Kanalizacja – jak działa i ile kosztuje instalacja kanalizacyjna w domu?

W każdym domu jednorodzinnym produkowane są ścieki komunalne, które obowiązkowo trzeba gdzieś odprowadzić. Służy do tego kanalizacja, która jest integralnym elementem instalacji wodno-kanalizacyjnej. Może odprowadzać zużytą wodę i ścieki do szamba, przydomowej oczyszczalni ścieków albo do miejskiej lub gminnej sieci kanalizacyjnej. Czym jest kanalizacja i z jakich jej rodzajów możesz skorzystać w swoim domu?

Kanalizacja w domu – czym jest i do czego służy?

Kanalizacja w domu jest potrzebna, wręcz niezbędna, ponieważ z uwagi na ochronę środowiska nie można wpuszczać nieczystości bezpośrednio w ziemię. Ścieki trzeba odprowadzić, a właśnie do tego służy kanalizacja. To rodzaj instalacji sanitarnej, za pomocą której odprowadzane są nieczystości. Odpowiada także za odwodnienie.

Aby zrozumieć, jakie zadanie spełnia kanalizacja w domu, trzeba odpowiednio zdefiniować ścieki jako takie. To wbrew pozorom nie tylko woda, która została zanieczyszczona na skutek jej wykorzystania. Do ścieków zalicza się także wody opadowe i skropliny.

Kiedy korzystasz z wody, czy to do gotowania, czy też do zmywania naczyń, kąpania lub spłukiwania toalety, produkujesz ścieki, które gromadzone są w instalacji kanalizacji wewnętrznej, skąd trafiają do wybranego miejsca – szamba, przydomowej oczyszczalni ścieków lub miejskiej czy gminnej sieci kanalizacyjnej. Instalacja kanalizacyjna powinna być zrobiona już na etapie budowy domu. Należy ją tak rozplanować i wykonać, aby przez lata działała bezawaryjnie.

W zależności od indywidualnych warunków na działce możesz odprowadzić wewnętrzną kanalizację do czyszczaka głównego i sieci kanalizacyjnej. Wygodnym rozwiązaniem jest wspomniana już przydomowa oczyszczalnia ścieków. W tym wypadku studzienka rewizyjna oddziela wewnętrzną i zewnętrzną część kanalizacji.

Niestety, formalności związane z budową przydomowej oczyszczalni potrafią skutecznie odstraszyć inwestorów od takiego rozwiązania. Musi ona bowiem być zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub warunkami zabudowy.

Ostatecznie możesz wybudować na swojej działce szambo – jest ono konieczne, jeśli gmina, na której terenie znajduje się twój dom, nie daje mieszkańcom dostępu do sieci kanalizacyjnej.

Jakie są rodzaje kanalizacji domowej?

Istnieją dwa rodzaje ścieków – deszczowe, inaczej opadowe, oraz sanitarne, inaczej bytowe. Dlatego też kanalizacja w domu może być podzielona na takie same kategorie. Masz więc dwa typy kanalizacji:

• kanalizację sanitarną w domu,
• kanalizację deszczową w domu jednorodzinnym.

Nie możesz zainstalować w swoim domu tylko jedną z nich. Powinien on być wyposażony w oddzielną instalację kanalizacji sanitarnej i deszczowej, choć oba rodzaje ścieków odprowadzane są zwykle do wspólnej, zbiorczej sieci kanalizacyjnej.

Istnieje jeszcze trzeci rodzaj kanalizacji domowej, mianowicie kanalizacja ogólnospławna, która jest właściwie połączeniem kanalizacji sanitarnej i deszczowej. Odpowiada za gromadzenie wszystkich ścieków z danego terenu, w obrębie zlewni ścieków. Kanalizacja ogólnospławna wyposażona jest w przelewy burzowe, za pośrednictwem których ścieki oraz woda opadowa w postaci płynącego cieku wpływają do odbiornika.

Kanalizacja sanitarna w domu odpowiada za odprowadzanie ścieków z poszczególnych urządzeń sanitarnych znajdujących się w twoim domu. Złożona jest z podejść umieszczonych bezpośrednio przy sanitariatach oraz z pionów kanalizacyjnych połączonych z poziomymi przewodami odpływowymi, które wychodzą poza obręb domu. Sięgają do szamba, oczyszczalni przydomowej lub do miejskiej sieci kanalizacyjnej, o ile wcześniej zostanie sporządzony odpowiedni projekt przyłącza, a ty sam podpiszesz umowę z miejskim lub gminnym zakładem kanalizacyjnym.

Natomiast kanalizacja deszczowa, jak sama nazwa wskazuje, odpowiada za odprowadzanie wód opadowych i roztopowych z domu – dachów, podjazdów, tarasów, balkonów czy chodników. Złożona jest z kanałów i rurociągów, które odprowadzają np. wodę deszczową do naturalnych zbiorników, jak rzeka czy jezioro, albo do systemu rozsączającego. Najczęściej kanalizacja deszczowa jest tworzona na terenach zurbanizowanych, w miastach.

Dowiedz się więcej: Szambo plastikowe – czym się kierować przy wyborze szamba plastikowego?

ofe-5847238-70010 w-70010

Jakie są elementy instalacji kanalizacyjnej?

Podstawą każdej instalacji kanalizacyjnej są rury i ich połączenia, czyli złączki, ale nie wyczerpuje to jeszcze katalogu wszystkich elementów kanalizacji. Składa się ona z rur kanalizacyjnych o średnicy, która wynosić może nawet 15 cm. Ponadto złożone są z:

• przewodów wentylacyjnych,
• syfonów,
• przykanalików.

Podstawą są jednak zawsze rury i ich łączenia w kanalizacji w domu. Jakie są polecane przy jej planowaniu? Takie, które będą bez problemu transportować brudną wodę, ścieki i inne zanieczyszczenia do szamba, sieci kanalizacyjnej lub przydomowej oczyszczalni.

Instalacja kanalizacji sanitarnej złożona jest z:

• rur,
• łączek i kształtek, w tym muf i złączek kielichowych do łączenia odcinków przewodów, kolanek, trójników i czwórników, czy złączek i kształtek redukcyjnych;
• czyszczaków – inaczej rewizji, mających postać szczelnie zamykanych otworów, które pozwalają na kontrolowanie i usuwanie nieczystości w pionach niedrożnych rur;
• armatury zabezpieczającej, która obejmuje zawory odcinające;
• przykanalików, inaczej podłączenia kanalizacyjnego, które jest przewodem zbiorczym zbierającym ścieki z poziomów kanalizacyjnych i odprowadzającym je do zewnętrznej sieci kanalizacyjnej, szamba lub oczyszczalni;
• elementów wentylacyjnych, zapobiegających podciśnieniu w rurach dzięki ich odpowietrzaniu za pomocą rur wywiewnych i zaworów odpowietrzających;
• przyborów i podejść kanalizacyjnych, takich jak wpusty podłogowe i piwniczne do odprowadzania wody z podłogi, odpływy wannowe i podłogowe, podejścia sanitarne do wanien, umywalek i toalet, łączące je z pionem kanalizacyjnym;
• syfonu – inaczej zamknięcia wodnego;
• pionu kanalizacyjnego, czyli spustu będącego pionowym odcinkiem rury o dużej średnicy, do którego spływają ścieki z podejść kanalizacyjnych;
• poziomu kanalizacyjnego będącego przewodem odpływowym, do którego spływają ścieki z pionów;
• studzienek rewizyjnych i inspekcyjnych montowanych na terenie działki;
• zabezpieczeń przeciwzalewowych;
• elementów uzupełniających, jak uszczelki, nakładki, systemy mocowania rur – obejmy czy materiały odpowiadające za izolację akustyczną rur.

Jakie są zasady montażu instalacji kanalizacyjnej?

Kanalizacja sanitarna w domu jednorodzinnym właściwie zawsze planowana jest w jeden, standardowy sposób. Według schematu projektuje się ją jako instalację grawitacyjną. Oznacza to, że ścieki spływają rurami i poszczególnymi elementami sieci kanalizacyjnej pod wpływem własnego ciężaru. Trzeba jednak wiedzieć, jak poprawnie wykonać kanalizację w domu. Zasady właściwej instalacji trzeba zastosować już na etapie projektowania, aby finalnie owa kanalizacja działała właściwie.

Ważne jest dobranie odpowiedniej średnicy rur i ich spadku, ponadto cała instalacja powinna być wyposażona w wywiewki i syfony. Będą one zapobiegać wydobywaniu się z kanalizacji nieprzyjemnych zapachów. Wywiewki powinny wychodzić ponad połać dachu, aby zapewniać wentylację.

Spadek rur powinien wynosić minimalnie 2-3 proc., co przekłada się na 2-3 cm na każdy metr długości przewodu kanalizacji grawitacyjnej. Nie zaleca się także stosowania większych spadków – wartością graniczną jest tu 15 proc.

Rury muszą być łączone tak, by zapewniały szczelność, ale liczba złączek powinna być ograniczona do minimum. Zwiększają one bowiem opory przepływu i to w nich najczęściej odkładają się zanieczyszczenia, co pogarsza drożność instalacji kanalizacji w domu. Schematy budowy kanalizacji grawitacyjnej w domu zakładają obowiązkowo poprowadzenie rur poniżej przewodów elektrycznych i gazowych.

Instalacja grawitacyjna nie jest jedyną, jaką można zastosować w domach jednorodzinnych przy wykonywaniu instalacji kanalizacyjnej. Można również zastosować instalację podciśnieniową lub ciśnieniową.

Kanalizacja w starym domu, w którym na poziomie piwnic są pomieszczenia z sanitariatami, powinna wykorzystywać system ciśnieniowy, ponieważ odpływ zlokalizowany jest poniżej poziomu odprowadzania nieczystości.

Instalacja kanalizacji ciśnieniowej wykorzystywana jest w domach, gdzie osprzęt sanitarny montowany jest z różnych powodów w dużym oddaleniu od pionu kanalizacyjnego, przez co zakłócony zostaje odpływ grawitacyjny. W takich przypadkach wykorzystywany jest układ rozdrabniająco-przepompowujący, wymuszający spływ ścieków pod ciśnieniem w odpowiednim kierunku.

Podciśnieniowa kanalizacja będzie zaś najlepszym wyborem w nowym domu położonym na terenie o niewielkich deniwelacjach. Takie obszary wykluczają wykorzystanie instalacji kanalizacji grawitacyjnej. Należy więc stworzyć system z podciśnieniem wytwarzanym w owej kanalizacji, które będzie zasysało pewną ilość powietrza, co z kolei pozwoli na transport ścieków w rurociągach i ich odprowadzanie z domu.

Sprawdź: Szambo betonowe – kiedy warto zdecydować się na budowę szamba betonowego?

Kanalizacja w domu jednorodzinnym

Zazwyczaj montaż instalacji kanalizacji w domu jednorodzinnym obejmuje wykorzystanie prostej instalacji grawitacyjnej, czyli rur o odpowiednim spadku, pozwalającym na odprowadzenie nieczystości do szamba, sieci kanalizacji gminnej lub miejskiej czy do przydomowej oczyszczalni ścieków. W budynkach, gdzie w piwnicy są sanitariaty, a odpływ znajduje się powyżej ich podejścia, trzeba choćby częściowo zastosować system podciśnieniowy lub ciśnieniowy.

Kanalizacja w domu szkieletowym

Konstrukcja szkieletowa domów jednorodzinnych wymusza zastosowanie odpowiednich rozwiązań przy projektowaniu kanalizacji. Wykonanie takiej instalacji w budynku szkieletowym może być znacznie prostsze niż w przypadku tradycyjnych domów murowanych, ponieważ rury i złączki oraz pozostałe elementy instalacji nie wymagają wykonania bruzd w ścianach, ale przeprowadzenia ich w szkielecie – w ścianach wewnętrznych i w stropach domu szkieletowego. Nie należy jednak układać instalacji kanalizacyjnej z użyciem grubych rur w ścianach zewnętrznych domu szkieletowego, prowadzi to bowiem do obniżenia izolacji termicznej przegród zewnętrznych.

Kanalizacja w domu parterowym

System kanalizacyjny w domu jednorodzinnym powinien mieć odpowiednio odpowietrzane piony, ale w domu parterowym nie jest to takie proste. W obiektach jednorodzinnych parterowych piony kanalizacyjne właściwie nie są stosowane, ale odpowietrzanie w kanalizacji nadal jest potrzebne. Należy wykonać dodatkowe odgałęzienie w najwyższym punkcie zbiorczej rury kanalizacyjnej. Wyprowadzenie powinno być wykonane w takim miejscu, np. ponad dach, aby nieprzyjemne zapachy z kanalizacji nie były odczuwalne przez domowników.

Kanalizacja w domu bez piwnicy

Zasadniczo kanalizacja w domu niepodpiwniczonym, czyli z podłogą na gruncie, powinna być zaplanowana jeszcze przed wykonaniem podłogi betonowej. Rury powinny być poprowadzone do zaplanowanych uprzednio urządzeń sanitarnych i wszystkich wymaganych sprzętów w takiej podłodze.

Aby powstała grawitacyjna kanalizacja w domu bez piwnicy, główne poziome przewody odpływowe układać należy w zagęszczonej podsypce piaskowej ze spadkiem wynoszącym minimum 2 proc., podejścia do poszczególnych urządzeń zaleca się zaś montować ze spadkiem wynoszącym co najmniej 2,5 proc.

Kanalizacja w domu drewnianym

Kanalizacja w domu drewnianym może być zbudowana właściwie na takich samych zasadach jak instalacja w domu wykonanym w technologii murowanej. Mogą się tam sprawdzić standardowe systemy wodnokanalizacyjne.

Trzeba jednak pamiętać, że dom o konstrukcji drewnianej jest bardziej podatny na zawilgocenie, dlatego każda nieszczelność w kanalizacji w domu z bali może mieć poważne konsekwencje, z uszkodzeniem konstrukcji obiektu włącznie. Można więc zastosować rurę w rurze.

Najlepiej rury kanalizacyjne układać w ścianach wewnętrznych domu, a jeśli jest to z różnych powodów niemożliwe, trzeba je umieścić w ścianach zewnętrznych. Wówczas dobrze jest ułożyć je po wewnętrznej stronie izolacji cieplnej.

Kanalizacja w domu z poddaszem

Na poddaszu, gdzie znajdują się pomieszczenia sanitarne, takie jak łazienka czy toaleta, wykonanie instalacji kanalizacyjnej może być kłopotliwe. Owa kanalizacja na najwyższej kondygnacji domu z poddaszem musi mieć połączenie pomiędzy przyborami sanitarnymi a pionami kanalizacyjnymi.

Rury powinny mieć dosyć dużą średnicę, wynoszącą do 110 mm w przypadku podejść do misek ustępowych. Stosowana jest tutaj ogólna zasada dotycząca spadku rur od przyboru do pionu, ponadto wskazuje się, by były one możliwie jak najkrótsze. Łazienkę na poddaszu najlepiej jest zaplanować dokładnie nad łazienką znajdującą się na dolnej kondygnacji.

Kanalizacja w domu piętrowym

Najłatwiej przeprowadzić kanalizację w domu piętrowym z pionem w jednym miejscu, a więc tak skonstruowanym, że łazienki czy toalety znajdują się jedna pod drugą. Spadek przy prowadzeniu poziomych rur w poszczególnych kondygnacjach powinien sięgać maksymalnie 15 proc. Kanalizacja w domu piętrowym może być jak najbardziej kanalizacją grawitacyjną.

Przeczytaj: Zbiornik retencyjny – co to jest i czy warto inwestować w zbiornik retencyjny na deszczówkę?

Jak wykonać kanalizację w domu? Krok po kroku

Podczas budowania kanalizacji w domu bardzo ważne jest poprawne zamontowanie jej poszczególnych elementów, a przy tym wykonanie uszczelnień na łączeniach poszczególnych rur. Do tego celu warto wykorzystać wysoką jakość złączek. Im będzie ich mniej, tym lepiej, ponieważ zmniejsza to ryzyko wystąpienia rozszczelnień w toku użytkowania instalacji kanalizacji w domu.

Jak zrobić cały system kanalizacji? Najpierw potrzebny będzie dobry pomysł, który bazuje na projekcie budowlanym. Powinien on być skonsultowany z kierownikiem budowy i hydraulikiem, który podejmie się jego wykonania.

Kanalizacja w domu krok po kroku budowana powinna być według planu, który zakłada:

• umiejscowienie głównej rury na poziomie o określonej średnicy,
• rozmieszczenie odejść od głównej rury,
• położenie pionów kanalizacyjnych,
• przebieg rur kanalizacyjnych i łączeń,
• napowietrzenie kanalizacji,
• wylot kanalizacji.

W ramach prac nad kanalizacją w domu jednorodzinnym należy jeszcze przymocować wszystkie rury do ścian zewnętrznych i wewnętrznych oraz wyprowadzić odpowietrznik na dachu. Bardzo ważnym etapem wykonania takich prac przy kanalizacji jest przyłącze.

Jaka głębokość powinna być zachowana przy wkopywaniu rur kanalizacyjnych i ich doprowadzaniu do szamba, oczyszczalni czy sieci kanalizacyjnej? Zaleca się umieszczenie rury poniżej głębokości przemarzania gruntu, czyli na głębokości od 0,8 do 1,2 m.

Kanalizacja w domu – jakie spadki?

Z uwagi na fakt, że ścieki oraz zużyta woda w domu jednorodzinnym i na zewnątrz (woda opadowa) są najczęściej odprowadzane do kanalizacji w sposób grawitacyjny, instalacja musi być wykonana z zachowaniem odpowiedniego spadku. Ile musi on wynosić, jeśli kanalizacja budowana jest w domu? Jakie spadki wystarczą do bezproblemowego działania kanalizacji? Spadek rzędu 2-3 centymetrów dla rur kanalizacyjnych na każdy metr długości instalacji jest wystarczający.

Jeśli spadek byłby mniejszy lub rury byłyby zamontowane idealnie w poziomie, to groziłoby to okresowym zatykaniem się rur przez różnego rodzaju nieczystości lub osady. Jednocześnie stopień nachylenia rur w kanalizacji w domu jednorodzinnym nie powinien być zbyt duży – nie może przekraczać 15 proc.

Nie masz dostępu do kanalizacji? Postaw na przydomową oczyszczalnię ścieków!

Jak dbać o stan instalacji kanalizacyjnej w domu?

Kanalizacja powinna być drożna i zawsze bezproblemowo odprowadzać ścieki do zewnętrznych zbiorników czy sieci kanalizacyjnej. Jeśli powstają niedrożności, trzeba je jak najszybciej usunąć, aby nie doszło do poważnych problemów z awarią całej kanalizacji włącznie. Każdy właściciel domu jednorodzinnego powinien być świadomy tego, że kanalizację należy regularnie serwisować. Nieodpowiednie odpady wrzucone do toalety, nadmierna ilość włosów w odpływie wanny czy prysznica bądź odprowadzanie substancji oleistych w kuchni prowadzą do gromadzenia się w rurach nieczystości, które z pewnością zaszkodzą drożności systemu kanalizacyjnego.

Jak poradzić sobie z zatkaną kanalizacją?

Jeśli w domu kanalizacja powoduje nieprzyjemny zapach, to znak, że może być zapchana, a dzieje się to stopniowo. Możesz zauważyć pierwsze objawy takiego stanu rzeczy, jeśli słyszysz bulgotanie w rurach, a woda zacznie spływać wolniej lub nawet się cofać, z syfonów będzie się ulatniać nieprzyjemny zapach. Zapchana kanalizacja w domu musi być możliwie jak najszybciej udrożniona.

Jeśli nie pomogą przy tym domowe środki udrażniające czy mocna chemia ze sklepu, trzeba będzie wezwać hydraulika, który przy użyciu specjalnych sprężyn może odetkać kanalizację w domu. Odpowietrzenie kanałów wentylacyjnych pomoże zaś w pozbyciu się przykrych zapachów.

Aby w przyszłości nie doszło do zapchania kanalizacji w domu, warto profilaktycznie co pewien czas wlewać do rur roztwór gorącej wody z octem, solą, sodą lub amoniakiem. Nie są to detergenty, ale naturalny środek antybakteryjny, który może pomóc w udrożnieniu zatykających się rur. Nie będą też zagrożeniem ani dla ludzi, ani dla środowiska naturalnego, za to szybko pozwolą pozbyć się nieprzyjemnej woni z kanalizacji.

Warto wiedzieć: Czym jest szambo ekologiczne? Poznaj zalety i wady przydomowego szamba ekologicznego

Ile kosztuje kanalizacja w domu? 

Nie można jednoznacznie określić, ile kosztuje kanalizacja w domu. Wszystko zależy od parametrów budynku i warunków lokalizacyjnych na działce. Na jakie koszty trzeba się przygotować, jeśli przystępujesz do planowania i wykonania kanalizacji w domu? Koszt zależy od:

• liczby sanitariatów w budynku;
• metrażu budynku;
• liczby kondygnacji w domu;
• rodzaju punktów odbiorczych dla ścieków – szambo, sieć kanalizacyjna czy oczyszczalnia ścieków;
• rodzaju materiałów wybranych do kanalizacji w domu – cena rur miedzianych zawsze będzie wyższa od ceny rur wykonanych z tworzyw sztucznych. 

Możesz zaoszczędzić na kanalizacji w domu, jeśli wraz z nią zrealizujesz wszystkie prace związane z przyłączem wodnym. 

Za prace ziemne, które należy wykonać przy tworzeniu kanalizacji w domu, trzeba zapłacić około 100-120 zł – tyle kosztuje wynajęcie ekipy wraz z wykorzystaniem koparki. Im większa średnica rur kanalizacyjnych, tym cena liczona za 1 metr bieżący wzrasta. Hydraulicy naliczają za wykonanie poszczególnych punktów kanalizacyjnych od 50 do 130 zł, a za podejścia instalacji kanalizacyjnej – około 230 zł. Zrobienie studzienki kanalizacyjnej kosztuje mniej więcej 700 zł.