Jakie zastosowania mają i ile kosztują pustaki szalunkowe?

Różne technologie budowlane wymagają rozmaitych sposobów działania i zastosowania materiałów o konkretnych parametrach. Jednym z popularniejszych jest pustak szalunkowy, który wykorzystuje się zarówno gdy przedmiotem prac jest budowa domu jednorodzinnego, jak i przy inwestycjach skupiających się na budownictwie wielorodzinnym, obiektach użyteczności publicznej czy przemysłowych.

Pustaki szalunkowe służą do konstruowania ścian fundamentowych i piwnicznych, ścian budynków, murów oporowych, a także szybów windowych, basenów, murów nośnych ekranów akustycznych, słupów. Wszystko zależy od tego, jakie ma konkretny pustak szalunkowy wymiary i parametry. Sprawdź, co powinieneś wiedzieć na temat zastosowania tego popularnego materiału budowlanego.

Czym jest pustak szalunkowy?

Co to są pustaki szalunkowe? Inaczej określa się je mianem pustaków zalewowych lub zasypowych. Najczęściej powstają z betonu klasy C20/25, czasem z keramzytobetonu. Jak sama nazwa wskazuje, wewnątrz są puste. Ich ścianki mają grubość ok. 3–4 cm.

Ten rodzaj materiału wykorzystuje się jako szalunek tracony, a więc taki, którego nie zdejmuje się po postawieniu ściany. Najpierw konstrukcja stawiana jest bez użycia zaprawy, później zaś wypełniana betonem. W ten sposób można wznosić ściany o charakterze monolitycznym, bez konieczności deskowania, co istotnie skraca czas pracy i obniża koszty.

Pustaki szalunkowe wykorzystuje się głównie do szybkiego wznoszenia mocnych, wytrzymałych ścian fundamentowych, ścian nośnych piwnic i przyziemia, ścian oporowych i słupów. Wiele zależy tu od wymiarów – do wyboru masz pustak szalunkowy 24 x 24 x 50, 25 x 25 x 49, 20 x 20 x 50, 25 x 30 x 50 oraz 20,5 x 25 x 51.

Więcej o możliwościach ich zastosowania przeczytasz poniżej.

Jaki materiał na fundamenty będzie najlepszy? Z czego budować fundamenty domu?

Jakie wyróżniamy rodzaje pustaków szalunkowych?

W systemie wznoszenia ścian z pustaków szalunkowych wykorzystuje się trzy warianty materiałów. Są to:

• pustak szalunkowy podstawowy – otwarty z obu stron, przeznaczony do wznoszenia zasadniczej części muru,
• pustak szalunkowy narożny – otwarty z jednej strony, służący do wykonywania narożników i zakończeń ścian,
• pustak szalunkowy połówkowy – stosowany między kolejnymi warstwami układanych pustaków oraz uzupełniający ścianę przed narożnikiem.

W zależności od przyjętej typologii pustaki szalunkowe można sklasyfikować także w inny sposób. Z uwagi na materiał wykorzystany do produkcji pustak szalunkowy (zalewowy) może być kwalifikowany jako betonowy lub keramzytowe. W tym drugim przypadku będzie lżejszy, a równocześnie zapewni lepszą izolacyjność termiczną.

W sklepach budowlanych możesz napotkać również na podział na pustaki szalunkowe typu L oraz typu C wynikający z ich kształtu. Zgodnie z przeznaczeniem pustaków wyróżnia się natomiast:

• pustak szalunkowy słupkowy – do wznoszenia słupów,
• pustak szalunkowy fundamentowy – do wznoszenia ścian fundamentowych i piwnicznych,
• pustak szalunkowy filarowy – do budowania filarów i słupków ogrodzeniowych,
• pustak szalunkowy wieńcowy – do szalowania wieńców w stropie,
• pustak szalunkowy ogrodzeniowy – do wykonywania murków ogrodzeniowych,
• pustak szalunkowy ozdobny – stosowany jako element dekoracyjny.

Właściwości i parametry pustaków szalunkowych

Aby stworzone z pustaków szalunkowych części nośne spełniały swoją rolę, muszą mieć odpowiednie parametry. Na co zwrócić uwagę?

• Wymiary

Wymiary podstawowych pustaków szalunkowych wynoszą zwykle: 49 × 25 × 25, 50 × 30 × 25, 50 × 24 × 24, 50 × 20 × 20 albo 51 × 25 × 20,5 cm. Ta różnorodność ułatwia dopasowanie. Do budowy ścian działowych wykorzystuje się natomiast elementy węższe, mające 50 × 12 × 20 cm.

• Waga

Wymiar pustaka bezpośrednio przekłada się na jego wagę. Ile waży jeden pustak szalunkowy? W przypadku podstawowych elementów to ok. 20 – 23 kg. Planując dostawy, ustal możliwie wcześnie, jak policzyć ilość pustaków w odniesieniu do twojego zapotrzebowania. 

Producenci w swoich ofertach często umieszczają ceny w przeliczeniu na paletę wypełnioną pustakiem szalunkowym 24 x 24 x 50. Ile na palecie mieści się elementów? Przeważnie to 48 sztuk. Jeśli natomiast zastanawiasz się, ile pustaków na palecie 24 x 24 x 59 cm się zmieści, podpowiadamy, że będzie to 60 sztuk.

• Planowanie konstrukcji

Aby oszacować budżet i odpowiedzieć na pytanie, ile trzeba pustaków na dom 150 m kw., warto rozpocząć rozważania od samego początku, gdyż znaczenie ma nie tyle powierzchnia użytkowa, ale parametry ścian po obrysie. Ile potrzeba pustaków na metr kwadratowy? Do wykonania 1 m kw. muru przeważnie wykorzystuje się 8 – 10 sztuk. Należy jedynie zadbać o zapas – dodatkowe pustaki mogą przydać się z powodu narożników i konieczności układania na zakładkę.

Chcąc obliczyć, ile pustaków na dom 100 m kw. będzie potrzebnych, oblicz łączną długość ścian, mierzoną w osiach, czyli w środku części konstrukcyjnej ściany, a następnie pomnóż uzyskaną wartość przez wysokość. Podpowiedzią będzie dla ciebie projekt domu.

• Wytrzymałość na ściskanie

Pustak szalunkowy przeznaczony do wznoszenia elementów nośnych powinien mieć odpowiednio wysoką wytrzymałość na ściskanie i parcie boczne. Najczęściej mieści się ona w przedziale 3,5–5 N/mm².

Taki parametr uzyskuje się, poddając mieszankę betonową wibroprasowaniu. Dzięki temu kruszywo rozkłada się równomiernie wewnątrz pustaka, a jego struktura pozostaje jednorodna. Produkt uzyskuje tym samym dużą nośność.

• Odporność na wpływ czynników zewnętrznych

Pustaki szalunkowe charakteryzują się korzystnymi właściwościami w zakresie odporności na wpływ niskich temperatur i wody. Jeśli jednak mają tworzyć ścianę fundamentową albo piwniczną, zaleca się pokryć je warstwą hydroizolacji.

Czym z kolei jest pustak żużlowy i jakie ma zastosowanie w budownictwie?

Do czego możemy zastosować pustaki szalunkowe?

Do czego wykorzystuje się pustaki szalunkowe? Jak wspomnieliśmy już wcześniej, to idealna odpowiedź na pytanie, jakie pustaki na fundament lub ścianę piwniczną wykorzystać.

W budownictwie wykorzystuje się jednak nie tylko pustaki szalunkowe fundamentowe. Możesz napotkać także:

• pustak szalunkowy na mur oporowy lub ścianę oporową,
• pustak szalunkowy do wznoszenia słupów, filarów i słupków ogrodzeniowych,
• pustak szalunkowy na ogrodzenie,
• pustak szalunkowy do szalowania wieńców.

Warto wspomnieć także, że pustaki szalunkowe nadają się do budowy garaży, elementów małej architektury i basenów. Stanowią wygodną alternatywę dla cegieł lub kamieni.

Czy pustak szalunkowy należy do materiałów, które podrożały najbardziej w 2022 roku?

W jaki sposób układać pustaki szalunkowe?

Sposób wznoszenia przegród z pustaków szalunkowych w domu jednorodzinnym zawsze powinien być dopasowany do przewidzianego zakresu prac. Cały proces jest łatwy i szybki, gdy zdecydujesz się na możliwość murowania na sucho, bez stosowania zaprawy i bez deskowania – przy zachowaniu limitu trzech warstw.

Metody układania pustaków szalunkowych można podsumować następująco:

• na sucho, bez użycia jakiejkolwiek zaprawy – na sucho, do wysokości 1 metra (3-4 warstwy pustaków); zaprawę stosuje się jedynie do ułożenia pierwszej warstwy, gdy wierzch ław fundamentowych jest nierówny;
• przy użyciu zaprawy – aby zabetonować jednocześnie 4 – 5 warstw;
• przy użyciu pianki montażowej – to czysty i szybki sposób, w którym wykorzystuje się wyłącznie piankę niskoprężną montażową;
• na sucho.

Jak układać pustaki szalunkowe? Pod tym względem nie różnią się one od swoich tradycyjnych odpowiedników. Robi się to naprzemiennie. Murarze wiedzą, że należy przy tym zachować odpowiednie przesunięcie spoin pionowych. Po wymurowaniu ściany na wysokość metra, zalewa się ją betonem, a następnie czeka na związanie i osiągnięcie właściwej konsystencji.

Proces wznoszenia ścian przy użyciu pustaka szalunkowego można zatem podzielić na kilka etapów:

• KROK 1: Wykonanie izolacji

Zanim przystąpisz do budowy, zabezpiecz ławy fundamentowe przed wilgocią. Najczęściej wystarczająca okazuje się hydroizolacja pozioma z dwóch warstw papy izolacyjnej klejonych lepikiem lub mieszanką asfaltowo-kauczukową.

• KROK 2: Murowanie na sucho

Ułóż kolejne warstwy pustaków na sucho, zachowując zasady dotyczące maksymalnej wysokości i przesunięcia spoin.

• KROK 3: Zbrojenie ścian

Zbrojenie możesz ułożyć w specjalnie wyprofilowanych ściankach poprzecznych pustaków, w spoinach poziomowych. Podobne działania są możliwe przy słupkach i narożnikach za sprawą pionowych kanałów.

• KROK 4: Betonowanie

Na koniec pustaki szalunkowe zalewa się betonem, a następnie czeka, aż całość się zwiąże.

Jaki beton zastosować do pustaków szalunkowych?

Sposób wypełnienia i jakość betonu w dużej mierze wpływają na wytrzymałość i trwałość konstrukcji. Właśnie dlatego warto określić, jaka zaprawa do pustaków szalunkowych sprawdzi się najlepiej. Powyżej wyjaśniliśmy już, czy pustaki szalunkowe się muruje. Teraz określmy, jak zrobić to poprawnie.

Ile betonu w pustakach szalunkowych należy zastosować? Wiele zależy od grubości ściany. Zwykle przyjmuje się:

• w przypadku ścian o grubości 24 cm – 0,15 m3 betonu na 1 m2,
• w przypadku ścian o grubości 30 cm – 0,20 m3 betonu na 1 m2,
• w przypadku ścian o grubości 36 cm – 0,25 m3 betonu na 1 m2.

Są to jednak wartości orientacyjne. To, ile betonu wchodzi do pustaka szalunkowego 25 x 25 x 49 ostatecznie, związane jest również z jakością mieszanki.

Fundament twojego domu będzie trwalszy, gdy zdecydujesz się na produkt wysokiej klasy – nie niższej niż C12/15, a najlepiej C18/20 – i o właściwej konsystencji. Aby masa nie była ani zbyt sucha, ani zbyt wilgotna, wyciekająca na łączeniach, postępuj ściśle według instrukcji znajdującej się na opakowaniu.

Dobrze wypełnij fundamenty, zwracając szczególną uwagę na naroża. Po wylaniu betonu odczekaj do całkowitego związania, zanim zaczniesz układać kolejne warstwy.

Z tego tekstu dowiesz się, jakich klas i rodzajów betonu używa się w budownictwie!

Kiedy trzeba przeprowadzić zbrojenie pustaków szalunkowych?

Zdarza się również, że konieczne jest zbrojenie pustaków szalunkowych. Decyzja o takim działaniu wynika z wysokości gotowej konstrukcji i wartości przewidywanych obciążeń fundamentów.

Tego typu ściany fundamentowe zbroi się poziomo i pionowo. Zbrojenie poziome układa się na specjalnie wyprofilowanych ściankach poprzecznych pustaka. Zbrojenie pionowe natomiast tworzy się z prętów zbrojeniowych sytuowanych wertykalnie, zatopionych w przygotowanych wcześniej otworach. Na ostatniej warstwie pustaków układa się na pręty, które po zabetonowaniu stworzą wieniec.

Jaki pręt do pustaków szalunkowych należy wybrać? W podstawowym wariancie wystarczą pręty o średnicy 8 – 10 mm, natomiast do wieńca wykorzystuje się warianty o średnicy 12 mm.

Kiedy warto zastosować siatkę zbrojeniową?

Ile kosztują pustaki szalunkowe?

Na polskim rynku działa wielu producentów pustaków szalunkowych, cena za m2 może się zatem różnić w zależności od konkretnej oferty. To, ile kosztują pustaki szalunkowe na dom, jest jednak uzależnione przede wszystkim od materiału, z którego zostały wykonane, wymiarów i rodzaju.

Jakie są najtańsze pustaki? Można je kupić za ok. 4 – 4,50 zł. W przypadku pustaka szalunkowego 24 x 24 x 50 cena rozpoczyna się od 6 zł, zaś za elementy 50 x 40 x 25 – ok. 9 – 10 zł.

Pustak szalunkowy czy bloczek betonowy?

Oba produkty mają podobne zastosowanie, dlatego nie ma ogólnej i jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, który z nich będzie lepszy. Aby to określić, należy uwzględnić specyfikę danej budowy.

Z różnych materiałów można wykonać choćby same fundamenty. Co zatem wziąć pod uwagę, ustalając, czy lepsze będą bloczki fundamentowe czy pustaki szalunkowe? Z bloczków betonowych muruje się bardzo łatwo, a ściany zaraz po wzniesieniu są gotowe do zaizolowania, dzięki czemu oszczędzasz czas. Beton wykazuje także odporność na warunki atmosferyczne i ściskanie. Z drugiej jednak strony bloczki betonowe są dość ciężkie, więc ich przenoszenie oraz docinanie nierzadko sprawia kłopot.

Nie tylko ze względu na bezproblemową obróbkę, ale także ze względu na izolacyjność termiczną oraz obciążenia boczne, lepszy wybór stanowią pustaki szalunkowe. Czas realizacji spowalnia jednak konieczność przygotowania mieszanki betonowej.

Ostatecznie dylemat, który produkt zastosować: pustaki szalunkowe czy bloczki betonowe rozstrzyga projektant na etapie tworzenia projektu oraz kierownik budowy na etapie wykonawczym, uwzględniając specyfikę technologii, warunki na konkretnej budowie, rozwiązania architektoniczne. W obu wersjach gotowa ściana spełni wówczas wszystkie warunki techniczne.

Jakie korzyści niesie ocieplenie fundamentów?

Główne wady i najważniejsze zalety pustaków szalunkowych

Zaletą pustaków szalunkowych pozostaje to, że wykazują wysoką mrozoodporność i wodoodporność. Dlatego, aby służyły wiele lat, podczas wykonywania z nich ścian fundamentowych lub piwnicznych trzeba je tylko pokryć cienką warstwą hydroizolacji. Gotowy mur zrobiony z pustaków szalunkowych ma gładką powierzchnię, dlatego jego wykończenie wymagać będzie od ciebie tylko położenia warstwy szpachli i pomalowania.

Do innych atutów pustaków szalunkowych zaliczyć należy to, że są lżejsze od bloczków betonowych, dlatego łatwiej je przenosić z miejsca na miejsce oraz budować z nich ściany fundamentowe.

Warto wykorzystywać pustaki szalunkowe jako materiały murowe, zwłaszcza na potrzeby tworzenia konstrukcji nośnych, bo mają dużą wytrzymałość na ściskanie i parcie boczne.

Wadą takiego materiału do murowania ścian i innych przegród jest to, że przy zalewaniu ich odpowiednią mieszanką betonową trzeba odczekać, aż się zwiąże. To wydłuża czas pracy i sprawia, że np. podczas murowania ścian fundamentowych czy nawet ogrodzeń trzeba wykonać więcej czynności. Mieszanką należy wypełnić otwory w pustakach, co także zajmuje sporo czasu.