Ganek – czym jest i jak go urządzić?

W artykule:

• Co to jest ganek?
  • Ganek – skąd pochodzi to słowo?
• Ganek, wiatrołap, weranda, taras – czym się różną?
  • Czym się różni ganek od wiatrołapu?
  • Ganek a weranda – różnice
  • Taras – co go odróżnia od ganku?
• Budowa ganku przed domem – czy konieczne jest pozwolenie?
• Ganek – najpopularniejsze rodzaje
  • Ganek drewniany
  • Ganek murowany
  • Ganek szklany
• Ganek we współczesnych projektach domów
• Aranżacje ganku – o czym pamiętać?
  • Budowa i aranżacja ganku krok po kroku
• Jakie zalety ma ganek?

Trudno o bardziej gościnny akcent w architekturze niż klasyczny ganek. To miejsce, które wita domowników i gości, daje chwilę wytchnienia w cieniu, chroni przed deszczem i… buduje pierwsze wrażenie. Nic dziwnego, że ganek nadal spotkamy w nowoczesnych i tradycyjnych projektach domów. W tym artykule odpowiadamy co to ganek i czym różni się od innych elementów architektury, jakie są jego rodzaje i jak zaplanować ganek z myślą o trwałości, wygodzie i stylu.

Co to jest ganek?

Ganek to przybudówka, która zawsze znajduje się z przodu domu, przed wejściem do budynku. Jest to element zadaszony, często podparty słupami. Ganek przed domem może być otwarty lub zamknięty, czyli osłonięty ścianami z oknami. Element ten często obecny był w dawnych dworach szlacheckich. Jednak nawet współczesne gotowe projekty domów mają czasami zaplanowany ganek — jako skromne zadaszenie, elegancka kolumnada, a czasem niemal mały taras. 

Ganek – skąd pochodzi to słowo?

Etymologia słowa ganek nie jest zawiła. Pochodzi ono od niemieckiego „gang”. Słowo to oznacza miejsce, gdzie się chodzi, przechodzi, drogę. Jak widać, nazwa dobrze oddaje funkcję tego elementu domu.

Ganek, wiatrołap, weranda, taras – czym się różną?

Niekiedy na każdą dobudowaną do domu część używa się zamiennie kilku określeń. To jednak błąd – każde z nich oznacza coś innego. Warto dlatego wiedzieć, kiedy mówimy o ganku, a kiedy o wiatrołapie, werandzie czy tarasie. Co różni te wszystkie pojęcia?

Czym się różni ganek od wiatrołapu?

Często słyszy się, że wiatrołap i ganek to określenia stosowane zamiennie i oznaczają to samo. Jednak trzeba mieć na uwadze, że wiatrołap to pomieszczenie, do którego wchodzimy od razu z drzwi wejściowych. Część ta oddziela pomieszczenia mieszkalne od dworu. Główną funkcją wiatrołapu jest ochrona przed utratą ciepła. To też dobre miejsce do tego, by przechowywać odzież wierzchnią.

Ganek a weranda – różnice

Projekty domów z werandą wyróżniają się spośród innych dodatkową, charakterystyczną częścią. Jednak weranda nie może być traktowana jako określenie zamienne do ganku. Jest to dodatkowa część od frontu albo z innej strony domu – zadaszona, otwarta lub zamknięta. Główną funkcją werandy jest funkcja wypoczynkowa. Dobudówka ta stanowi też integralną część z ogrodem.

Taras – co go odróżnia od ganku?

Innym elementem występującym w wielu projektach jest taras. Od ganku odróżnia go zazwyczaj to, że jest to najczęściej przestrzeń otwarta, nieograniczona ścianami. Inne jest też położenie tych części – ganek znajduje się przed domem, natomiast taras z tyłu, z boku, na parterze czy na piętrze. Taras pełni funkcję wypoczynkową.

Budowa ganku przed domem – czy konieczne jest pozwolenie?

Jeśli chcesz dobudować ganek do istniejącego już budynku, musisz pamiętać o spełnieniu pewnych wymogów. Konieczne będzie uzyskanie pozwolenia na budowę lub dokonanie zgłoszenia. Jeśli powierzchnia ganku nie będzie przekraczać 35 m², wystarczy jedynie zgłosić wykonanie takich robót na 21 dni przed ich rozpoczęciem. Trzeba też pamiętać, że liczba takich obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m².

W przypadku dobudowy ganku o większej powierzchni konieczne będzie uzyskanie pozwolenia na budowę. Zgłoszenie będzie też niewystarczające w sytuacji, gdy budynek, przy którym chcemy dobudować ganek, został wpisany do rejestru zabytków. O pozwolenie trzeba ubiegać się też wtedy, gdy ganek przed domem będzie spełniał nie funkcję pomocniczą, a funkcję lokalu użytkowego.

Więcej: Zgłoszenie robót budowlanych – jak wypełnić i ile jest ważne zgłoszenie robót budowlanych?

Ganek – najpopularniejsze rodzaje

W zależności od tego, z jakich materiałów będzie zbudowany ganek przed domem i jak zostanie zaaranżowany, można wyróżnić kilka jego rodzajów. Zapoznaj się z najczęściej wybieranymi rozwiązaniami i zainspiruj jednym z nich.

Ganek drewniany

To klasyka, która nigdy nie wyjdzie z mody. Drewniany ganek przed domem dobrze komponuje się z budownictwem starszym, ale także – dobrze zaaranżowany – idealnie współgra z nowoczesnymi budynkami. Drewniany ganek idealnie komponuje się z domami z jasną elewacją. Drewniane elementy i naturalne materiały wykończeniowe i dekoracyjne dodają ciepła i podkreślają związek pomieszczenia z naturą. Planując ganek przed domem drewniany, trzeba pamiętać jednak o tym, że konieczna będzie jego regularna konserwacja. Pasuje do niego idealnie styl rustykalny, boho, skandynawski. Taki ganek zawierają często projekty domów z wejściem od południa.

Ganek murowany

To kolejna opcja ciesząca się popularnością. Ważne jest jednak, by ganek murowany wykonany był z tych samych materiałów, co cały dom. Również elewacja powinna współgrać z całością, by ganek nie stanowił niepasującego elementu, a był dopełnieniem całej kompozycji architektonicznej. Murowany ganek przed domem jest trwały, nie trzeba go konserwować, idealnie wpisuje się też w nowoczesne budownictwo. Można urządzać go w różnych stylach, szczególnie nowoczesnym, by podkreślić jego prostotę i harmonię.

Ganek szklany

Bardzo ciekawa i stylowa opcja. Przeszklony ganek może pełnić funkcję oranżerii i stanowić jeden z ciekawszych elementów w całym domu. Można w nim przez cały rok odpoczywać wśród zieleni. Szklane ściany ganku przed domem będą idealnie wpisywać się w projekty minimalistyczne, loftowe. Takie projekty ganków udowadniają, że stanowią one element nie tylko praktyczny, lecz także stylowy.

Ganek we współczesnych projektach domów

Choć klasyczny ganek nie pojawia się dziś tak często, jak w domach sprzed dekad, współczesne projekty domów nadal czerpią z jego idei, ale już w nowoczesnej, uproszczonej formie. W domach w stylu góralskim, dworkowym czy rustykalnym nadal zobaczymy ganki i werandy z ozdobnymi balustradami, kolumnami czy łukowatym zadaszeniem. W projektach tradycyjnych ganek często przybiera postać zadaszonego wejścia, wspieranego na słupkach, które płynnie łączy się z linią dachu. 

Z kolei w domach nowoczesnych zamiast klasycznego ganku pojawiają się minimalistyczne wnęki, przeszklone strefy wejściowe lub wyraźnie wysunięte daszki. Mimo zmian w stylistyce, ganek – jako miejsce przejściowe między światem zewnętrznym a wnętrzem domu – wciąż pełni ważną funkcję praktyczną i estetyczną. 

Aranżacje ganku – o czym pamiętać?

Urządzając ganek przed domem, należy przede wszystkim wcześniej określić styl, w jakim ma być utrzymana całość. Oczywiście musi on pasować do dominujących rozwiązań w całym domu. Jeśli zdecydujesz się na ganek w stylu rustykalnym, na pierwszym miejscu powinno być drewno. Z kolei ganek w stylu nowoczesnym to przede wszystkim proste formy – zdecyduj się na betonowe, kamienne elementy, by oddać charakter pomieszczenia. Ganek w stylu skandynawskim natomiast powinien być utrzymany w jasnych odcieniach i wyposażony w elementy z naturalnych materiałów.

W czasie aranżacji ganku nie można zapomnieć o odpowiednim wyposażeniu. Zrób w nim miejsce na wygodne krzesło czy bujany fotel. Przydatna będzie też skrzynia, do której można odłożyć różne przedmioty, a także stylowy wieszak na odzież wierzchnią. Ważnym elementem jest też oświetlenie – dobrze sprawdzą się tu przede wszystkim lampy LED. Całość powinny dopełniać odpowiednio dobrane rośliny, a także dodatki, takie jak dekoracyjne poduszki czy dywaniki.

Budowa i aranżacja ganku krok po kroku

Urządzenie ganku przed domem wymaga przemyślanej koncepcji. Niekiedy można zdecydować się na samodzielne dobudowanie tej części, szczególnie jeśli ma być ona stosunkowo nieduża i prosta. Oczywiście najpierw potrzebny będzie projekt ganku. Trudniejsze prace budowlane zdecydowanie warto zlecić fachowcom. Trzeba też pamiętać, że wykonanie ganku będzie różniło się w zależności od tego, z jakich materiałów chcemy go stworzyć. Niżej zamieszczamy ogólną instrukcję, jak urządzić ganek przed domem krok po kroku — od projektu do aranżacji.

KROK 1: Przygotuj teren i przygotuj podłoże

Najpierw wytycz teren pod budowę przyszłego ganku. Następnie wybierz wierzchnią warstwę ziemi, wypełnij to miejsce podbudową i ułóż podsypkę. Może być to np. warstwa piasku stabilizowanego z cementem. Na takim podłożu trzeba później wylać chudy beton i przygotować izolację przeciwwilgociową. Można też postawić ganek na fundamentach, których rodzaj będzie uwzględniał projekt.

KROK 2: Wznoszenie ścian

Ganek zamknięty wymaga wzniesienia ścian. Mogą być one wzniesione z drewna, cegły, gotowych płyt. Wybierz taki materiał, który będzie współgrał z bryłą i wykończeniem budynku.

KROK 3. Zamontowanie okien i drzwi

W dobudówce umieść co najmniej jedno okno. Pamiętaj, by stolarkę dopasować kolorystycznie do tej, która już jest umiejscowiona w całym domu. Zamiast okna można zdecydować się też na przeszklone drzwi zewnętrzne.

KROK 4: Zadbaj o wentylację i ogrzewanie

Jeśli ganek przed domem będzie murowany, trzeba zadbać o jego wentylację. Ściany warto też ocieplić. Jeśli ganek ma być użytkowany przez cały rok, również w czasie zimy, dobrze byłoby pomyśleć o jego ogrzaniu.

KROK 5: Montaż dachu

Zadaszenie ganku jest konieczne – zapewni ono ochronę przed opadami. Wybierz dachówkę, blachodachówkę lub inny materiał, z którego wykonano dach w całym domu. Pamiętaj też o zachowaniu odpowiedniego spadku, by woda mogła swobodnie spływać z pokrycia.

KROK 6: Wykończenie i aranżacja wnętrza ganku

Posadzkę ganku możesz wyłożyć płytkami, deską tarasową lub gresem – ważne, by były to materiały odporne na wilgoć i łatwe w utrzymaniu. Wnętrze warto pomalować odporną farbą lub innym trwałym wykończeniem, które dobrze znosi zmienne warunki atmosferyczne. Zadbaj też o funkcjonalność i wygodę - wstaw meble i dorzuć kilka dekoracyjnych dodatków, które sprawią, że ganek będzie nie tylko praktyczny, ale i przytulny.

Jakie zalety ma ganek?

Ganek przed domem może spełniać wiele funkcji i dzięki temu ma on wiele zalet. 

• Przede wszystkim jest to miejsce bardzo praktyczne – stanowi dodatkową przestrzeń, w której można zdjąć odzież wierzchnią, zostawić parasol czy inne rzeczy.
• Ganek ochrania również przed deszczem, słońcem czy wiatrem, można więc schować się w nim w razie niekorzystnych warunków atmosferycznych.
• To jednak nie wszystko – ganek może też pełnić funkcję wypoczynkową, o ile pozwala dostępny metraż. Wystarczy ustawić na nim meble, rośliny, by móc cieszyć się idealną strefą do odpoczynku. To rozwiązanie idealne dla wszystkich osób, które nie mają możliwości dobudowania na przykład tarasu. Ganek przed domem może też stanowić miejsce spotkań z rodziną czy przyjaciółmi.
• Oczywiście ganek pełni także funkcję dekoracyjną – może stanowić wizytówkę całego domu. Uroku dodadzą kolumny, natomiast lekkości szklane ściany. Ważne, by całość współgrała ze stylem, w jakim zaprojektowano cały dom.