyć dofinansowanie na wymianę pieca? Sprawdzamy możliwości

Czy warto robić audyt bez dotacji?

Zdecydowanie tak! Wykonanie audytu energetycznego budynku ma sens w wielu sytuacjach, np. gdy:

• planujesz remont i chcesz unikać nietrafionych inwestycji — audyt pozwala zidentyfikować najpilniejsze problemy i zaproponować efektywne rozwiązania, dzięki którym nie wydasz pieniędzy na zbędne prace;
• chcesz porównać koszty różnych rozwiązań grzewczych — np. pompy ciepła z systemem gazowym, co pozwoli Ci zyskać kluczowe dane dot. efektywności i opłacalności każdej z opcji;
• zależy Ci na podniesieniu wartości nieruchomości — poprawa efektywności energetycznej zwiększa atrakcyjność domu na rynku, co może przełożyć się na wyższą cenę przy sprzedaży lub wynajmie.

W praktyce audyt energetyczny jest więc inwestycją, która pomaga oszczędzać na rachunkach za energię, podnosi komfort użytkowania budynku i ułatwia podejmowanie właściwych decyzji termomodernizacyjnych – nawet jeśli nie korzystasz z dotacji.

Kto musi mieć audyt energetyczny, a kto jest zwolniony?

Podsumowując:

• Kiedy audyt energetyczny budynku jest obowiązkowy? W przypadku ubiegania się o premię termomodernizacyjną.
• Kto jest zwolniony z audytu energetycznego? Inwestor budujący nowy dom, osoby prywatne dokonujące remontu starego domu oraz nowi właściciele po zakupie nieruchomości.

Sprawdź dostępne możliwości: Dofinansowanie do budowy domu – jak otrzymać dofinansowanie do budowy domu energooszczędnego?

Audyt cieplny a świadectwo energetyczne – różnice

Audyt energetyczny nie jest tym samym co świadectwo energetyczne, czyli dokument wymagany przy sprzedaży lub wynajmie nieruchomości. O ile audyt stanowi szczegółową analizę techniczną, mającą na celu wskazanie realnych problemów i rozwiązań, o tyle świadectwo energetyczne określa klasę energetyczną budynku.

Jak wygląda audyt energetyczny budynku krok po kroku?

Audyt energetyczny nie jest dokumentem urzędowym, a realną analizą techniczną, która składa się z kilku etapów.

1. Kontakt z audytorem. Pierwszym etapem jest znalezienie i nawiązanie współpracy z wykwalifikowanym audytorem energetycznym. Po ustaleniu zakresu i terminu przeprowadzenia audytu energetycznego podpisuje się umowę i umawia wizytę na miejscu.
2. Wizyta na miejscu i inwentaryzacja techniczna. Audytor pojawia się w budynku, gdzie dokładnie sprawdza jego konstrukcję, przeprowadza pomiary i ocenia stan techniczny. Na tym etapie ważne jest zebranie informacji o izolacji, oknach, systemach grzewczych czy wentylacji.
3. Zbieranie danych. W trakcie wizyty lub na podstawie dostarczonej dokumentacji audytor gromadzi dane o wielkości budynku, rodzaju i grubości ścian, dachu, okien oraz systemach instalacyjnych (ogrzewanie, wentylacja i ciepła woda). Informacje te są niezbędne do dalszych obliczeń.
4. Obliczenia i symulacje. Na podstawie zebranych danych wykonuje się obliczenia zużycia energii oraz symulacje cieplne, które pomagają zidentyfikować „słabe punkty” budynku, czyli miejsca największych strat ciepła.
5. Opracowanie raportu. Audytor przygotowuje szczegółowy raport, który zawiera diagnozę, wskazuje problemy oraz proponuje różne scenariusze modernizacji, z szacunkowymi kosztami i przewidywanymi oszczędnościami energii cieplnej.

Jak wybrać audytora energetycznego?

Wybór odpowiedniego audytora energetycznego to pierwszy krok do skutecznej modernizacji i oszczędności na rachunkach za energię. W pierwszej kolejności sprawdź, czy specjalista posiada odpowiednie kwalifikacje i jest wpisany do rejestru prowadzonego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRiT).

Co dalej? Aby zyskać pewność, że podejmujesz współpracę z odpowiednim audytorem, który spełni Twoje oczekiwania:

• zweryfikuj opinie o nim w Internecie (np. w Google, na portalach społecznościowych czy forach), a także sprawdź, czy jest polecany przez dotychczasowych klientów;
• sprawdź, czy posiada doświadczenie zawodowe w podobnych realizacjach, zwłaszcza w audytach budynków o bliźniaczych parametrach i funkcjach;
• zwróć uwagę na szczegóły oferty – np. czy w jego raporcie znajdziesz dokładne warianty modernizacji, kosztorysy i oszacowania oszczędności, a także jakie terminy i ceny proponuje.

Formalności związane z audytem energetycznym

Audyt energetyczny nie wymaga pieczołowitych formalności i przygotowań, jednak chcąc mieć pewność, że przebiegnie sprawnie i bezproblemowo, warto udostępnić audytorowi projekt budowlany, faktury za energię, protokoły z przeglądów technicznych, a także certyfikat energetyczny (jeśli istnieje).

Przydatne mogą okazać się także informacje dodatkowe, np. o sposobie ogrzewania budynku, systemie wentylacji, przeprowadzanych wcześniej modernizacjach czy temperaturach zewnętrznych i nasłonecznieniu.

Ile kosztuje audyt energetyczny?

Cena audytu energetycznego uzależniona jest od kilku czynników – przede wszystkim powierzchni i kubatury budynku, złożoności instalacji, zakresu audytu czy lokalizacji. Większego wydatku powinien spodziewać się np. właściciel dużego domu jednorodzinnego lub budynku wielorodzinnego, gdzie konieczna jest szczegółowa analiza wielu elementów technicznych.

Zatem – ile kosztuje wykonanie audytu energetycznego? Przykładowo:

• dla domu jednorodzinnego o powierzchni użytkowej do 100 m² – 1100 zł;
• dla domu jednorodzinnego o powierzchni użytkowej powyżej 200 m² – 1600 zł;
• dla budynku wielorodzinnego – 2200 zł;
• dla budynku użyteczności publicznej – 2800 zł;
• dla hotelu, biurowca czy hali produkcyjnej – od 2900 zł;
• dla dużego przedsiębiorstwa – od 5000 zł;
• do programu „Czyste Powietrze” – 1200 zł.

Uwaga!

W wielu programach dofinansowujących termomodernizację koszty audytu energetycznego można odzyskać w formie refundacji lub zaliczyć do wydatków kwalifikowanych, które pokrywa dotacja. Np. „Czyste Powietrze” zapewnia w tym aspekcie dofinansowanie do kwoty 1200 zł netto.

Rozwiązania poprawiające efektywność energetyczną budynku

Audyt energetyczny to nie tylko szczegółowa ocena strat energii w budynku, ale również praktyczne wskazówki dotyczące najbardziej efektywnych działań, które warto podjąć, by zmniejszyć koszty ogrzewania i poprawić komfort życia. Po analizie parametrów technicznych budynku audytor wskaże konkretne rozwiązania dostosowane do Twojej nieruchomości i możliwości finansowych.

Które sposoby na poprawę efektywności energetycznej są rekomendowane najczęściej?

• Ocieplenie przegród zewnętrznych – odpowiednia izolacja ścian, dachu czy izolacja fundamentów minimalizuje straty ciepła i zmniejsza zapotrzebowanie na energię do ogrzewania, co przekłada się na niższe rachunki i większy komfort termiczny.
• Wymiana stolarki okiennej i drzwiowej – nowoczesne okna i drzwi o lepszych parametrach izolacyjnych ograniczają przenikanie zimna i przeciągi, poprawiając szczelność budynku.
• Modernizacja systemu ogrzewania (wymiana starego pieca) – zastąpienie przestarzałych pieców na paliwa stałe nowoczesnymi źródłami ciepła, jak pompy ciepła, kotły gazowe kondensacyjne czy instalacje na biomasę, umożliwia efektywniejsze wykorzystanie energii.
• Wentylacja z odzyskiem ciepła (rekuperacja) – taka instalacja poprawia jakość powietrza, ograniczając jednocześnie straty ciepła, które powstają przy tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej.
• Instalacja OZE – montaż paneli fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych czy małych turbin wiatrowych pozwala na generowanie własnej, ekologicznej energii, co dodatkowo obniża koszty eksploatacji budynku.

Planujesz budowę domu? Sprawdź: Zmiana źródła ogrzewania w gotowym projekcie domu

Wdrożenie tych rozwiązań zgodnie z rekomendacjami audytu energetycznego gwarantuje realne oszczędności i podnosi wartość nieruchomości. Ponadto, wiele z tych inwestycji można wspierać dofinansowaniami i ulgami, co czyni je jeszcze bardziej atrakcyjnymi.

Podsumowanie: dlaczego warto przeprowadzić audyt energetyczny?

Audyt energetyczny budynku to inwestycja, która przyniesie Ci liczne korzyści. Do tych najważniejszych zaliczamy:

• zmniejszenie zużycia energii i ograniczenie kosztów ogrzewania;
• dostosowanie budynku do współczesnych standardów;
• wzrost wartości nieruchomości;
• lepsze warunki do życia (komfort cieplny);
• dostęp do dofinansowań i ulg.

Warto więc rozważyć zatrudnienie doświadczonego audytora – nawet w sytuacji, gdy nie planujesz korzystać z dotacji. Pozwoli Ci to wybrać optymalne rozwiązania modernizacyjne, uniknąć nietrafionych inwestycji i cieszyć się niższymi rachunkami na przestrzeni wielu lat.

Bibliografia