Klasy betonu - poznaj oznaczenia i rodzaje betonu stosowanego w budownictwie

Czym jest beton i jak powstaje?

Podczas budowy domu beton towarzyszy inwestorowi i wykonawcy na każdym etapie – od przygotowania fundamentów, przez stawianie ścian, montaż prefabrykowanych schodów i nadproży, po wylewanie stropów.

Sprawdź koniecznie wszystkie etapy budowy domu krok po kroku!

Beton to materiał inżynieryjny, który symuluje właściwości skały i jest połączeniem ściśle związanych ze sobą cząstek. Stanowi on głównie połączenie cementu i wody. Dokładniej mówiąc, to mieszanka kruszyw (zwykle naturalnego piasku i żwiru), połączonych spoiwem hydraulicznym i aktywowanych wodą - dzięki temu składniki tworzą gęstą, pół jednorodną masę.

Ze względu na swoje ogólne właściwości beton nazywany jest czasem „sztuczną skałą”. Jego główną zaletę stanowi wysoka wytrzymałość. Co więcej, beton to najpopularniejszy materiał konstrukcyjnym. Zapewnia elastyczność w postaci strukturalnej, ponieważ można go formować w wiele kształtów. Ciekawostkę stanowi fakt, że beton jest drugim po wodzie najczęściej stosowanym materiałem na ziemi.

Wybierz projekt domu ze stropem żelbetowym!

Gloria G2 (1472)

5 390 zł

5 390 zł

Bratek (1592)

4 190 zł

4 190 zł

Tola (676)

4 390 zł

4 390 zł

Projekt domu ze stropem żelbetowym

Oznaczenia klas betonu

Beton może występować w wielu rodzajach w zależności od zastosowanych mieszanek. W celu rozpoznania jego wytrzymałości, a co za tym idzie, jego przeznaczenia, stworzono specjalne klasy betonu.

Oznaczenie klasy betonu daje nam informację o jego minimalnej wytrzymałości i ma na celu ułatwić nam wybór rodzaju betonu do konkretnego celu. Dla przykładu do budowy domy będzie potrzebna niższa klasa wytrzymałości niż w przypadku budowy mostu. Spróbujmy rozszyfrować, co oznaczają klasy betonu.

Oznaczenie klasy betonu składa się z symbolu literowego i pary cyfr, np. C40/50 lub LC12/15, gdzie:

• litery odnoszą się do gęstości betonu:
  • C - od ang. compressivestrength – wytrzymałość na ściskanie,
  • LC - od ang. lightweight compressivestrength – lekka wytrzymałość na ściskanie betonu;
• cyfry odnoszą się do wytrzymałości na ściskanie:
  • pierwsza cyfra (np. 40 w oznaczeniu C40/50) to wytrzymałość charakterystyczna, jaką uzyska beton przy ściskaniu próbki walcowej o średnicy 15 cm i wysokości 30 cm, określonej po 28 dniach, podaje się ją w MPa,
  • druga cyfra (np. 50 w oznaczeniu C40/50) to wytrzymałość charakterystyczna przy ściskaniu próbki sześciennej o wymiarach boków 15×15×15 cm, określonej po 28 dniach, podana w MPa.

ofe-5847238-71032 w-71032

Klasy betonu i jego rodzaje

Różnorodność rodzajów betonu zapewnia ogromne możliwości projektowe. Klasy betonu odnoszą się głównie do jego wytrzymałości, ale podział obejmuje również kilka innych parametrów, w tym m.in.: gęstość, ciężar, skład czy właściwości.

Klasyfikacja betonu ze względu na gęstość

Wyróżnia się 3 klasy konsystencji betonu:

1. Beton lekki

Gęstość betonu lekkiego wynosi od 800 do 2000 kg/m³. Jest stosowany głównie do wznoszenia ścian o niewielkiej powierzchni. Występuje m.in. jako beton komórkowy i gazobeton. Do jego produkcji stosuje się zazwyczaj pumeks bądź algoporyt. Stanowi on alternatywę m.in. dla ścian z płyt gipsowo-kartonowych. Beton lekki występuje w 6 klasach: D 1,0; D 1,2; D 1,4; D 1,6; D 1,8 i D 2,0. Przy czym klasa D 1,0 oznacza, że gęstość betonu waha się od 800 do 100 kg/m³. Klasa najwyższa, czyli D 2,0 to oznaczenie betonu o gęstości od 1800 do 2000 kg/m³.

2. Beton zwykły

Gęstość betonu zwykłego oscyluje w granicach 2000-2600 kg/m³. Wykonywany jest z naturalnego kruszywa łamanego lub kruszywa sztucznego. Beton zwykły wykorzystuje się chociażby podczas budowy domu. To właśnie z niego wykonuje się pustaki ścienne i stropowe.

3. Beton ciężki

Beton ciężki posiada gęstość na poziomie powyżej 2600 kg/m³. Uzyskanie tak wysokiego wyniku jest możliwe dzięki specjalnym kruszywom. Na co dzień stosuje się go raczej rzadko. Warto wiedzieć, że beton ciężki a zdolność osłabiania promieniowania jonizującego, z tego też względu świetnie sprawdza się jako osłona biologiczna. Wykorzystuje się go m.in. do budowania elektrowni atomowych.

Klasyfikacja betonu ze względu na właściwości

Właściwości betonu są zazwyczaj związane z jego płynnością i urabialnością. Pod tym względem można wyróżnić:

• beton polimerowy – spoiwo cementowe zastąpiono w nim żywicami syntetycznymi, jest w stanie przenosić duże obciążenia;
• fibrobeton – beton dekoracyjny, stosuje się go m.in. do wykładania posadzek bądź do obudowy kominka;
• beton jastrychowy – do jego produkcji stosuje się drobnoziarniste kruszywo do jastrychu o wysokiej odporności na zużycie;
• żużlobeton – kruszywem jest w dużej części żużel;
• beton asfaltowy – tworzy podstawową warstwę jezdni;
• beton komórkowy – jego uzyskanie jest możliwe poprzez wprowadzenie gazu i zamknięcie go wewnątrz matrycy cementowej. Beton komórkowy wyróżnia lekkość;
• beton autoklawizowany – niezwykle popularny w Polsce i w Europie. Wykorzystywany głównie do stawiania ścian. 

Sprawdź również:

Czym jest pianobeton i jak możemy zrobić go samemu?

Co to jest styrobeton i do czego warto go zastosować?

Czym jest pustak żużlowy i jakie ma zastosowanie w budownictwie?

Klasyfikacja betonu ze względu na skład

Można wymienić 3 najbardziej popularne, podstawowe rodzaje betonu, które różni kruszywo użyte do jego produkcji:

• beton żwirowy - podstawowe kruszywo to żwir,
• beton keramzytowy - główne kruszywo stanowi keramzyt,
• betony łupkoporytowe – kruszywem jest głównie łupkoporyt.

Konkretny rodzaj betonu powinien zostać dobrany pod kątem przeznaczenia. Dla budownictwa największe znaczenie ma beton żwirowy, ponieważ pozwala na wykonywanie betonowych i żelbetowych elementy konstrukcji budynków. Beton keramzytowy służy m.in. do produkcji pustaków keramzytowych, ale również do tworzenia elementów konstrukcyjnych gotowych domów prefabrykowanych – cechuje go nie tylko lekkość i trwałość, ale i wysoka izolacyjność akustyczna i cieplna.

^{Budowa domu jednorodzinnego z prefabrykatów keramzytobetonowych, mat. wł. wykonawcy Atrakcyjne Domy}

Polecamy: Czy warto budować dom z keramzytobetonu?

Znaczenie klas betonu przy wyborze mieszanki

Wybór odpowiedniej klasy wytrzymałości betonu jest bardzo istotny, ponieważ ma wpływ na trwałość oraz bezpieczeństwo użytkowania budynku na przestrzeni lat. Co więcej, musi być dostosowany do rodzaju konstrukcji oraz warunków środowiskowych i obciążeń, jakim będzie ona podlegać.

W praktyce oznacza to, że inna klasa betonu sprawdzi się do budowy fundamentów, a inna do konstrukcji nośnych. Oczywiście istnieją produkty uniwersalne, jak np. mieszanki C12/15, C16/20 czy C30/37, które są powszechnie stosowane do budowy domów i sprawdzają się zarówno w przypadku płyt fundamentowych, jak i stropów czy schodów, jednak wciąż niezbędna jest ich dokładna analiza pod kątem planowanych działań.

Przed zakupem mieszanki warto dowiedzieć się, jakie są różnice pomiędzy oznaczeniami klasy betonu albo skonsultować się ze specjalistą.

Klasyfikacja betonu ze względu na wytrzymałość betonu na ściskanie

Podstawą podziału betonu na klasy wytrzymałości jest wskaźnik wodno-spoinowy oraz procentowa zawartość cementu. Beton bardziej wytrzymały to ten, które zawiera mniej wody i więcej spoiwa, jednak zbyt mała ilość wody powoduje nadmierne naprężenia. Znając parametr jakim jest wytrzymałość, można dowiedzieć się, jak duże naprężenia jest w stanie przenieść beton danej klasy.

• Beton zwykły lub ciężki opisuje symbol C X/Y, np. C40/50.
• Lekki beton oznaczany jest symbolem LC X/Y, np. LC12/15. 

Zastosowanie różnych klas betonu w praktyce

Chcąc zyskać najlepsze parametry wytrzymałościowe oraz odporność na czynniki zewnętrzne, niezbędne jest odpowiednie dobieranie klasy betonu do rodzaju konstrukcji.

• Do budowy fundamentów, stropów albo posadzek warto wybrać beton o wysokiej wytrzymałości na ściskanie, np. C16/20, który dodatkowo spełnia najważniejsze wymagania związane z konsystencją i wytrzymałością, a także doskonale sprawdza się w różnych środowiskach.
• Do budowy konstrukcji nośnych, np. ścian czy kolumn, warto dostosować klasę betonu do obciążeń zginających i ściskających – doskonale sprawdzi się tu mieszanka C30/37.
• Do budowy elementów narażonych na bardzo duże obciążenia, np. posadzek garaży lub piwnic, warto stosować beton o najwyższej wytrzymałości – np. C25/30.
• Do budowy elementów narażonych na dużą wilgotność warto zastosować mieszankę o zwiększonej odporności na działanie wody i pleśni – beton oznaczony klasą W2-W12 będzie tu najlepszym rozwiązaniem;
• Do budowy elementów narażonych na działanie mrozu najlepiej zastosować beton oznaczony klasą FX1-XF4.

Jak więc widać, wybierając mieszankę warto zwrócić uwagę nie tylko na wytrzymałość betonu na ściskanie czy różnego rodzaju obciążenia, ale również klasę ekspozycji betonu, a więc jego odporność na różne oddziaływania środowiskowe. I tak klasa X0 oznacza mieszankę, która sprawdzi się w miejscach nienarażonych na korozję, XD1-XD4 pozwoli zbudować konstrukcję odporną na negatywny wpływ korozji spowodowanej chlorkami, zaś XF1-XF4 oraz XA1-XA3 pozwolą zabezpieczyć konstrukcję kolejno przed mrozem i agresją chemiczną.

Częste pytania i odpowiedzi dotyczące klas betonu

Wybór odpowiedniej klasy betonu ma ogromne znaczenie, a duża różnorodność mieszanek dostępnych na rynku nie ułatwia zadania. Dlatego przygotowaliśmy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, które pomogą Ci rozwiać wiele wątpliwości i podjąć najlepszą decyzję.

Czy wyższa klasa betonu zawsze jest lepsza?

Niekoniecznie. Wyższa klasa oznacza zazwyczaj większą wytrzymałość, co jednak nie daje gwarancji, że taka mieszanka sprawdzi się w każdym zastosowaniu. Dobieranie klasy betonu powinno być uzależnione od wymagań projektu, obciążeń, warunków środowiskowych oraz innych czynników.

Jakie są konsekwencje wyboru niewłaściwej klasy betonu?

Dobór klasy wytrzymałości betonu do określonego typu konstrukcji ma ogromne znaczenie, ponieważ zakup niewłaściwej może doprowadzić do obniżenia jej wytrzymałości i funkcjonalności. Wiązać się będzie również z wyższymi kosztami napraw czy konserwacji w kolejnych latach.

Czy klasy betonu są istotne przy małych projektach budowlanych, np. przy budowie ogrodzeń?

Tak, klasa betonu ma znaczenie również w kontekście małych projektów budowlanych. Przykładem są ogrodzenia, do których budowy warto dobierać mieszanki odporne na negatywny wpływ czynników zewnętrznych, jak deszcz czy mróz.

Przeczytaj również:

Jak zbudować taras z betonu?

Jak wybrać najlepszy impregnat do betonu?

Dlaczego warto montować płyty elewacyjne z betonu?