Linia wysokiego napięcia nad działką a budowa domu – co warto wiedzieć?

Linie wysokiego napięcia służą do przesyłania prądu na duże odległości i stanowią główne arterie krajowej sieci energetycznej. Są niezbędne do naszego codziennego funkcjonowania, ale nie są pożądanym sąsiedztwem na co dzień.

Jakie są linie wysokiego napięcia?

W Polsce mamy do czynienia z dwoma rodzajami linii wysokiego napięcia:

• linie najwyższych napięć 400 kV i 220 kV ‒ ich wyłącznym operatorem są PSE S.A. ‒ Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. Ich łączna długość wynosi około 15 tysięcy kilometrów, 
• linie wysokiego  napięcia 110 kV ‒ operatorami tych linii są przede wszystkim Operatorzy Sieci Dystrybucyjnych, czyli poszczególni dostawcy energii elektrycznej, na przykład PGE, TAURON, Energa, ENEA i inni.

Jak rozpoznać linie wysokiego napięcia?

Odpowiadając na to pytanie dr hab. Marcin Habrych poleca zwrócenie uwagi na długość izolatorów na przewodach. W przypadku linii 110 kV mają one długość równą około 1,5 metra, dla linii 220 kV długość ta podwaja się, a dla linii 400 kV ulega potrojeniu, osiągając nawet ponad 5 metrów!

Jak rozprowadzić kable antenowe w domu?

Czynniki wpływające na zdrowie ludzkie występujące w pobliżu linii wysokiego napięcia

Według informatora „Linie i stacje elektroenergetyczne w środowisku człowieka” pod redakcją dr. inż. Marka Szuby w bezpośrednim sąsiedztwie linii wysokiego napięcia możemy wyróżnić trzy zjawiska, mogące mieć wpływ na nasze zdrowie.

Zakłócenia radioelektryczne – powodowane są przez ekranujące właściwości linii oraz powstający w podczas jej eksploatacji ulot. Są to przeskoki iskier, które najłatwiej można zaobserwować w czasie mżawki lub mgły. Powodują one delikatne świecenie przewodów, oraz charakterystyczny szum wyładowań. Zjawisko to jest jednym z głównych powodów strat w trakcie przesyłu energii.  

Hałas – linie wysokiego napięcia są źródłem hałasu, którego intensywność zależy od warunków atmosferycznych. W suchym powietrzu nie powinien przekraczać 30-40 dB a w trakcie mżawki czy deszczu maksymalnie do 55 dB.  O ile ta pierwsza wartość nie powinna stanowić problemu, o tyle ta druga może już powodować pewien dyskomfort. Wciąż jest to jednak hałas porównywalny z typową cichą miejską ulicą.

Pole elektromagnetyczne – budzące najwięcej emocji, które przy wysokich wartościach może wpływać na nasze samopoczucie. Dla pola o częstotliwości sieciowej 50 Hz wyróżniamy dwie składowe:

• pole elektryczne – powstające wskutek napięcia istniejącego między przewodami przesyłowymi a ziemią,
• pole magnetyczne – jest generowane przez prąd płynący przewodami.

Istotną różnicą jest to, że pole elektryczne możemy dość łatwo ekranować, chroni nas przed nim na przykład ściana domu. Niestety nie ma takiej możliwości w stosunku do pola magnetycznego.

Dotyczy to również zakopanych w ziemi – kablowych linii wysokiego napięcia. Ich składowa magnetyczna nadal oddziałuje na środowisko!

Czy mieszkanie przy linii wysokiego napięcia jest bezpieczne?

Jakie warunki należy spełnić, żeby móc bezpiecznie zamieszkać w pobliżu Linii wysokiego napięcia? O odpowiedź na kilka związanych z tym tematem pytań poprosiłem dr. hab. Marcina Habrycha, kierownika Katedry Energoelektryki Politechniki Wrocławskiej.

Czy pole elektromagnetyczne jest szkodliwe dla zdrowia człowieka?

Zapytany o to, czy pole elektromagnetyczne jest szkodliwe dla naszego zdrowia dr hab. Marcin Habrych podkreślił, iż nie wypowiada się na ten temat, pozostawiając ocenę lekarzom. 

Z powszechnie dostępnych publikacji wynika jednak, że istnieją w stosunku do pola elektromagnetycznego uzasadnione przesłanki, mówiące, że może ono mieć pewien wpływ na zdrowie ludzi. Prowadzono w tym kierunku liczne badania w wielu krajach, ale trudności metodologiczne sprawiają, że jednoznacznych wniosków nie ma do dzisiaj.

Jakie są bezpieczne wartości natężenia pola elektrycznego i magnetycznego?

Jeśli chodzi o pole elektryczne, wyróżniamy dwie strefy. Obszary dostępne dla ludzi, gdzie natężenie pola osiąga maksymalnie 10 kV/m i strefy uznawane za bezpieczne dla stałego przebywania ludzi, o natężeniu pola 1 kV/m. Zatem dopiero w takiej strefie można bezpiecznie mieszkać.

W przypadku pola elektrycznego odległość od przewodów, w której wartość natężenia pola spada poniżej 1 kV/m wynosi odpowiednio:

• dla linii 110 kV – 14,5 metra,
• dla linii 220 kV – 26,0 metra,
• dla linii 400 kV – 33,0 metra.

W przypadku pola magnetycznego nie ma takiego rozróżnienia, istnieje tylko jedna wartość, pole musi mieć natężenie niższe niż 60 A/m. Warto wiedzieć, że w przypadku prawidłowo eksploatowanej linii wysokiego napięcia 400 kV wartość natężenia pola magnetycznego nawet bezpośrednio pod przewodami jest niższe i zwykle nie przekracza 30 A/m.

W przypadku wątpliwości co do wartości natężenia pola można zlecić wykonanie odpowiednich badań specjalistycznej firmie. Trzeba mieć jednak na uwadze, że jest to wydatek rzędu kilkuset złotych, a terminy ich wykonania przekraczają często kilka tygodni.

Linia wysokiego napięcia a budowa domu

Czy dom wybudowany na działce położonej w pobliżu linii wysokiego napięcia jest bezpieczny dla mieszkańców? Każda z linii wysokiego napięcia ma wyznaczone pasy technologiczne, ich szerokość odpowiada w zasadzie strefie, w której mogą występować natężenia pól powodujące niepożądane skutki zdrowotne dla mieszkańców.

Reasumując, dom położony w odległości 35 i więcej metrów od przewodów linii wysokiego napięcia spełnia na pewno wszelkie obecne normy dotyczące bezpieczeństwa mieszkańców. W przypadku naprawdę dużych działek linia wysokiego napięcia może przebiegać nawet bezpośrednio nad działką, jeśli zachowamy odpowiednią odległość od ścian domu. Trzeba jednak pamiętać, że powoduje to skutki prawne związane z prawem służebności na rzecz jej operatora.

Czy stawiać dom na takiej działce? Jest to kwestią osobistych wyborów i preferencji, natomiast na pewno bardzo dobrze nada się ona na typową działkę rekreacyjną, na której będziemy spędzać tylko kilkadziesiąt dni w roku. Warto też pamiętać, że mieszkając w centrum miasta, jesteśmy narażeni na bardziej szkodliwe czynniki, jak spaliny z silników diesla, o spalaniu śmieci w piecach i wysokim poziomie hałasu przy głównych ulicach nawet nie wspominając.