Poddasze użytkowe: definicja i normy budowlane

W artykule:

• Jak zdefiniować poddasze użytkowe? Czym właściwie jest?
  • Poddasze użytkowe - definicja
  • Poddasze użytkowe a nieużytkowe. Czym się różnią?
• Jakie warunki musi spełniać poddasze użytkowe?
• Jaka powinna być wysokość sufitu na poddaszu?
• Jak obliczyć powierzchnię użytkową poddasza?
• Jaka jest różnica między strychem a poddaszem?
• Jak zrobić poddasze użytkowe? Jakie czynności należy wykonać?
• Wejście na poddasze użytkowe - jakie schody?

Wybierając  projekty domów, wielu inwestorów zwraca uwagę na dodatkową przestrzeń pod dachem, która może stać się pełnoprawną częścią mieszkalną. Zanim jednak zdecydujesz się na konkretne rozwiązanie, warto wiedzieć, czym tak naprawdę jest poddasze użytkowe i jak odróżnić je od nieużytkowego. Choć przepisy prawa budowlanego nie podają jednoznacznej definicji, istnieją jasne wytyczne, które pomogą Ci zrozumieć różnice. To szczególnie ważne, jeśli rozważasz projekty domów z poddaszem użytkowym i chcesz maksymalnie wykorzystać potencjał tej przestrzeni.

Jak zdefiniować poddasze użytkowe? Czym właściwie jest?

Ogólnie przyjmuje się, że poddasze to przestrzeń, która znajduje się pomiędzy najwyższym stropem budynku a jego dachem. Poddasze może być zaadaptowane do warunków mieszkalnych lub być wykorzystywane jako strych. W zależności od przeznaczenia i cech konstrukcyjnych wyróżniamy poddasze użytkowe oraz poddasze nieużytkowe.​

Poddasze użytkowe - definicja

Poddasze użytkowe to część budynku przystosowana do celów mieszkalnych lub użytkowych. Aby spełniało swoje funkcje, musi być odpowiednio ocieplone, wentylowane oraz wyposażone w instalacje niezbędne do komfortowego użytkowania. Zgodnie z §3 pkt 16 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r., poddasze użytkowe jest uznawane za kondygnację, co oznacza, że jego powierzchnia wlicza się do powierzchni użytkowej budynku, więc należy zapłacić od niego podatek. O tym, jak obliczyć powierzchnię użytkową poddasza, przeczytasz w kolejnych akapitach.

Poddasze użytkowe jest szczególnie popularne, gdy rozważamy budowę domu o powierzchni zabudowy do 70 m². Przestrzeń pod dachem, to miejsce, gdzie można urządzić dodatkowe pokoje, a często nawet łazienkę czy pralnię. Jeśli rozważamy domy modułowe do 70 m², poddasze użytkowe jest popularnym rozwiązaniem, gdyż zwiększa dostępną przestrzeń do życia.

Zobacz projekty domów z poddaszem użytkowym!

HomeKoncept 66 G2

5 690 zł

6 190 zł

Cena regularna

5 447 zł najniższa cena

Najniższa cena z 30 dni
przed obniżką

Ka16 war.1

4 399 zł

4 949 zł

Cena regularna

4 949 zł najniższa cena

Najniższa cena z 30 dni
przed obniżką

Tymon G1 energo

4 720 zł

5 900 zł

Cena regularna

4 720 zł najniższa cena

Najniższa cena z 30 dni
przed obniżką

Projekty domów z poddaszem użytkowym

Poddasze użytkowe a nieużytkowe. Czym się różnią?

Poddasze nieużytkowe to przestrzeń pod dachem, która nie jest przystosowana do stałego przebywania ludzi. Zazwyczaj pełni funkcję strychu lub przestrzeni technicznej. Charakteryzuje się brakiem ocieplenia, instalacji oraz często niższą wysokością, co uniemożliwia komfortowe użytkowanie. W przeciwieństwie do poddasza użytkowego nie jest uznawane za kondygnację, a jego powierzchnia nie jest wliczana do powierzchni użytkowej budynku, więc nie będzie podlegało opodatkowaniu.

Inwestorzy z ograniczonym budżetem na start inwestycji rozważają projekty domów z poddaszem do adaptacji. Takie projekty mają zaplanowany w pełni funkcjonalny parter z pokojem dziennym, kuchnią, łazienką i czasami nawet 2 sypialniami. Sprawdza się przez pierwsze lata mieszkania w domu, zanim pojawią się nowi członkowie rodziny. Po kilku czy kilkunastu latach można przejść do adaptacji poddasza, rozkładając w ten sposób w czasie koszty wykończenia domu.

Czytaj więcej: Adaptacja poddasza - jak zaadaptować poddasze w domu jednorodzinnym?

Jakie warunki musi spełniać poddasze użytkowe?

Poddasze użytkowe musi spełniać określone normy techniczne i bezpieczeństwa, takie jak minimalna wysokość pomieszczeń, odpowiednia izolacja termiczna oraz dostęp do światła dziennego. Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego lub wydawane dla inwestycji warunki zabudowy mogą wytyczne dotyczące bryły budynku i jego usytuowania, które wpłyną na parametry poddasza użytkowego, jak np. wysokość ścianki kolankowej czy kąt nachylenia połaci dachowych.

Konstrukcja stropu

Najważniejszą kwestią jest to, że strop poddasza użytkowego powinien być zaprojektowany z uwzględnieniem obciążeń wynikających z użytkowania, w tym ciężaru ścian działowych, mebli oraz osób. Norma PN-EN 1991-1-1 zaleca, aby ciężar własny przestawnych ścian działowych był uwzględniany jako obciążenie równomiernie rozłożone i dodawany do obciążeń użytkowych stropu. W niektórych starszych budynkach, ze względu na niespełnianie wymogów technicznych czy konstrukcyjnych, nie będzie w ogóle możliwe zaadaptowanie poddasza jako użytkowe. Przed przystąpieniem do adaptacji warto skonsultować się z fachowcami oraz zapoznać się z obowiązującymi normami i przepisami, aby zapewnić bezpieczeństwo i komfort użytkowania tej przestrzeni.

Więcej o stropach dowiesz się z naszych tekstów:

• Strop Kleina: parametry techniczne i rodzaje. Czy warto go zastosować?
• Strop Teriva. Cena i parametry konstrukcyjne
• Strop drewniany – konstrukcja, ceny oraz wady i zalety

Ocieplenie poddasza, ogrzewanie i wentylacja

Jeśli poddasze ma pełnić funkcję mieszkalną, koniecznie trzeba pamiętać ociepleniu tej części budynku. Jest to nie tylko wymagane, lecz także sprawi, że we wnętrzach usytuowanych pod dachem będzie mieszkało się naprawdę komfortowo.

Do izolacji dobra będzie np. wełna mineralna lub pianka poliuretanowa (PUR). Oprócz wymienionych, stosuje się również styropian. Ocieplenie wełną mineralną można wykonać samemu, z kolei wykonanie izolacji skosów pianką warto zlecić fachowcom. Specjaliści wykorzystują w tym przypadku metodę natryskową, która gwarantuje wysoką szczelność.

Kolejnym krokiem, jaki trzeba uczynić, by poddasze było użytkowe, jest wykonanie ogrzewania i wentylacji we wszystkich pomieszczeniach, aby zapewnić komfort cieplny i jakość powietrza.

Polecamy również: Ile kosztuje wykończenie poddasza i jakich materiałów najlepiej użyć?

Schody na poddasze

Wymogiem są też schody prowadzące na najwyższą kondygnację adaptowaną na pokoje na poddaszu użytkowym. Schody muszą być przede wszystkim solidne. Ich wymiar i liczbę stopni określają warunki techniczne. Koniecznie trzeba pamiętać, że schody na poddasze użytkowe nie mogą być składane, jak ma to miejsce zazwyczaj w przypadku poddasza nieużytkowego.

Okna na poddaszu

Poddasze mieszkalne powinno mieć też okna – szczytowe i połaciowe – które będą zapewniały dostęp do światła dziennego. Zgodnie z przepisami, powierzchnia okien powinna stanowić co najmniej 1/8 powierzchni podłogi pomieszczenia.

Doprowadzenie mediów

Nie wolno zapomnieć o doprowadzeniu mediów. Dostęp do bieżącej wody w łazience oraz instalacja elektryczna w pokojach są niezbędne dla funkcjonalności poddasza użytkowego.

Odporność ścian

Koniecznie trzeba pamiętać też o tym, że osoby przebywające na najwyższej kondygnacji muszą być chronione przed ogniem. Poddasze użytkowe powinno być więc oddzielone od konstrukcji dachu przegrodami ognioodpornymi. W budynkach niskich wymagana jest klasa EI 30, a w średniowysokich i wysokich EI 60.

Czytaj więcej: Jak ocieplić pokoje na poddaszu użytkowym? 

Jaka powinna być wysokość sufitu na poddaszu?

Aby poddasze mogło być określane jako użytkowe i zaadaptowane na pomieszczenia mieszkalne, poszczególne wnętrza muszą mieć odpowiednią wysokość. Ogólnie rzecz ujmując, powinna być ona podobna do tej, która jest w pokojach znajdujących się na parterze. Zgodnie z § 72 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r., minimalna wysokość pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi w budynkach jednorodzinnych i zagrodowych wynosi 2,2 metra. 

Można też zdecydować się na bardzo niskie poddasze użytkowe – jeśli w pomieszczeniach na tej kondygnacji czas przebywania osób nie będzie większy niż 4 godziny, wtedy wysokość może mieć 1,9 metra. Odnosi się do pomieszczeń przeznaczonych na tzw. "okresowy pobyt ludzi". Jednakże, zgodnie z przepisami, minimalna wysokość takich pomieszczeń również wynosi 2,2 metra, z możliwością obniżenia do 1,9 metra w przypadku stropów pochyłych, pod warunkiem że średnia wysokość pomieszczenia nie jest niższa niż 1,9 metra.​

Oczywiście trzeba wspomnieć, że jest to absolutne minimum – nic nie stoi na przeszkodzie, by wysokość była wyższa. Za standard przyjmuje się, że wysokość w najwyższym punkcie wynosi 2,5 metra. Wtedy pomieszczenia są bardziej ustawne i stają się przyjemniejszym miejscem do odpoczynku czy pracy.

ofe-5847238-70006 w-70006

Jak obliczyć powierzchnię użytkową poddasza?

Aby prawidłowo obliczyć powierzchnię użytkową poddasza, należy uwzględnić wysokość pomieszczeń pod skosami dachu. Zgodnie z obowiązującą normą PN-ISO 9836:1997, do powierzchni użytkowej wlicza się tylko tę część pomieszczenia, której wysokość wynosi co najmniej 2,20 m. Powierzchnię o wysokości od 1,40 m do 2,20 m liczy się w 50%, natomiast fragmenty o wysokości poniżej 1,40 m są pomijane w wyliczeniach. 

Pomiar wykonuje się po wewnętrznym obrysie ścian (na poziomie podłogi), bez uwzględniania tynków i listew przypodłogowych.

Taki sposób obliczania powierzchni użytkowej ma znaczenie zarówno przy planowaniu aranżacji wnętrz, jak i przy obliczaniu powierzchni użytkowej budynku do celów formalnych (np. podatkowych lub projektowych).

Przykład:

Poddasze o powierzchni podłogi 40 m² (mierzone po obrysie ścian), które znajduje się pod dachem dwuspadowym, więc wysokość pomieszczenia zmienia się w zależności od miejsca:

• 20 m² – część o wysokości ≥ 2,20 m
• 10 m² – część o wysokości od 1,40 m do 2,19 m
• 10 m² – część o wysokości < 1,40 m

Obliczenia:

• Powierzchnia powyżej 2,20 m – wliczamy w całości: 20 m² × 1 = 20 m²
• Powierzchnia od 1,40 m do 2,20 m – wliczamy w 50%: 10 m² × 0,5 = 5 m²
• Powierzchnia poniżej 1,40 m – nie wliczamy: 10 m² × 0 = 0 m²

Łączna powierzchnia użytkowa poddasza: 20 m² + 5 m² = 25 m²

Jaka jest różnica między strychem a poddaszem?

Odpowiedź na pytanie, czy strych to poddasze użytkowe, może być jedna. Nie – strych to nic innego jak po prostu poddasze nieużytkowe, czyli takie, które nie jest zaadaptowane na pokoje i nie przebywają w nim domownicy. Strych to również po prostu potoczna nazwa przestrzeni pod więźbą dachową. Zazwyczaj służy ona różnorodnym celom gospodarczym.

Głównym przeznaczeniem strychu jest przechowywanie w tej części budynku różnych przedmiotów, na które brakuje miejsca w poszczególnych pokojach. Z definicji strych użytkowy być nie może – nie jest to miejsce, które zalicza się do powierzchni użytkowej, nie jest zamieszkiwane przez domowników, nie musi też jednocześnie spełniać wymogów dla kondygnacji mieszkalnej.

Sprawdź również: Jak skutecznie ocieplić strych i czym najlepiej to zrobić?

Jak zrobić poddasze użytkowe? Jakie czynności należy wykonać?

Aby pomieszczenia na poddaszu były zaadaptowane na mieszkalne, należy najpierw doprowadzić do nich elektrykę i kanalizację, a także ocieplić.

Zanim stworzymy poszczególne pomieszczenia, warto odpowiedzieć też sobie na pytanie, jaką wysokość poddasza użytkowego zaplanować, by było to miejsce wygodne zarówno do urządzenia, jak i przebywania w nim. Aby pokój na poddaszu mógł być swobodnie wykorzystywany, powinien mieć wysokość od 1,9 m do 2,5 m – w takich pomieszczeniach można się poruszać bez ograniczeń.

Miejsca, w których wysokość wynosi od 1 m do 1,9 m, czyli te przy skosach, wykorzystywane są zazwyczaj w ten sposób, że umieszcza się tam różne meble, np. komodę, łóżko czy biurko. Warto pamiętać, że poddasze użytkowe powinno mieć ścianki kolankowe na wysokości 90-100 cm, ponieważ niższe pomieszczenia lub bez tego typu ścianek jest bardzo trudno zagospodarować.

Wpływ na określenie wysokości będą miały także kształt, wysokość i konstrukcja dachu. Dach dwuspadowy stwarza najlepsze możliwości zaaranżowania przestrzeni na ostatniej kondygnacji budynku – układ skosów jest w tym przypadku regularny.

Jeśli dom ma dach kopertowy, poddasze użytkowe będzie miało niewielką powierzchnię użytkową – we wnętrzu jest więcej skosów niż w budynkach z dachem dwuspadowym. Aby zwiększyć przestrzeń, w których wysokość jest odpowiednia do poruszania się i przebywania, warto oprzeć dach na ściance kolankowej. Poddasze użytkowe w domach z takim dachem będzie na pewno bardziej kłopotliwe w aranżacji.

Wejście na poddasze użytkowe - jakie schody?

Istotnym elementem konstrukcyjnym jest wejście na poddasze użytkowe. Schody powinny być nie tylko solidne, bezpieczne i wygodne, lecz także prezentować się atrakcyjnie – często dopełniają całą aranżację i stanowią element dekoracyjny. Wejście umieszczane jest przede wszystkim w salonie lub holu, czyli centralnych miejscach całego domu. Mogą być wykonane z betonu lub drewna. Wszystko zależy od indywidualnych preferencji i dostosowania do dominującej stylistyki.

Jeśli w domu jest strop z drewna, adaptacja poddasza na użytkowe będzie trudniejsza, ale możliwa. Ten najważniejszy element konstrukcyjny będzie musiał być na pewno wzmocniony.

Strop drewniany na poddaszu użytkowym najczęściej wykańcza się w ten sposób, że najpierw układa się na belkach płyty stropowe OSB. Można też przymocować deski lub płyty wiórowe. Później układa się tzw. ślepą podłogę, a dopiero następie właściwą posadzkę. Pustą przestrzeń między belkami trzeba wypełnić materiałem izolacyjnym.

Może Cię zainteresować: Jak zabudować poddasze? Ile będzie nas to kosztować?