Domy jednorodzinne: o budownictwie, rozwiązaniach i kluczowych cechach projektów

Z pewnością dzielisz je z wieloma innymi osobami. Dzięki prywatności i przytulności, które są charakterystyczne dla domu, stworzysz komfortowe, bezpieczne miejsce do zamieszkania dla całej rodziny. Jeśli chcesz mieć własny dom i myślisz o inwestycji w jego budowę, oczami wyobraźni powinieneś widzieć właśnie dom jednorodzinny. Czym się charakteryzuje i jakie są rodzaje takich obiektów mieszkalnych?

Jak możemy zdefiniować dom jednorodzinny?

Czym właściwie jest dom jednorodzinny? Definicja wskazuje, że jest to budynek przeznaczony do zamieszkania dla jednej rodziny. Jest to jednak umowna cecha tego rodzaju obiektów. Niewykluczone jest bowiem, że w domu jednorodzinnym zamieszka więcej niż jedna rodzina. Wszystko zależy od jego powierzchni i twoich indywidualnych oczekiwań względem takiej nieruchomości. 

Zabudowa jednorodzinna może mieć różny charakter, w zależności od tego, w jakim miejscu powstaje taki dom. Istnieją dwa podstawowe rodzaje budynków jednorodzinnych, a raczej zabudowy jednorodzinnej:

• zabudowa typu ekstensywnego – nazywana również zabudową indywidualną i ogrodową;
• zabudowa intensywna.

Domy jednorodzinne typu ekstensywnego powstają na działce o znacznej powierzchni, sięgającej od 500 do 1000 m². Tego rodzaju zabudowa najczęściej zlokalizowana jest na terenach podmiejskich i na obrzeżach miast. Działka wymaga niewielkiego uzbrojenia terenu i pozwala na uprawę ziemi oraz, opcjonalnie, zorganizowanie ogrodu i miejsca do rekreacji dla całej rodziny.

Natomiast zabudowa intensywna charakteryzuje się ograniczoną powierzchnią działek, których wielkość mieści się na ogół w przedziale od 150 do 450 m². Wymagają one pełnego uzbrojenia terenu, a powierzchnia użytkowa domów jednorodzinnych budowanych w zabudowie intensywnej waha się w granicach 78–145 m².

Dom jednorodzinny możesz wybudować razem z Extradom.pl w ramach Projektu z Budową!

Rodzaje domów jednorodzinnych pod względem zabudowy 

Zarówno w przypadku zabudowy intensywnej, jak i ekstensywnej mogą powstawać domy jednorodzinne różnego rodzaju. Pod względem typu zabudowy można wyróżnić przy tym:

• dom jednorodzinny wolnostojący;
• dom jednorodzinny bliźniak, w zabudowie bliźniaczej;
• szeregówkę – dom w zabudowie szeregowej;
• dom jednorodzinny w zabudowie atrialnej (dywanowej);
• dom w zabudowie grupowej.

Poniżej opiszemy trzy najczęściej spotykane w naszym kraju.

Domy jednorodzinne wolnostojące

Najpopularniejszym i najczęściej wybieranym rodzajem domu jednorodzinnego jest obiekt jednorodzinny wolnostojący. To klasyczna nieruchomość mieszkalna, która z reguły jest przeznaczona dla jednej rodziny. Cechuje się tym, że do domu z żadnej strony nie przylega ściana innego budynku.

Taka zabudowa ma wokół siebie wolną przestrzeń. W grupie domów jednorodzinnych wolnostojących także możesz spotkać się z kilkoma odmianami, w zależności od wybranego rodzaju konstrukcji czy zabudowy. Są to domy wolnostojące:

• parterowe,
• piętrowe,
• z poddaszem użytkowym,
• z dachem płaskim lub spadzistym,
• z garażem w bryle budynku lub bez garażu,
• podpiwniczone lub bez piwnicy.

To od Ciebie i twojego budżetu oraz możliwości zabudowy działki budowlanej, jaką dysponujesz, ostatecznie zależy, z jakiego projektu domu jednorodzinnego wolnostojącego będziesz korzystać. W grupie tej są zarówno naprawdę niewielkie domki, do 100 m² powierzchni mieszkalnej, jak i duże rezydencje piętrowe, z licznymi tarasami i balkonami, z dachem wielospadowym.

Dom jednorodzinny w zabudowie bliźniaczej

Drugim typem domów jednorodzinnych są tzw. bliźniaki, czyli domy w zabudowie bliźniaczej. Powstają one z połączenia dwóch odrębnych nieruchomości poprzez jedną wspólną ścianę, przebiegającą wzdłuż granicy działek każdego z sąsiadów. Każdy obiekt znajduje się na odrębnej działce. Częścią wspólną dwóch domów jednorodzinnych w zabudowie bliźniaczej mogą być również garaż lub inna część nieruchomości.

Jeśli chcesz wybudować dom jednorodzinny bliźniak, powinieneś pamiętać o solidnej izolacji przeciwpożarowej. Jeśli dojdzie do pożaru jednej części obiektu, drugi bliźniak może uchronić się od ognia. Zaletą takich budynków jest to, że pozwalają one stworzyć z większej części działki strefę ogrodową i rekreacyjną, co w przypadku domów wolnostojących na niewielkich działkach nie byłoby możliwe.

Dom jednorodzinny w zabudowie szeregowej

Nieco podobne do bliźniaków są domy jednorodzinne w zabudowie szeregowej, nazywane szeregówkami lub szeregowcami. Powstają one z połączenia kilku budynków w jeden wspólny szereg. Nieruchomości będące osobnymi mieszkaniami w takim wypadku stykają się ze sobą dwiema ścianami równoległymi względem siebie, a punkt styku znajduje się na granicy dwóch działek. Tylko skrajne domy szeregowe, na początku i na końcu szeregu, mają połączenie ścianą z jednym, sąsiednim domem.

Podczas stawiania domów w zabudowie szeregowej należy mieć na uwadze to, że ich ściany muszą spełniać restrykcyjne normy ochrony przeciwpożarowej, by zapewnić bezpieczeństwo wszystkim właścicielom takich obiektów. Projektanci muszą też zaplanować domy szeregowe w taki sposób, by z ich dachów dało się skutecznie odprowadzać wodę.

Na ogół w projektach domów szeregowych architekci uwzględniają wjazd do garażu i wejście do domu z jednej strony ulicy, a wyjście do ogrodu z drugiej. Ten typ zabudowy jednorodzinnej stosuje się na ogół w przypadku małej powierzchni działek, w zabudowie intensywnej w miastach, gdzie nie ma możliwości wygospodarowania więcej miejsca na przykład po to, by móc posadowić dom jednorodzinny wolnostojący.

Jeśli zdecydujesz się na wybudowanie domu szeregowego, a właściwie na partycypację we wspólnym budynku, musisz wiedzieć, że wszystkie decyzje dotyczące nieruchomości będzie trzeba podejmować wspólnie, dla dobra ogółu.

Ile kosztuje dom jednorodzinny?

Trudno w sposób jednoznaczny odpowiedzieć na pytanie dotyczące kosztów wybudowania domu jednorodzinnego. Zależą one bowiem od wielu zmiennych, wśród których wymienia się:

• wielkość powierzchni mieszkalnej,
• liczbę kondygnacji,
• typ dachu,
• rodzaj konstrukcji budynku,
• rodzaje materiałów budowlanych wykorzystanych do budowy domu,
• rodzaje materiałów wykończeniowych.

Ile kosztuje dom jednorodzinny w Polsce? Aby mieć rozeznanie i wiedzieć, z jakimi kosztami się liczyć, można bazować na szacunkowych kwotach.

• Przybliżony koszt budowy domu o powierzchni 100 m², parterowego, murowanego, z garażem jednostanowiskowym do stanu surowego zamkniętego będzie wynosił 249 000–258 000 zł.
• Zdecydowanie mniej wynosił będzie koszt budowy domu szkieletowego o wskazanych parametrach. Kwota, jaką trzeba zapłacić za taki budynek wykonany już pod klucz, to około 300 000 zł.
• Ile z kolei kosztuje dom jednorodzinny z bali? W tym przypadku trzeba mieć świadomość, że inwestycja taka będzie droższa i przybliżona do kosztów budynków wzniesionych w technologii murowanej. Przybliżona kwota, jaką trzeba mieć, żeby postawić 100-metrowy, parterowy dom z bali do stanu surowego zamkniętego, to 160 000–280 000 zł.

Czy warto budować dom jednorodzinny w 2023 roku?

Czy każdy dom jednorodzinny powinien mieć garaż, piwnicę i poddasze użytkowe?

Nie ma żadnego prawa, które zmuszałoby do stawiania domu z garażem, piwnicą czy poddaszem użytkowym. Występuje pod tym względem duża swoboda wyboru. Jeśli chcesz, możesz wybudować dom jednopiętrowy z dachem płaskim, bez poddasza i bez piwnic. Będzie tańszy od tego, który wyposażony jest w dodatkowe przestrzenie użytkowe, co wiele osób również postrzega jako zaletę.

Dom jednorodzinny z garażem polecany jest jednak wszystkim osobom, które mają własny samochód i chcą zapewnić mu odpowiednie zabezpieczenie na co dzień przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych, m.in. nadmiernego nasłonecznienia, opadów deszczu czy niskich temperatur.

Natomiast dom jednorodzinny z poddaszem pozwoli ci na ciekawe zagospodarowanie przestrzeni pod skosami. Stwarzają one interesujące możliwości aranżacyjne. Niski budynek z poddaszem użytkowym zapewni wystarczająco dużo miejsca dla całej, kilkuosobowej rodziny, a nie zajmie zbyt wiele miejsca na działce.

Jeśli masz skłonności do zbierania różnych rzeczy, chcesz zorganizować sobie warsztat domowy lub potrzebujesz dużej spiżarni, weź pod uwagę możliwość wybudowania domu jednorodzinnego z piwnicą.

Polecamy również nasze wideo dotyczące tego zagadnienia:

Rodzaje domów jednorodzinnych pod względem energooszczędności

Domy jednorodzinne mogą być jednocześnie domami energooszczędnymi, a nawet pasywnymi. Możesz wybrać projekt, w którym zastosowane zostały rozwiązania podnoszące standardy energooszczędności.

Od początku 2017 roku polskie prawo zostało dostosowane do wymogów unijnych, stąd też każdy nowo wybudowany dom, w tym jednorodzinny, powinien być stawiany w standardzie energooszczędnym. Pod względem energooszczędności domy jednorodzinne dzielą się na dwie grupy:

• energooszczędne,
• pasywne.

Domy rodzinne energooszczędne budowane są przy użyciu technologii i materiałów, które sprzyjają ograniczeniu do minimum strat energii podczas użytkowania budynku. Zapotrzebowanie na ciepło takiego obiektu kształtuje się na ogół na poziomie od 30 do 60 kWh/(m²/rok). Dla porównania – w standardowych domach wznoszonych w ostatnich latach zgodnie z przepisami wartość ta oscylowała w przedziale 90–120 kWh/(m²/rok).

Z kolei dom pasywny jednorodzinny będzie miał jeszcze niższy niż dom energooszczędny wskaźnik rocznego zapotrzebowania na energię, wynoszący 10–15 kWh/ (m²/rok). Cechą charakterystyczną budynków pasywnych jest to, że ogrzewają się samoczynnie. Osiągnięcie komfortowej temperatury we wnętrzach takiego domu jest możliwe bez konieczności angażowania do tego celu tradycyjnego systemu grzewczego.

Równe i skośne dachy w budynkach jednorodzinnych: porównanie

Wybór odpowiedniego rodzaju dachu ma istotne znaczenie nie tylko, jeżeli chodzi o wygląd i estetykę całego budynku, lecz także funkcjonalność poszczególnych pomieszczeń.

Najczęściej domy jednorodzinne mają dachy skośne – są one charakterystyczne dla budownictwa w stylu tradycyjnym. Istnieje wiele projektów przedstawiających dom jednorodzinny z dachem dwuspadowym czy dom jednorodzinny z dachem czterospadowym. Dach prosty z kolei kojarzy się przede wszystkim z budownictwem nowoczesnym – takie pokrycie daje możliwość dowolnego kształtowania bryły. Oczywiście zarówno dach skośny, jak i płaski ma swoje wady i zalety.

Dachy skośne

Warto zauważyć, że dachy skośne to rozwiązanie uniwersalne, które może być wykorzystane w każdym rodzaju budynku – zarówno tym o prostej, jak i bardziej skomplikowanej, nieregularnej bryle. Konstrukcja taka może wieńczyć dom parterowy i piętrowy. Wśród popularnych rodzajów tego typu pokrycia wyróżnia się dach:

• jednospadowy,
• dwuspadowy,
• czterospadowy i kopertowy.

Zaletą dachów skośnych jest przede wszystkim to, że stanowią dobre zabezpieczenie przed deszczem czy śniegiem. Ich zastosowanie umożliwia też stworzenie poddasza użytkowego. Aby wnętrza na poddaszu były jak najbardziej funkcjonalne, należy zwrócić uwagę na kąt nachylenia skośnego dachu. Dom jednorodzinny z dachem kopertowym prezentuje się estetycznie, pokrycie takie można wykończyć też stylową podbitką.

Ciekawym rozwiązaniem, coraz chętniej stosowanym, jest też dom jednorodzinny z dachem jednospadowym. Konstrukcja takiego pokrycia nie jest skomplikowana, niewielkie są również w tym przypadku straty ciepła. Choć wcześniej taki typ dachu wieńczył zazwyczaj dobudówki i budynki gospodarcze, dziś kojarzony jest z nowoczesnym, minimalistycznym budownictwem.

Sprawdź gotowe projekty domów jednorodzinnych!

PIG 1A - bliźniak LLL

8 551 zł

8 551 zł

Gloria G2 (1472)

5 390 zł

5 390 zł

uA284v1

4 600 zł

4 600 zł

Projekty domów jednorodzinnych

Dachy płaskie

Jeśli chodzi o dachy płaskie, największą ich zaletą jest to, że ich powierzchnię można wykorzystać np. na założenie zielonego ogrodu lub jako ciekawe miejsce do wypoczynku. Dom z płaskim dachem ma też – zamiast poddasza użytkowego – dwie pełne kondygnacje. Tego typu konstrukcja charakteryzuje się też ochroną przed intensywnym wiatrem. Do zalet płaskiego dachu zalicza się także redukcję strat ciepła, co jest możliwe dzięki zmniejszonej powierzchni zewnętrznej.

Istotne jest również to, że na płaskim pokryciu dachowym z łatwością można zainstalować panele fotowoltaiczne. Dach płaski jest także odporny nawet na silne podmuchy wiatru.

Do ograniczeń związanych z zastosowaniem tego typu konstrukcji zalicza się przede wszystkim obciążenie śniegiem. Wadą może być także konieczność dopełnienia wielu formalności związanych z przebudową dachu np. na taras użytkowy. Dach płaski musi być tez dobrze zaizolowany, by m.in. chronić przed dostawaniem się wody i wilgoci, zimna, a także redukować uciążliwe dźwięki dochodzące z zewnątrz.

Który rodzaj dachu będzie tańszy w budowie?

Ważną  kwestią w czasie konstrukcji domu jednorodzinnego są koszty związane z poszczególnymi etapami budowy. Jeśli chodzi o pokrycie dachowe, cena będzie się oczywiście zwiększać razem z powierzchnią – dużo zależy bowiem od ilości potrzebnego materiału.

Dachy płaskie – dzięki temu, że mają mniejszą powierzchnię – będą więc tańsze w wykonaniu niż dachy skośne. Cena będzie zależała też od rodzaju użytego materiału, a także zastosowanych innych surowców. Warto zawsze pamiętać, by do położenia pokrycia dachowego wybierać doświadczoną, sprawdzoną ekipę, która fachowo wykona całą pracę.

Szacunkowo przyjmuje się, ze cena za m² dachu płaskiego będzie wynosiła 200–400 zł. Wśród dachów skośnych najtańsza w wykonaniu będzie konstrukcja dwuspadowa. Koszt wykonania takiego pokrycia będzie wynosił około 300–400 zł za m².

Polecamy również webinar naszego eksperta dotyczący wyboru projektu domu:

Wybór działki pod budowę domu jednorodzinnego

Kluczowe dla całego procesu budowy domu będzie wybranie odpowiedniej działki. W dużej mierze to od tego będzie zależało, czy np. budynek będzie funkcjonalny, ile będzie mógł mieć kondygnacji czy jaki jest możliwy kąt nachylenia dachu.

Przed zakupem wybranej działki warto przyjrzeć się Miejscowemu Planowi Zagospodarowania Przestrzennego – to w nim będą wskazane najważniejsze parametry budynku, który będzie na niej wzniesiony. W dokumencie tym będzie wskazany chociażby: możliwy procent zabudowanej powierzchni, kąt nachylenia połaci dachowej, wysokość domu czy szerokość elewacji frontowej. Jeśli jest niedostępny, należy wystąpić o wydanie Warunków Zabudowy.

Zastanawiając się, jaka działka pod dom jednorodzinny będzie najlepsza, koniecznie trzeba zwrócić uwagę na jej kształt i wymiary, by mieć pewność, że zmieści się na niej wybrany projekt domu. Trzeba też pamiętać, że ściana z oknami powinna być oddalona od granicy działki na co najmniej 4 m, a bez okien - na 3 m. Szerokość frontowej elewacji z kolei nie może być większą niż przykładowo 10 m przy parceli, której szerokość wynosi 18 m.

Jeśli chodzi o kształt, najlepsza będzie kwadratowa lub prostokątna działka pod dom jednorodzinny. Nie należy także zapominać o sprawdzeniu, jak usytuowana jest parcela względem stron świata. Za optymalne rozwiązanie uznaje się układ, w którym wejście znajduje się od północy, część dzienna zaś – od południa. Takie położenia zapewnia najlepsze doświetlenie światłem słonecznym pomieszczeń, w których przebywa się w ciągu dnia.

Jak sprawdzić, czy wybrany projekt zmieści się na działce?

Najlepsza będzie też działka, która charakteryzuje się równym i płaskim ukształtowaniem terenu, a także dobrymi warunkami gruntowymi. Spadek terenu będzie utrudniał budowę i może znacząco podnieść koszty całej inwestycji. Podobnie będzie działo się wtedy, gdy parcela będzie zbyt gliniasta lub kamienista. W pobliżu powinien być również dostęp do wszystkich sieci – energetycznych, wodnych, kanalizacyjnych.

Jest jeszcze jedna kwestia, na którą warto zwrócić uwagę, wybierając działkę pod dom jednorodzinny, a mianowicie przeznaczenie sąsiadujących z nią parceli. Warto upewnić się, że obok w przyszłości nie będą wzniesione np. budynki przemysłowe.

Ważne będzie też to, czy do działki zapewniony jest dojazd, a droga dojazdowa do działki ma odpowiednią szerokość. Pamiętając o tych wszystkich kwestiach, można wybrać parcelę, na której będzie mógł być wzniesiony wymarzony dom jednorodzinny.

Jak sprawdzić, czy interesująca nas działka budowlana jest zadłużona?