Sztukateria elewacyjna – co to jest i czym cechuje się nowoczesna sztukateria na elewacji?

Elewacja budynku decyduje o jego charakterze i podkreśla styl architektoniczny. Sprawia, że dom nabiera innej estetyki. Czasem wystarczy pomalować budynek na inny kolor, aby go odświeżyć i zwiększyć jego walory estetyczne.

Przy wyborze projektu domu bardzo często kierujemy się wartościami wizualnymi. Wybieramy projekt, który po prostu nam się podoba. W ramach projektowania elewacji budynku można zastosować wiele ciekawych zabiegów aranżacyjnych. Jednym z nich jest sztukateria elewacyjna. Czym ona jest i gdzie znajduje swoje zastosowanie?

Sztukateria elewacyjna – czym się wyróżnia?

Dekoracyjnie ozdobione narożniki budynku mieszkalnego, a także ganek, okna albo drzwi pozwalają na zmianę estetyki całego domu. Efekt taki można osiągnąć dzięki sztukaterii elewacyjnej zewnętrznej. W wielu przypadkach przywodzi ona na myśl sztukaterię elewacyjną wewnętrzną, stosowaną na sufitach i na ścianach. Niegdyś była ona bardzo popularna, a dziś wydaje się, że wraca do łask.

Sztukateria elewacyjna dla okna, drzwi lub innych elementów architektury domu jednorodzinnego to element dekoracyjny, który cieszy się rosnącą popularnością wśród architektów. Może zapewnić oryginalny wygląd domom. Obejmuje różne elementy, określane wspólnym mianem sztukaterii elewacyjnej. Wśród nich można wyróżnić:

• gzymsy elewacyjne;
• listwy elewacyjne, w tym wokółokienne i podparapetowe;
• fasety styropianowe;
• bonie styropianowe;
• pilastry elewacyjne;
• deski elewacyjne imitujące drewno;
• listwy służące do boniowania elewacji;
• kolumny styropianowe;
• wsporniki ozdobne i dekory;
• zworniki nadokienne;
• łuki na wymiar.

Największą popularnością wśród różnych zaprezentowanych rodzajów sztukaterii elewacyjnej cieszą się listwy, które szybko i kompleksowo odmienią wygląd ścian budynku. Nie ma większych ograniczeń co do tego, w jakich miejscach można je zastosować. Najczęściej stanowią one dekorację drzwi lub okien. Można wykorzystać listwy wokółokienne czy też listwy symetryczne lub podparapetowe.

Gzymsy różnią się nieco od listew, ale one również zaliczane są do grona sztukaterii elewacyjnej. Mają dekoracyjne wykończenie nie tylko frontowej części, lecz także krawędzi bocznych. Wykonywane są pod standardowe wymiary okien lub innych elementów budynku. Dostępne są przy tym gzymsy nadokienne, pośrednie i montowane pod połacią dachową.

Fasety elewacyjne to elementy dekoracyjne, które umieszczane są pomiędzy ścianą a podbitką, co pozwala na optyczne zwiększenie wysokości budynku. Pod pojęciem „bonie” kryje się sztukateria budowlana, która stosowana jest przy narożnikach domów. Zwykle składa się z mniejszych modułów, przyklejanych do ściany w odpowiednim miejscu.

Pilastry elewacyjne to z kolei elementy dekoracyjne używane do ozdobienia głównego wejścia do domu. Składają się z bazy, trzonów i głowic.

Deski elewacyjne imitujące drewno mogą mieć formę kroksztyny, czyli sztukaterii zewnętrznej, montowanej bezpośrednio pod podbitką dachową. Mają one przypominać naturalne belki czy też krokwie.

Kolumny są jednymi z najstarszych podpór, wykorzystywanymi już od wieków. Jeśli budujesz dom w stylu dworkowym, jednorodzinny, to wykorzystanie sztukaterii elewacyjnej w postaci kolumn pozwoli Ci nadać pożądany charakter budynkowi.

Kolumny mogą zdobić wejście do domu i możesz je nabyć w różnych formach i stylach. Postawienie ich na piedestale zwiększy efekt dekoracyjny. Kolumny możesz zastąpić pilastrami, zajmującymi mniej miejsca i wykorzystywanymi po obu stronach drzwi lub na elewacji.

Wsporniki ozdobne montuje się jako zabezpieczenie szczególnie przy długich czy szerokich elementach. Będą pełnić funkcję zabezpieczającą, zachowując swoje walory estetyczne. Zworniki nadokienne czy umieszczane nad drzwiami powinny być wykorzystane w centralnym punkcie listew styropianowych.

Sprawdź: Układanie kamienia elewacyjnego na styropianie - na co uważać?

Sztukateria elewacyjna – gdzie można ją zastosować?

Sztukateria elewacyjna wykorzystywana jest najczęściej do podkreślenia architektury domów utrzymanych w stylu dworkowym lub domów w stylu willowym. Nie oznacza to, że nigdzie indziej nie ma możliwości jej zamontowania. Okna i drzwi w domach wybudowanych w innym stylu również mogą być ozdobione listwami czy kolumnami elewacyjnymi.

Coraz częściej spotyka się je w nowoczesnych aranżacjach, jako pewien ciekawy akcent dekoracyjny. Wystarczy zastosować sztukaterię elewacyjną okienną w postaci subtelnego gzymsu pod oknem, by przełamać pewną surowość i minimalizm nowoczesnej architektury domów prywatnych.

Rodzaje sztukaterii elewacyjnej wskazują, gdzie właściwie można ją zastosować. To obszary nad i pod oknami, nad drzwiami i wokół nich, a także okolice stropów domu. Sztukateria elewacyjna rozety wokół okien okrągłych na poddaszu sprawia, że będą one wyglądały stylowo i bardzo estetycznie.

Sztukateria elewacyjna – cennik montażu i materiałów

Poszczególne elementy sztukaterii elewacyjnej mogą mieć różną cenę i przeznaczenie. Dlatego sposób ich montażu, a co za tym idzie, kwota, jaką trzeba zapłacić za taką pracę, mogą się wyraźnie różnić. Innymi słowy, w zależności od tego, jaki typ sztukaterii elewacyjnej wybierzesz, cena robocizny może być zupełnie inna.

Styropianową sztukaterię elewacyjną zewnętrzną łatwo się przykleja do ścian budynku, ale pewne problemy mogą pojawić się w przypadku gipsowej sztukaterii elewacyjnej. Cennik montażu z pewnością wtedy wzrośnie.

Trzeba też powiedzieć co nieco o kosztach związanych z nabyciem materiałów potrzebnych na taką sztukaterię. Cena listew elewacyjnych okiennych ze styropianu zaczyna się od 10 zł wzwyż. Więcej zapłacisz za gzymsy elewacyjne – nawet ponad 70 zł za metr bieżący.

Dowiedz się: Dlaczego warto montować płyty elewacyjne z betonu?

Sztukateria elewacyjna – z jakiego materiału może być wykonana?

Technologia produkcji sztukaterii elewacyjnej decyduje o tym, na ile będzie ona trwała i czy solidnie zabezpieczy elewację budynku przed przedwczesnym zniszczeniem lub uszkodzeniem. Przede wszystkim przy wyborze należy sprawdzić, z czego jest wykonana.

Na polskim rynku można znaleźć takie typy sztukaterii elewacyjnej, jak:

• Sztukateria styropianowa elewacyjna – dominuje przy sztukaterii zewnętrznej w Polsce. Jest wykonana w całości ze styropianu, natryskiwanego pistoletowo z wykorzystaniem różnych mas. Cechuje się wysoką estetyką, ale tylko na początku, maksymalnie przez 2 lata – tyle, ile wynosi okres gwarancji producenta w jej przypadku. Styropian szybko zacznie się kruszyć i odpadać lub pękać. Styropianową sztukaterię mogą wydziobywać ptaki. Styropian jest lekki i tani, ale jego trwałość i estetyka pozostawiają wiele do życzenia. 
• Sztukateria elewacyjna piaskowiec.
• Sztukateria elewacyjna betonowa.
• Sztukateria elewacyjna gipsowa – rzadziej stosowana niż styropianowa. Ma większą wagę, dlatego przy montażu trzeba liczyć się z pewnymi utrudnieniami. Takie same dekory elewacyjne będą bardziej narażone na ewentualne uszkodzenia. Elewacyjną sztukaterię z gipsu przykleja się z użyciem specjalnego kleju montażowego. 
• Sztukateria elewacyjna drewniana.

Niemniej warto, żebyś zainteresował się trwałą sztukaterią elewacyjną ze styropianu, który stanowi rdzeń poszczególnych elementów dekoracyjnych. Dookoła pokrywany jest siatką z włókna szklanego, a następnie ciśnieniowo warstwami mrozo- i wodoodpornego polibetonitu. Taka sztukateria będzie wytrzymała na uszkodzenia mechaniczne, odporna na ekstremalne temperatury otoczenia czy opady atmosferyczne i zwyczajnie trwała.

Styropianowa sztukateria elewacyjna wykonana z polistyrenu jest lekka, a przy tym odporna na wilgoć. Im większa gęstość polistyrenu, tym sztywniejsza będzie sztukateria. Po pokryciu takich elementów farbą elewacyjną w dowolnym kolorze możesz stworzyć spójny wygląd domu.

Sztukateria elewacyjna – montaż

Jeśli do Twojej dyspozycji jest styropianowa sztukateria elewacyjna, montaż jest ułatwiony. Przykleja się ją do fasady domu z użyciem specjalnego kleju, choć wcześniej tylną powierzchnię montowanych elementów trzeba zagruntować. Dzięki temu zwiększona zostaje przyczepność kleju.

Prace montażowe przy sztukaterii elewacyjnej, w domu parterowym czy domu piętrowym, trzeba wykonywać, kiedy na zewnątrz panują odpowiednie warunki atmosferyczne. Najlepiej, aby temperatura powietrza wahała się w przedziale od 5 do 35 stopni Celsjusza. Prac tych nie można wykonywać w czasie deszczu i gdy wilgotność powietrza jest wysoka.

Sprawdź także: Jak pozbyć się zabrudzeń na elewacji?

Sztukateria elewacyjna – klasyczna czy nowoczesna?

Wiele elementów zaliczanych do sztukaterii elewacyjnej może być utrzymanych w różnych stylach. Nie jest więc tak, że jedynym możliwym wyborem będzie dla Ciebie klasyczna wersja rozwiązania. Nowoczesna sztukateria elewacyjna, np. w formie listew, ma proste, minimalistyczne formy. Zdecydowanie różni się od klasycznej, która jest bogato zdobiona. Wybierz, która będzie bardziej pasowała do elewacji Twojego domu.

Sztukateria elewacyjna – czy warto się na nią zdecydować?

Na pierwszy rzut oka sztukateria elewacyjna jest po prostu dekoracyjnym elementem, który pozwala na podkreślenie pewnych części domu i stylu architektonicznego, w jakim został wybudowany. Funkcja estetyczna nie jest jedyną, jaką można jej przypisać. Taka sztukateria pozwala na zabezpieczenie elewacji przed powstawaniem mało estetycznych zacieków.

Bonie czy narożniki chronią z kolei krawędzie budynku, które są najbardziej narażone na uszkodzenia mechaniczne. Z tego względu rola sztukaterii elewacyjnej jest dwojaka – estetyczna i funkcjonalna, co również wpływa na to, że warto się na nią zdecydować, choć oczywiście tylko w niektórych przypadkach. Nie zawsze będzie ona pasowała do stylu elewacji budynku mieszkalnego czy innego obiektu.

Każdy inwestor sam musi sobie odpowiedzieć na pytanie, czy podoba mu się sztukateria elewacyjna zewnętrzna. Jej atutem jest to, że ożywia przestrzeń, jest modna i można ją zastosować w wielu różnych przypadkach, zarówno przy budowie i wykańczaniu nowych budynków, jak i przy renowacji starych. Za pomocą sztukaterii elewacyjnej można zadbać o optyczne powiększenie dowolnej przestrzeni. Jest dekorem ściennym, który występuje w wielu wzorach, wielkościach i rodzajach, dlatego możesz dostosować ją do swoich indywidualnych wymagań.

Warto wiedzieć: Z jakich materiałów wykonać elewację? Pomysły na elewację domu