Jak uzyskać dofinansowanie na deszczówkę z programu Złap Deszcz?

W artykule:

• Na czym polega program Złap Deszcz?
• Jakie są założenia programu Złap Deszcz?
  • Cel programu Złap Deszcz we Wrocławiu
• Kto może postarać się o dopłaty na deszczówkę?
• Jakiej wysokości są możliwe dofinansowania na deszczówkę?
• Na jakie urządzenia i instalacje możemy przeznaczyć dofinansowanie deszczówki?
• Jak wnioskować o dopłatę do zbiornika na deszczówkę?

We Wrocławiu od kilku lat funkcjonuje lokalne przedsięwzięcie wspierające działania związane z retencją wody deszczowej – program Złap Deszcz. To popularna forma dofinansowania, z której mogą skorzystać m.in. osoby realizujące inwestycje takie jak budowa domu. Choć edycja programu na rok 2025 nie została jeszcze oficjalnie ogłoszona, w poprzednich latach cieszyła się dużym zainteresowaniem mieszkańców. Nic dziwnego – uzyskane środki można przeznaczyć na instalacje pozwalające gromadzić deszczówkę i wykorzystywać ją np. do podlewania ogrodu czy spłukiwania toalet.

Na czym polega program Złap Deszcz? 

Program Złap Deszcz to lokalna inicjatywa, która w pewnym zakresie przypomina ogólnopolski program Moja Woda. Umożliwia uzyskanie dotacji na rozwiązania zwiększające poziom retencji na prywatnych posesjach oraz wspierające efektywne wykorzystanie wód opadowych i roztopowych. Dzięki pozyskanym w ten sposób środkom deszczówka może być gromadzona, a później wykorzystana w systemie nawadniania ogrodu.

Wysokość dofinansowania może wynosić do 5 000 zł dla osób fizycznych i do 10 000 zł dla wspólnot oraz spółdzielni mieszkaniowych.

Jakie są założenia programu Złap Deszcz?

Program Złap Deszcz to odpowiedź Wrocławia na coraz poważniejsze zagrożenie deficytem wody. Jej zasoby są w Polsce bardzo ograniczone w porównaniu do sytuacji innych krajów europejskich. Duże miasta są szczególnie narażone na niekorzystne zmiany klimatyczne i tworzenie się tzw. wysp ciepła.

Częściowym rozwiązaniem problemu może stać się retencjonowanie wody, czyli magazynowanie jej w okresach nadmiaru, a następnie użycie w porze suchej. Potencjał retencji jest, niestety, w Polsce niewykorzystany: jeden nasz rodak odzyskuje średnio 1600 m³ rocznie, zaś przeciętny Europejczyk – 4 500 m³ w skali roku, czyli aż trzykrotnie więcej. Tymczasem to najlepszy sposób zagospodarowania wód deszczowych.

Chęć oszczędzania skromnych zasobów wody i dążenie do zwiększenia retencji to dwa główne cele, dla których wprowadzono dotacje na deszczówkę. W 2020 roku powstał wspomniany już wyżej program ogólnopolski Moja Woda. Wcześniej podobne inicjatywy wdrażała część samorządów. Wrocławskie przedsięwzięcie Złap Deszcz, o którym mówimy teraz, to jedna z pierwszych tego rodzaju inicjatyw w Polsce.

Cel programu Złap Deszcz we Wrocławiu

Głównym celem programu Złap Deszcz jest zwiększenie ilości wody gromadzonej przez mieszkańców Wrocławia. Dzięki temu można usytuować na swojej działce zbiornik na deszczówkę. Dotacja obejmuje także inne rozwiązania, które bliżej omówimy za chwilę. Wszystkie one pozwalają wykorzystać zebraną wodę opadową na potrzeby domowe, na przykład do spłukiwania toalet, lub ogrodowe (nawadnianie roślin).

Gromadzenie wody ma także na celu zabezpieczenie nieruchomości przed zalaniem w okresie zintensyfikowanych opadów. To nie tylko efekt ekologiczny, ale również realne oszczędności w domowym budżecie.

Podczas pierwszej edycji programu w 2019 roku, kiedy stawiano właśnie na zbiorniki na deszczówkę, dofinansowanie pochłonęło 250 tysięcy złotych – początkowo zakładano, że będzie to 80 tysięcy złotych. W kolejnych latach budżet był systematycznie zwiększany: w 2020 roku przeznaczono na ten cel 500 tysięcy złotych, a w 2024 roku już 600 tysięcy złotych. Liczba zainteresowanych z roku na rok rośnie, a środki rozchodzą się w błyskawicznym tempie.

Sprawdź również: Czym jest i o ile wzrośnie podatek od deszczu?

Kto może postarać się o dopłaty na deszczówkę?

Aby starać się o dotację na zbiorniki na deszczówkę oraz inne systemy wspomagające retencję wód opadowych, należy spełnić określone warunki formalne.

Program Złap Deszcz kierowany jest przede wszystkim do osób fizycznych, które są właścicielami lub posiadają inny tytuł prawny do nieruchomości położonych w granicach administracyjnych Wrocławia.

W odpowiedzi na liczne potrzeby mieszkańców, od 2021 roku o wsparcie mogą ubiegać się także wspólnoty mieszkaniowe oraz spółdzielnie, co umożliwia realizację większych inwestycji retencyjnych także na terenach zabudowy wielorodzinnej. Dzięki temu gromadzenie deszczówki może odbywać się na szerszą skalę i przynosić korzyści również mieszkańcom budynków wielolokalowych.

Jakiej wysokości są możliwe dofinansowania na deszczówkę?

Wysokość dotacji w ramach programu Złap Deszcz uzależniona jest od rodzaju wnioskodawcy i wynosi:

• do 80% kosztów inwestycji, ale nie więcej niż 5 000 zł dla osób fizycznych,
• do 80% kosztów inwestycji, ale nie więcej niż 10 000 zł dla wspólnot mieszkaniowych i spółdzielni.

W edycji programu realizowanej w 2024 roku budżet wyniósł 600 000 zł, z czego 500 000 zł przeznaczono dla osób fizycznych, a 100 000 zł dla wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych. Wszystkie środki zostały rozdysponowane w zaledwie dwa miesiące, co tylko potwierdza ogromne zainteresowanie dofinansowaniem.

Należy pamiętać, że pula środków jest ograniczona, dlatego warto nie zwlekać ze złożeniem wniosku. Odpowiednio zagospodarowana deszczówka to nie tylko korzyść dla środowiska, ale również realne oszczędności w domowym budżecie – szczególnie w sezonie letnim.

Po złożeniu kompletu dokumentów i przyznaniu dofinansowania, miasto w ciągu miesiąca informuje wnioskodawcę o decyzji. Wtedy można już rozpocząć realizację inwestycji. Po jej zakończeniu i przedstawieniu rozliczenia, środki zostają wypłacone zgodnie z przyjętymi zasadami.

Ważne: dotacja nie może zostać przyznana na inwestycje zrealizowane przed podpisaniem umowy z miastem. Oznacza to, że wszelkie zakupy i prace należy rozpocząć dopiero po uzyskaniu formalnej zgody.

Może Cię zainteresować: Jak dobrać odpowiedni system odwodnienia dachu płaskiego?

Na jakie urządzenia i instalacje możemy przeznaczyć dofinansowanie deszczówki?

Dofinansowanie uzyskane w ramach programu Złap Deszcz jest dotacją celową, dlatego pieniądze mogą zostać przeznaczone jedynie na pokrycie kosztów konkretnych zadań inwestycyjnych, mających na celu stworzenie systemów deszczowych do zatrzymywania i późniejszego wykorzystania wód opadowych.

Jak czytamy w dokumentach, środki można wydać na:

• zakup elementów wchodzących w skład systemów deszczowych, bez których systemy te nie mogłyby funkcjonować prawidłowo,
• pokrycie kosztów montażu tych elementów,
• wykonanie robót, w tym robót ziemnych,
• transport elementów systemu deszczowego i niezbędnych materiałów,
• odtworzenie nawierzchni po zakończeniu montażu (np. chodników, podjazdów czy trawników).

Oznacza to, że dofinansowanie nie obejmuje kosztów dokumentacji projektowej, badań hydrologicznych i opinii rzeczoznawców, a także zakupu i montażu rynien i rur spustowych oraz elementów konstrukcyjnych dachu.

Jakie instalacje uwzględniono w systemie dopłat w programie Złap Deszcz? To nie tylko przeznaczone na deszczówkę zbiorniki, choć – jak się okazuje – przydomowy zbiornik retencyjny może występować w wielu wariantach. Poniżej znajdziesz krótkie omówienie wskazanych w projekcie rozwiązań.

• Podziemne zbiorniki na deszczówkę

Podstawowym zadaniem podziemnych zbiorników jest gromadzenie deszczówki odprowadzanej z dachu za pomocą rur spustowych. Na rynku dostępne są zbiorniki wykonane z różnych materiałów, o różnych kształtach i pojemnościach, standardowo mieszczących się w przedziale od ok. 1 500 do nawet 50 000 litrów, z możliwością łączenia w moduły. Parametry te można dopasować do indywidualnych potrzeb.

Zbiorniki podziemne znajdują zastosowanie w systemach ogrodowych oraz ogrodowo-domowych. Wszystkie wyposażone są w filtr poprawiający jakość wody i usuwający zanieczyszczenia. Ich ogromnym atutem jest możliwość wykorzystania na ograniczonej powierzchni oraz w sytuacji, gdy nie chcesz zaburzać elementem naziemnym aranżacji ogrodu. Duża wytrzymałość zbiornika pozwala ulokować je w miejscu o większym natężeniu ruchu.

• Naziemne zbiorniki na deszczówkę

Podobną funkcję pełnią zbiorniki naziemne. Są jednym z prostszych rozwiązań, chętnie wykorzystywanym na posesjach prywatnych, gdzie przeważnie montowane są bezpośrednio przy budynku. Wymagają odpowiednio przygotowanej, stabilnej powierzchni. Umożliwiają zbieranie wody deszczowej wypływającej z rur odwadniających dach. Bogaty asortyment zbiorników pozwala łatwo dopasować model do charakteru nieruchomości.

Zbiorniki naziemne często mają formę tradycyjnej beczki, do której trafia woda przefiltrowana, oczyszczona z gromadzących się na dachu zabrudzeń, na przykład liści. Do zbiorników można zamontować specjalne kraniki ułatwiające podłączenie węża ogrodowego lub napełnienie konewki czy wiadra.

• Zbiorniki na deszczówkę dekoracyjne

To szczególny wariant zbiorników naziemnych. Często wykonane są w taki sposób, by ich powierzchnia imitowała naturalny kamień, drewno albo ceramikę. Wysokiej jakości materiały gwarantują wytrzymałość, odporność na wpływ czynników atmosferycznych, w tym promieniowanie UV.

• Pompy do deszczówki

Aby efektywnie wykorzystać deszczówkę zgromadzoną w zbiorniku, należy zaopatrzyć się w pompę. To serce systemu odzyskiwania wody opadowej, dzięki któremu bez problemu podlejesz ogród. Ze względu na sposób działania wyróżniamy pompy automatyczne – samodzielnie wykrywające zmiany ciśnienia wywołane chociażby odkręceniem dyszy węża oraz pompy sterowane pływakiem.

Pamiętaj, że pompy nie nadają się do wykorzystania przy wodzie brudnej, dlatego koniecznie trzeba zaopatrzyć się w filtry.

• Skrzynki rozsączające

Skrzynki rozsączające są podziemnymi pojemnikami z tworzywa sztucznego, których zadaniem jest rozprowadzenie nadmiaru wody deszczowej z utwardzonego terenu oraz retencja nadprogramowego płynu. To zabezpieczenie przed tzw. przelewem awaryjnym, do którego może dojść przy przepełnieniu zbiornika na deszczówkę, umożliwiające bezpieczne przejęcie przekraczającego objętość płynu. Parametry skrzynek dobiera się, uwzględniając przepuszczalność gruntu i wysokość wód gruntowych na danym terenie.

Zaletą skrzynek rozsączających jest ich niewielki rozmiar i ciężar oraz stosunkowo łatwy montaż, niewymagający stosowania zaawansowanego sprzętu. W zależności od sposobu zabudowy i uwarunkowań lokalnych skrzynki znajdują zastosowanie w rozsączaniu wody, czasowej retencji deszczówki lub dłuższego magazynowania.

• Tunele chłonne

Działają na podobnej zasadzie co skrzynki. Z tuneli można tworzyć długie ciągi drenarskie umiejscowione dość płytko. Stosuje się je przede wszystkim na mniejszych powierzchniach zlewni.

• Studnie chłonne

Studnia chłonna to pionowy zbiornik, który można wykorzystać jako element złożonego systemu, na przykład przydomowej oczyszczalni ścieków lub samodzielnie, do punktowej infiltracji wód opadowych. Za pomocą studni można łatwo zgromadzić deszczówkę, a następnie równomiernie odprowadzić ją do gruntu.

Taki element najczęściej wykonuje się z betonowych kręgów, rzadziej z tworzyw sztucznych, a jego dokładna konstrukcja i głębokość są uzależnione od warunków hydrogeologicznych danego terenu. Studnie stosuje się przede wszystkim w sytuacji, w której na działce jest niewiele miejsca, a bezpośrednie odprowadzenie wód jest niemożliwe ze względu na płytko położone warstwy nieprzepuszczalne.

• Zielone dachy

Dach retencyjny – zielony lub żwirowy – został wprowadzony do programu Złap Deszcz w 2022 roku i nadal znajduje się w katalogu rozwiązań objętych dofinansowaniem. Dach zielony w czasie opadów retencjonuje wodę, której część wykorzystują rośliny, a reszta oddawana jest do atmosfery na skutek parowania. Odpływ wody natomiast następuje po osiągnięciu pełnego nasycenia wszystkich warstw pokrycia dachowego. Można skierować go bezpośrednio na teren zielony, do ogrodu deszczowego lub systemu kanalizacyjnego.

Wykorzystanie zielonych dachów pociąga za sobą szereg korzyści. To, prócz retencjonowania wody deszczowej, także redukcja wód opadowych spływających do kanalizacji, ograniczenie tworzenia miejskich wysp ciepła czy poprawa estetyki. Przy takiej realizacji można dodatkowo skorzystać z ulgi podatkowej.

Jak wnioskować o dopłatę do zbiornika na deszczówkę?

W jaki sposób złożyć wniosek o dofinansowanie deszczówki? Procedura składania wniosków w ostatnich edycjach programu pozostaje niezmienna i jest bardzo przystępna. Wszelkie niezbędne dokumenty i formularze dostępne są na stronie internetowej oraz w siedzibie Wydziału Wody i Energii Urzędu Miejskiego Wrocławia.

Wypełniony wniosek można złożyć osobiście w Biurze Podawczym Urzędu Miejskiego Wrocławia, przesłać tradycyjną pocztą lub przekazać elektronicznie – drogą mailową bądź za pośrednictwem platformy ePUAP.

Terminy naboru są ogłaszane corocznie. W 2024 roku przyjmowanie wniosków rozpoczęło się 25 marca i zakończyło już 27 maja z powodu wyczerpania budżetu programu. Edycja 2025 nie została jeszcze uruchomiona, dlatego warto na bieżąco śledzić komunikaty Urzędu Miejskiego Wrocławia.