Co to jest murłata i jak ją wykonać?
Jednym z pytań, które zadają sobie inwestorzy, nieznający się na budownictwie, jest pytanie: co to jest murłata? To niezwykle istotny element konstrukcji dachowej, bez którego nie powstanie większość domów. Od poprawnego jej zamocowania zależy, czy będzie w stanie odpowiednio zabezpieczać dach przed uszkodzeniem. Jak powinna zostać zrobiona murłata? Jak wybrać odpowiedni materiał? Co jeszcze warto o niej wiedzieć? Odpowiadamy!
Jeśli wybierasz projekt domu ze stropem drewnianym, powinieneś znać odpowiedź na pytanie: co to jest murłata? Inaczej nazywana płatwią stropową, to belka dachowa, którą układa się równolegle na murze obiektu budowlanego. Ma ona za zadanie przenosić obciążenia z więźby dachowej na ściany budynku.
Jej wymiary podlegają standaryzacji. Najczęściej ma ona przekrój kwadratu o boku równym 10-15 centymetrów. Element te mocuje się do wieńca stropowego. Jako łącznik wykorzystuje się zabetonowane kotwy z nagwintowanymi końcówkami.
Najlepiej zamontować ją na ściankach kolankowych od strony zewnętrznej. Powoduje to jednak, że powstaje przestrzeń między murłatą a dachem, która wymaga odpowiedniego docieplenia. Murłata łączy ściany domu z konstrukcją dachową, odpowiednio przenosząc obciążenia. Mimo tego, że nie jest to skomplikowany element, warto wykonywać go z odpowiednią uwagą.
Murłata najczęściej wykonana jest z drewna. W tym celu wybiera się zwykle kantówkę sosnową lub świerkową. Dużo rzadszym, jednak niekiedy stosowanym rozwiązaniem jest murłata betonowa. W takim przypadku jej funkcję spełnia wieniec, do którego można zamocować krokwie.
Czytaj dalej, by dowiedzieć się jeszcze:
Jakie funkcje spełnia murłata?
Po co mocowana jest murłata? Murłata na wieńcu ma za zadanie zwiększać stabilność konstrukcji oraz odpowiednio ją usztywniać. To szczególnie istotne, jeśli na konstrukcje dachu wpływają znaczne siły rozporowe oraz podrywające. Są one bowiem zagrożeniem nie tylko na trwałości budynku, ale również dla bezpieczeństwa mieszkańców.
Murłata na belkach stropowych ma również wpływ na odpowiednią izolację cieplną budynku. Nieodpowiednio zamocowana stanie się mostkiem termicznym i będzie przyczyniać się do strat ciepła. Poprawnie zainstalowana murłata na stropie dba o odpowiedni rozkład sił pokrycia dachowego oraz więźby dachowej. Przede wszystkim jednak znacząco zmniejsza szansę na uszkodzenia dachu w przypadku trudnych warunków atmosferycznych.
Czy każdy projekt domu potrzebuje murłaty?
Murłata postrzegana jest jako jeden z najważniejszych elementów więźby dachowej, jednak w praktyce możliwe jest wykonanie dachu bez jej zastosowania. Najczęściej takie rozwiązanie ma miejsce, kiedy odnawia się budynki starego typu, implementując nowy szkielet lub mocując krokwie do wieńca.
W przypadku dachu bez murłaty bardzo istotne jest odpowiednie skonstruowanie więźby dachowej. Istotne jest to, aby zadbać o wystarczającą grubość jętki dachowej oraz przemyślany rozstaw krokwi płatew kalenicowych, które przenoszą obciążenia z płyt dachowych na poprzeczne układy nośne. W projekcie tym musi znaleźć się też wieniec żelbetonowy, który poprawnie połączy strop ze ścianami. W ten sposób zostaną wzmocnione ściany poddasza, a cała konstrukcja budynku będzie dobrze usztywniona.
ofe-5847238-70028 w-70028
Murłata – koszty zakupu i montażu
Standardowe ceny nie podnoszą znacząco łącznych kosztów projektu. Cena murłaty będzie przede wszystkim uzależniona od tego, z jakiego drewna zostanie wykonana – zazwyczaj jest to sosna lub świerk – i jaki będzie miała wymiar. Więcej zapłacimy, jeśli zdecydujemy się dodatkowo na to, by te elementy drewniane były zaimpregnowane. Zwykle koszty rozkładają się następująco:
- murłata 14 × 14 cm – cena 17 za metr bieżący (nieimpregnowana), 19 zł (impregnowana),
- murłata 16 × 16 cm – cena 22,00 zł za metr bieżący (nieimpregnowana), 24zł (impregnowana),
- murłata 20 × 20 cm – cena 27 zł za metr bieżący (nieimpregnowana), 29 zł (impregnowana).
Koszty montażu najczęściej zawarte są w wycenie położenia całej konstrukcji dachowej.
Różne wariacje montażu murłaty
Nie bez znaczenia jest fakt, że prawidłowy montaż murłaty będzie miał istotne znaczenie, jeśli chodzi o trwałość całej konstrukcji dachowej. Trzeba jednak pamiętać, że nieco inne rozwiązania stosuje się w zależności od tego, jak ma być montowana murłata.
Najczęstszym rozwiązaniem jest murłata na wieńcu. Kotwienie tego elementu odbywa się najczęściej za pomocą gwintowanych prętów, czyli tzw. szpilek. Muszą być one przymocowane do zbrojenia wieńca. Ważne jest, żeby projektant dobrze dobrał średnicę szpilek, a także ich rozstaw na całej długości murłaty. Szpilki najczęściej występują w kształcie litery „L” i umieszcza się je co 100-150cm. Pod nakrętkami należy umieścić podkładki stalowe.
Trzeba pamiętać również o tym, że szpilka nie może być ani za długa, ani za krótka, a jej część gwintowa była umieszczona we właściwym miejscu. Trzeba mieć na uwadze to, że wieniec pod murłatę musi być solidny, ponieważ to on będzie przenosił obciążenia wynikające chociażby z ukształtowania spadku połaci dachowej. Wieniec to konstrukcja żelbetowa, której grubość odpowiada zazwyczaj grubości ścian nośnych budynku.
Choć murłata najczęściej jest mocowana do wieńca, nie jest to jedyna opcja. Jeśli projekt zakłada inaczej, wtedy element ten powinien być zamontowany do ścian kolankowych za pomocą stalowych kotew. Jeśli w ścianie występują trzpienie usztywniające, murłatę trzeba kotwić na szerokości ich rozstawienia.
Murłata może być także oparta belkach stropowych. Wtedy często praktykowanym rozwiązaniem jest zakotwienie końców belek stropowych po zewnętrznej stronie budynku, kotwy dokręca się do wieńca, a na resztę gwintu montuje się murłatę i dokręca. Murłata na stropodachu to rozwiązanie rzadsze, lecz konstrukcyjnie poprawne.
Murłata może być też montowana na słupach – wtedy trzeba wykorzystać specjalne kotwy przeznaczone właśnie do słupów.
Jak wykonać murłatę?
Jak poprawnie powinna zamocowana murłata? Mocowanie wykonuje się do ścian kolankowych za pomocą zabetonowanych w nich wcześniej kotew. Odstęp między kolejnymi krokwiami nie powinien być mniejszy niż 1,5 metra. Zanim zabierzesz się za położenie murłaty, powinieneś odpowiednio wypoziomować ścianę kolankową, a następnie położyć na niej izolację przeciwwilgociową. Wykonuje się ją z dwóch warstw papy podkładowej, aby skutecznie ochronić drewno przed niekorzystnym oddziaływaniem wilgoci.
Murłatę montuje się równolegle do krawędzi ściany. Pod nakrętki mocujące murłatę trzeba podłożyć podkładki stalowe o dużej średnicy. Poszczególne belki murłaty łączy się za pomocą złączy zakładkowych, które wzmacnia się dodatkowo gwoździami lub klamrą ciesielską. Zastosowane elementy metalowe powinny zostać zabezpieczone farbą antykorozyjną.
Warto wiedzieć!
Jeżeli okap dachowy od spodu nie zostanie dodatkowo zabezpieczony podbitką, po zamocowaniu murłat oraz krokwi, trzeba będzie domurować cienką ściankę od zewnątrz, która zasłoni murłaty do górnej wysokości krokwi.
Izolacja murłaty – ocieplenie, izolacja przeciwwilgociowa
Podczas wykonywania dachu, niezwykle istotne jest znalezienie odpowiedzi na pytanie: jak ocieplić przerwę między dachem a murłatą. Murłaty można ocieplić na kilka sposobów. Najczęściej jednak w tym celu używa się płyt styropianowych. Mogą być to materiały, które pozostały po ocieplaniu ścian budynku. Żeby jednak ocieplenie spełniało swoją funkcję, konieczne jest odpowiednie docięcie kawałków styropianu. Muszą one tworzyć przekrój trójkątny oraz być prostopadłe do membrany dachowej.
Dokładne, odrębne ocieplenie murłaty jest niezbędnym elementem, którego pominięcie spowoduje, że belka stanie się mostkiem termicznym, przez który ciepło zacznie uciekać z budynku. Brak poprawnego zaizolowania przyczynia się również do skraplania się pary wodnej, a powstająca w ten sposób wilgoć będzie wpływać negatywnie na żywotność dachu. Do izolacji użyć można poza styropianem również wełny mineralnej.
Jak połączyć krokwie z murłatą?
Najbardziej tradycyjną formą połączenia krokiew – murłata, jest wykorzystanie gwoździ krokwiaków. W bardziej nowoczesnych projektach rzadziej jednak sięga się po te materiały. Minusem tego rozwiązania jest bowiem niewielka nośność gwoździ, oraz brak odporności na wyrwanie. Wbijanie krokwiaków w wilgotne drewno nie może również przyczyniać się do pęknięć w materiale.
Współcześnie połączenie krokwi z murłatą wykonuje się najczęściej poprzez złącza ciesielskie. Wybór odpowiedniego złącza uzależniony jest od rodzaju wybranej więźby krokwiowo-jętkowej oraz jej rozpiętości. Pod uwagę należy wziąć również wielkość obciążenia, które będzie oddziaływać na utworzone połączenie.
Najbardziej uniwersalnym z dostępnych połączeń są złącza kątowe. Wyróżnia je wysoka odporność na rozpieranie oraz poderwanie, a także zastosowanie standardowych otworów, które pozwalają na bezpośrednie połączenie murłaty z wieńcem. W przypadku dachów z więźbą krokwiowo-jętkową najlepiej sprawdzają się złącza SFN lub SFHS. Jeśli natomiast dach musi być wyjątkowo odporny na siły podrywające, zalecane jest użycie złączy płatwiowo-krokwiowych.
Nie przegap: Co wpływa na koszty budowy dachu?
Na co zwrócić uwagę, wybierając murłatę?
Jaka murłata będzie najlepsza? Taka, która zostanie poprawnie dobrana do wymagań konstrukcji. Na co zwrócić uwagę, przed zakupem odpowiedniej belki? Kluczowe czynniki to:
- wymiary,
- wyliczenia wytrzymałościowe,
- materiał, z którego jest wykonana,
- cena,
- sposób połączenia krokwi.
Ze względu na przywiązanie do tradycji najczęściej mocowana jest kwadratowa murłata. Jakie wymiary powinna mieć? To wyliczenia statystyczno – wytrzymałościowe decydują o tym, jaką długość boku powinna mieć murłata. Wymiary niekiedy są dodatkowo zwiększane, aby można było bez trudno przykryć ją odpowiednią izolacją. Im większa jest murłata, tym wyższy będzie jednak jej koszt. Murłata 14 × 14 będzie więc tańsza niż belka 16 × 16, chociaż z perspektywy całego projektu, nie są to bardzo wysokie ceny.
Nowoczesne metody osadzania krokwi ma murłacie dają możliwość zastosowania innego przekroju niż kwadratowy. Ze względu na przywiązania do tradycji fachowcy rzadko jednak sięgają po mniej typowe sposoby budowania. Niekiedy to właśnie przywiązanie do konkretnego wymiaru murłaty jest argumentem za jej zastosowaniem, a nie dokładne wyliczenia. Aktualnie jako murłata mogłaby posłużyć na przykład belka o wymiarach 8 × 16 cm. Powinna być ona łatwiejsza w montażu oraz bardziej stabilnie dopasowana do ściany, niż wersja kwadratowa.
Najczęściej zadawane pytania na temat murłaty oraz odpowiedzi
Prawidłowy montaż murłaty często nasuwa wiele pytań. Przede wszystkim problem pojawia się wtedy, gdy ten element niszczeje i trzeba go naprawić lub wymienić. Zapoznaj się z najczęstszymi pytaniami dotyczącymi murłat i naszymi odpowiedziami!
W jaki sposób można naprawić uszkodzoną murłatę?
Niejednokrotnie zdarza się, że pękająca murłata przysparza problemów i powodów do zmartwień. Warto temu przeciwdziałać już na etapie projektu i wyboru drewna. Jeśli murłata jednak popęka – i to w znacznym stopniu – można zapobiec dalszym jej rozwarstwieniom poprzez zastosowanie płytek stalowych w miejscach pęknięć, a także gwoździowanie murłaty po obydwu stronach pęknięć.
Można również zastosować też wkręty po wewnętrznej stronie murłaty, a ich rozstaw powinien być dopasowany do rozmieszczenia pęknięć. Tam, gdzie problem jest największy, wkrętów powinno być jak najwięcej.
Czy możliwa jest wymiana murłaty bez konieczności demontażu całego dachu?
Wymiana zniszczonej murłaty nie jest prosta. Aby to zrobić, trzeba unieść krokwie wzdłuż całego boku budynku. Wykrzywiona murłata może być usunięta poprzez wycinanie jej odcinkami spomiędzy krokwi.
Dodano: 22.09.2020 | Zaktualizowano: 08.12.2023
Autor artykułu
Zobacz profil
Zobacz inne artykuły tego autora