Jak prawidłowo ustawić histerezę w przypadku różnych typów ogrzewania?

Coraz większą uwagę zwraca nie tylko na koszty budowy budynku, ale i utrzymania w przyszłości. Dlatego też jedną z najistotniejszych decyzji jest wybór rodzaju ogrzewania domu. Wysokie wydatki na ten cel, mają związek z panującym u nas klimatem, który powoduje, że sezon grzewczy trwa nierzadko ponad pół roku. 

Instalacja grzewcza wymaga odpowiedniej eksploatacji, którą ułatwiają nowoczesne rozwiązania techniczne. Postępująca automatyzacja wymusza natomiast dobór i ustawienia odpowiednich parametrów pracy całego systemu grzewczego. Jednym z nich jest histereza temperatury. W przypadku powietrza będzie to histereza kotła grzewczego, a w przypadku wody histereza CWU (ciepłej wody użytkowej).

Niezbędna jest przy tym wiedza, jak obliczyć histerezę, ponieważ właściwy jej poziom będzie miał wpływ nie tylko na Twoje zdrowie i komfort mieszkania, ale także na wysokość rachunków.

Co to jest histereza?

To parametr, który określa dopuszczalną różnicę między aktualną temperaturą (wody grzewczej lub temperatury pokojowej) a żądaniem temperaturowym. Po przekroczeniu tej różnicy – czyli ustawieniu właściwej histerezy – urządzenie zostanie ponownie uruchomione, by osiągnąć wymaganą wartość temperatury zadanej na sterowniku.

Natomiast histereza pieca oznaczać będzie różnicę pomiędzy temperaturą ustawioną przez użytkownika w instalacji a temperaturą rzeczywistą, przy której urządzenie zostanie uruchomione, by osiągnąć żądaną wartość.

Mówiąc inaczej, parametr ten określa temperaturę, przy której urządzenie grzewcze samoczynnie włącza się i wyłącza. Odpowiedni dobór częstotliwości cykli oraz długość pracy będą miały wpływ na wysokość rachunków za zużycie energii elektrycznej oraz sprawność instalacji. 

Czy wiesz, jak poprawnie ustalić krzywą grzewczą dla grzejników?

Co oznacza histereza kotła CO?

Dla lepszego zrozumienia posłużymy się przykładem, który w przystępniejszy sposób pokaże, czym jest histereza CO. Załóżmy, że na kotle ustawisz temperaturę na poziomie 55 stopni, natomiast histerezę na poziomie 3 stopni. Po osiągnięciu zadanej wartości, tj. 55 stopni piec automatycznie przejdzie w tryb podtrzymywania. Stan ten będzie trwał do czasu, aż ciepło uzyska 52 stopnie (spadek o 3).

Następnie, z uwagi na osiągnięcie granicy, do której została określona histereza, pompy CO włączą się i będą pracować aż do czasu ponownego uzyskania zadanej temperatury. Optymalna histereza kotła będzie więc odpowiedzialna za częstotliwość oraz długość czasu pracy. Zły jej dobór może spowodować niepotrzebne zużycie energii elektrycznej, niedogrzanie lub przegrzanie pomieszczeń, a nawet zbyt szybkie zużycie się pieca.

Niestety nie istnieje jedna uniwersalna wartość histerezy, albowiem będzie ona zależna m.in. od prawidłowej konfiguracji poszczególnych elementów urządzeń grzewczych, wskaźników energetycznych zawartych w świadectwie energetycznym domu, a także od rodzaju zastosowanego paliwa.

ofe-5847238-70021 w-70021

Na czym polega histereza CWU?

Podobnie jak to było w przypadku kotła bojler również będzie uruchamiał się i wyłączał zgodnie z tym, jak zostanie ustawiona histereza CWU. Ile razy będzie następował ten cykl, zależy od zaprogramowanej wartości parametru. Najczęściej zaleca się, aby wynosił on 5 stopni, przy docelowej temperaturze wody od 55 do 60 stopni. Gdy schłodzi się ona do wartości 50 - 55 stopni, zostanie automatycznie uruchomiona pompa oraz grzałka, która ponownie podgrzeje wodę do zadanej temperatury.

W przypadku bojlera warto wiedzieć, że optymalna histereza CWU będzie m.in. zależna od miejsca zamontowania czujnika temperatury w zbiorniku. Woda wychładza się od dołu, a więc najlepszym rozwiązaniem, jest pobieranie danych z tej części. Wówczas zalecana jest większa histereza.

Jak ustawić ją w sytuacji, gdy czujnik jest zamontowany u góry? Wtedy powinna ona być znacznie mniejsza, bo w przeciwnym wypadku woda zanadto się wychłodzi i jej podgrzanie będzie wymagało znacznie dłuższej pracy urządzenia, więc konsekwentnie większego zużycia energii elektrycznej.

Ile możesz zaoszczędzić za pomocą odpowiedniego wyboru taryfy energetycznej? Przekonaj się!

Ile powinna wynosić histereza?

Jej wartość będzie zależna od tego, jak duże wahania temperatur chcesz mieć w domu oraz jak szybko Twoja instalacja jest w stanie zwiększyć temperaturę w pomieszczeniach. Z tego powodu histereza na piecu będzie przybierać mniejsze lub większe wartości.

W starych instalacjach z tzw. kopciuchem (czy piecem na ekogroszek lub drewno) ciężko jest regulować precyzyjnie temperaturę w domu. Jeśli jednak ogrzewasz dom prądem, gazem, pelletem, pompą ciepła, to w utrzymaniu komfortowego dla Ciebie i domowników ciepła pomoże Ci histereza.

W piecu, czy też w zasobniku ciepłej wody, istnieją sterowniki, które pomagają w regulowaniu temperatury pomieszczeń bądź wody użytkowej. Zazwyczaj wartość tego parametru jest już ustawiona fabrycznie, jednak gdybyś mimo wszystko chciał go zmienić lub dowiedzieć się, na jakiej zasadzie działa Twój sterownik, możesz takie informacje znaleźć w dokumentacji urządzenia lub zapytać producenta czy sprzedawcę.

Aby wiedzieć, jaką histerezę ustawić na sterowniku, powinieneś poznać i zapamiętać dwie podstawowe zasady.

• Histereza mniejsza – pozwala utrzymać komfort cieplny na optymalnym poziomie. Przekłada się to na mniejsze wahania temperatur oraz częstszą, ale też krótszą pracę pieca. Tym sposobem możesz zmniejszyć rachunki za ogrzewanie, ponieważ dużo tańsze i szybsze jest uzupełnienie braków ciepła, niż ogrzewanie domu od nowa. Pamiętaj jednak, że nie wszystkie źródła ciepła lubią taką eksploatację, np. pompy ciepła lub piece na pellet lepiej pracują, jak są uruchomione dłużej, gdyż mogą się zbyt szybko wyeksploatować;
• Histereza większa – oznacza dłuższe przerwy w pracy urządzenia, a więc ryzyko nadmiernego wychłodzenia się pomieszczeń. W związku z tym jest ona zalecana dla instalacji CO., które szybko podnoszą temperaturę w budynku. Taki charakter pracy jest odpowiedni np. dla kotłów zasilanych gazem. Piec wtedy rzadziej się włącza, pracuje dłużej, a dzięki temu zachowuje większą żywotność i sprawność.

Jaki bufor ciepła dobrać do naszego domu i na ile on wystarczy?

Jaka powinna być ustawiona histereza kotła na pellet?

Jednym z popularnych rodzajów paliwa jest pellet drzewny. Ma on postać sprasowanych wiórów drzewnych, które dość szybko podnoszą temperaturę. Dzięki temu histereza kotła na pellet może być wyższa niż w przypadku innych rodzajów ogrzewania.

Jak ustawić histerezę kotła na pellet, aby uzyskać efektywną i bezproblemową eksploatację? Według producentów optymalna wartość powinna wahać się od 2 do 3 stopni. Taka różnica pozwoli utrzymać pożądaną temperaturę wewnątrz budynku przy jednoczesnym zużyciu rozsądnych ilości opału, co jednocześnie ma duży wpływ na wysokość kosztów ogrzewania.

Zastrzec trzeba, że w Twoim przypadku parametr ten może odbiegać od podanego wzorca, bo będzie to zależało jeszcze od indywidualnych czynników, np. wysokości zadanej temperatury, ocieplenia ogrzewanego budynku lub szczelności stolarki okiennej i drzwiowej.

Jaka powinna być histereza kotła na ekogroszek?

Scharakteryzujemy teraz piec na ekogroszek. Jaka histereza będzie najlepsza dla tego paliwa? Przypomnijmy, że wytwarzane jest ono z węgla kamiennego lub brunatnego, które wolno się rozpala, ale za to długo utrzymuje ciepło. Przy takim procesie spalania wartość tego wskaźnika może być krótsza niż w przypadku pelletu. Przyjęło się, że optymalna histereza kotła na ekogroszek zwykle ustawiana jest na około 2 stopnie.

W praktyce wartość tego parametru uzależniona będzie od dodatkowych czynników, np. ustawienia dmuchawy oraz czasu postoju i podawania podajnika. Nieprawidłowa ich konfiguracja może spowodować np. wygaszenie pieca, wówczas cykl pracy zostanie zakłócony. 

Jak wykonać ocieplenie domu wełną lub styropianem krok po kroku?

Jaką ustawić histerezę na kotle gazowym?

Zajmijmy się teraz histerezą pieca gazowego. Kilkanaście lat temu ogrzewanie gazowe było powszechnie zalecane w budownictwie z uwagi na małą emisję zanieczyszczeń. Zwróć uwagę, że ten rodzaj paliwa szybko podnosi oraz obniża temperaturę w pomieszczeniach, więc zakres interesującego nas parametru nie powinien być wysoki.

Optymalna histereza kotła gazowego przyjmuje zazwyczaj ustawienia w granicach od około 0,5 do 1 stopnia. Przypomnijmy, że piece te doskonale znoszą częste włączanie i wyłączanie, więc nie będzie to miało wpływu na ich szybsze zużywanie się.

Czy montaż ekranu zagrzejniowego jest korzystny?

Jak dobrać histerezę pieca olejowego?

Piec olejowy to również ekologiczne i komfortowe rozwiązanie, choć w odróżnieniu od pieca gazowego jego optymalna histereza jest nieporównywalnie większa. W tym przypadku jej zakres może przybierać wartości z przedziału od 1 do nawet 20 stopni. Ogólna tendencja jest taka, że im szerszy zakres temperatur ustawisz, tym korzystniej może to wpłynąć na ilość zużytej energii.

Nie traktuj tej wskazówki jednak dosłownie, gdyż uwzględniając wskaźniki energetyczne budynku, który chcesz ogrzewać olejem, najefektywniejsza histereza może przybrać zupełnie inną wartość.

Czy powinniśmy spodziewać się, że cena ekogroszku będzie dalej rosła?

Jaka jest najlepsza histereza termostatu i temperatury pokojowej?

Wcześniej poruszyliśmy temat histerezy kotła oraz histerezy wymiennika ciepła. Na tej liście powinna się jeszcze znaleźć histereza sterownika pokojowego.

Histereza czujnika temperatury może regulować temperaturę na dwa sposoby. Wcześniej dowiedziałeś się, że ogrzewanie pracuje do momentu osiągnięcia pewnej wartości zadanej, np. 22 stopni, po czym układ się wyłącza i uruchamia ponownie, kiedy temperatura spadnie poniżej granicy histerezy, np. 2 stopni.

Są jednak czujniki, które dopilnują, by pomieszczenie zostało ogrzane do 24 stopni, a gdy temperatura obniży się do 20 stopni, ponownie włączą ogrzewanie. Takie działanie spowoduje, że temperatura ogrzewanego pomieszczenia będzie przyjmować wartość zadaną ± wartość histerezy (w naszym przykłądzie będzie to 22 ± 2 stopnie).

Miej także świadomość, że wartość, na jaką histereza czujnika pokojowego jest ustawiona, jest całkowicie niezależna od identycznego parametru, regulującego np. temperaturę na kotle. W tej sytuacji nasuwa się pytanie: jaka jest najlepsza histereza na regulatorze pokojowym?

Będzie ona zależała od Twoich indywidualnych preferencji odnośnie do temperatury otoczenia, zastosowanego urządzenia oraz miejsca jego montażu. Dla niektórych osób wahania ciepłoty otoczenia o kilka stopni nie mają znaczenia, są jednak i tacy, którzy odczują zmianę nawet o 1 stopień.

Najprostsze urządzenia pokojowe posiadają tylko dwa ustawienia: tryb dzień i noc, a więc sterownik o określonych godzinach zmienia temperaturę z dziennej na nocną i odwrotnie. Bardziej zaawansowane mają już więcej możliwości pozwalających na bardziej precyzyjne ustawienia tego czynnika o różnych porach, w okresie tygodniowym.

Podobnie będzie wyglądała sprawa histerezy. Proste czujniki będą miały ją ustawioną już przez producenta, bez możliwości zmiany. Inne mają możliwość edycji temperatury, a także zmiany histerezy.

Ile kosztuje gaz ziemny w 2022 roku?

Jaka histereza będzie odpowiednia przy ogrzewaniu podłogowym?

Na koniec odpowiedzmy na pytanie, na ile ustawić histerezę ogrzewania podłogowego. Ogrzewanie to cechuje się dużą bezwładnością cieplną, co oznacza, że podłoga wolno nagrzewa się i wolno wychładza. Nie jest więc one dobrym rozwiązaniem dla osób, którym zależy na szybkim ogrzaniu pomieszczenia.

Zatem jaka histereza przy ogrzewaniu podłogowym jest optymalna? Mając na względzie opisaną cechę, powinna być ona jak najniższa, czyli poniżej 1 stopnia. Taka sama odpowiedź będzie prawidłowa, jeśli zastanawiasz się jaką histerezę temperatury pokojowej nastawić w przypadku sterownika pokojowego. Tylko w ten sposób jesteś w stanie zapewnić w miarę stabilną temperaturę w pomieszczeniu.

Jaki czynnik grzewczy jest najlepszy dla naszej instalacji grzewczej?