Palenie śmieci: gdzie zgłosić palenie odpadów przez sąsiada?

Do gromadzenia śmieci na posesji przy domu jednorodzinnym służy wiata śmietnikowa, która powinna być regularnie opróżniania przez zatrudnioną przez gminę firmę zajmującą się wywozem odpadów. Tymczasem wiele osób pali odpadki w piecach i kominkach, traktując je jako darmowy opał. Palenie śmieci o większych gabarytach takich jak opony, czy stare meble jest też dla niektórych wygodniejsze niż wywożenie ich do punktu odbiorów odpadów (tzw. PSZOK).

Czy palenie śmieci jest zabronione?

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami palenie śmieci i odpadów poza miejscami do tego przeznaczonymi jest zabronione. Wynika to wprost z ustawy o odpadach z dn. 14 grudnia 2012 roku. Art. 155 tego aktu prawnego mówi bowiem, że termiczne przekształcanie odpadów prowadzi się wyłącznie w spalarniach lub we współspalarniach odpadów, natomiast kto robi to gdzie indziej (czyli np. we własnym kotle lub piecu), podlega karze aresztu lub grzywny (art. 191).

Niestety wiele osób łamie powyższe przepisy i pali śmieci w domowych piecach na paliwo stałe, kozach, a nawet kominkach. Nie jest to problemem, o ile jest to jedynie czysty (niezadrukowany) papier i tektura. Jednak ludzie potrafią spalać w ten sposób także odpady z tworzyw sztucznych np. butelki PET i plastikowe opakowania, a nawet starą odzież, czy pampersy.

W efekcie z kominów ich domów unosi się smrodliwy i toksyczny dym, który zatruwa powietrze w całej okolicy. Zabronione jest jednak nie tylko palenie śmieci w domowych piecach, ale także na terenie posesji czyli np. wrzucanie do ogniska w ogrodzie starych opon, czy fragmentów zużytych mebli.

Warto wiedzieć!

W piecach grzewczych powinno się spalać wyłącznie opał, do jakiego zostało zaprojektowane dane urządzenie. Dodatkowe ograniczenia narzucają przepisy, według których w piecach dopuszcza się spalanie następujących materiałów:

• gruby węgiel kamienny dobrej jakości,
• nieimpregnowane drewno,
• brykiet ze słomy,
• pellet, groszek,
• zboża, łupiny z orzechów i inne biopaliwa.

Zakaz palenia w kominkach 2022: kogo i kiedy obowiązuje?

Jak i gdzie zgłosić palenie śmieci przez sąsiada?

Choć zarówno palenie śmieci na działce lub w ogródku, jak też w domowym piecu, jest zabronione, wiele mieszkańców prywatnych domów nic sobie nie robi z przepisów. Są też osoby dopuszczające się palenia śmieci na ogródkach działkowych, co również jest niedozwolone. Jeśli należy do nich Twój sąsiad i regularnie zatruwa powietrze w okolicy, nie musisz tego bezczynnie znosić, ponieważ prawo stoi po Twojej stronie.

Taką sytuację należy zgłosić do odpowiednich służb, które muszą się nią zająć. Jak i komu zgłosić palenie śmieci? Najlepiej zadzwonić na straż miejską, ponieważ to właśnie ona może sprawdzić, czym właściciel danej posesji pali śmieci w piecu lub w ogródku. Takie uprawnienia w zakresie kontroli palenia śmieci straż miejska i gminna otrzymała wskutek nowelizacji Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 października 2018 r. zmieniającej rozporządzenie w sprawie wykroczeń. Zgodnie z nowymi przepisami służby te mogą wystawiać mandaty za:

• stosowanie zakazanych paliw np. niskiej jakości miału, węgla brunatnego, czy mokrego drewna,
• palenie odpadów w piecu, kotle grzewczym lub kominku,
• palenie śmieci na powierzchni ziemi, a więc np. w ogrodzie.

Co ważne, do straży można anonimowo zgłosić palenie śmieci, a więc bez podawania swoich danych osobowych. Dzięki temu można uniknąć konfliktu z sąsiadem, który mógłby mieć pretensje o złożenie na niego skargi. Z drugiej strony zgłaszając problem anonimowo, nie będzie można uzyskać statusu pokrzywdzonego z tytułu negatywnego oddziaływania dymu z komina.

A gdzie zgłosić palenie śmieci na wsi, na której terenie nie ma straży gminnej? Można to zrobić, dzwoniąc na policję, jednak policja nie zawsze będzie skuteczna w takiej interwencji. Problem w takiej sytuacji najlepiej zgłosić bezpośrednio do urzędu gminy i również w tym przypadku można to zrobić anonimowo.

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta mogą nakazać odpowiednim służbom przeprowadzenie kontroli na danej posesji. Warto tutaj wiedzieć, że strażnicy miejscy mają prawo wejścia wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem na posesję prywatną w godzinach od 6:00 do 22:00, a jeśli na terenie nieruchomości prowadzona jest działalność gospodarcza – mogą to zrobić przez całą dobę.

Czy wolno palić liście w ogrodzie? Co na ten temat mówią polskie przepisy?

Jakie są kary za palenie śmieci?

Czy palenie śmieci jest karalne? Owszem i teoretycznie taka kara za palenie śmieci może być wysoka. Zgodnie bowiem z art. 191 ustawy o odpadach z dn. 14 grudnia 2012 r. za palenie śmieci grozi kara aresztu lub grzywny.

Precyzyjniej wysokość kar określa kodeks wykroczeń, według którego palenie śmieci to wykroczenie i można za nie dostać karę aresztu do 30 dni lub grzywny w wysokości do 5000 zł. Jest to jednak możliwe, jeśli sprawa trafi do sądu. Wówczas to właśnie sąd decyduje, ile kary za palenie śmieci wymierzyć i w jakiej formie.

W praktyce jednak większość spraw kończy się wystawieniem mandatu przez straż miejską w wysokości do 500 zł. Taki mandat za palenie śmieci na podwórku oraz w piecach domowych często jednak wynosi zaledwie 100-200 zł, dlatego wiele osób nim ukaranych szybko wraca do procederu.

Powyższe kary za palenie śmieci uważane są za zbyt niskie. Szczególnie mandat w wysokości do 500 zł nie jest skuteczny w zniechęcaniu ludzi do spalania w piecach odpadów. Tym bardziej że ceny węgla drastycznie rosną i wielu osób zwyczajnie nie ma za co kupić legalnego opału.

Dlaczego palenie śmieci jest szkodliwe dla naszego zdrowia?

Osoby palące odpady w przydomowych piecach i w ogrodach często nie zdają sobie sprawy, że w ten sposób szkodzą nie tylko środowisku naturalnemu, ale też sobie i innym ludziom. Dlaczego palenie śmieci jest szkodliwe dla zdrowia? Ponieważ podczas ich spalania powstają spaliny zawierające różne toksyczne substancje np.:

• metale ciężkie (m.in. kadm i rtęć) – przyczyniają się m.in. do rozwoju białaczki,
• dioksyny – są rakotwórcze i uszkadzają narządy wewnętrzne oraz strukturę kodu genetycznego,
• cyjanowodór – wraz z parą wodną tworzy kwas pruski, który działa drażniąco i blokuje oddychanie tkankowe,
• formaldehyd – wdychany powoduje duszności, kaszel i kołatanie serca,
• dwutlenek siarki – powoduje trudności z oddychaniem,
• tlenek węgla – wpływa negatywnie na czerwone krwinki i transportowanie przez nie tlenu w organizmie,
• tlenek azotu – uszkadza płuca.

W szczególności powyższe skutki zdrowotne dotyczą palenia śmieci takich jak: butelki PET, torby foliowe, przedmioty z tworzyw sztucznych, zużyte opony, odzież i obuwie, stare meble ze sklejki lub drewna pokrytych lakierem, opakowania po farbach i lakierach, a także książki i inne papiery z nadrukiem. Są to odpady, których bezwzględnie nie wolno palić ani na posesji, ani tym bardziej w domowym piecu. Powinny być one spalane wyłącznie w profesjonalnych spalarniach odpadów, w których odpowiednio wyższa temperatura oraz specjalne systemy oczyszczania spalin zapobiegają emisji szkodliwych substancji do atmosfery.

Jaki jest wpływ palenia śmieci na rozwój smogu?

Konsekwencją palenia śmieci jest również smog, który w Polsce jest znacznie większy niż w innych krajach Unii Europejskiej. Szczególnie zimą w wielu regionach kraju normy stężenia szkodliwych dla zdrowia cząsteczek PM10 i PM2,5 przekroczone są nawet o kilka tysięcy procent. Polski smog zawiera również dużą ilość innych trujących substancji: tlenków węgla i siarki oraz wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (głównie benzopirenu). Według ekspertów za ich obecność w powietrzu odpowiada głównie palenie śmieci. Konsekwencje smogu są tragiczne, ponieważ z jego powodu umiera rocznie nawet 45 tysięcy osób, a znacznie więcej cierpi na różne przewlekłe choroby.

Pomimo że kary za palenie śmieci są dość niskie, warto zgłaszać taki proceder do odpowiednich służb – dzięki ich interwencji być może więcej ludzi zrozumie swój błąd i przestanie truć środowisko oraz mieszkańców okolicy. Warto też namawiać sąsiadów na ekologiczne sposoby ogrzewanie domu np. ogrzewanie gazowe lub pompę ciepła.