Jakie technologie i materiały stosowane są przy budowie domów jednorodzinnych?

Do połowy XX wieku budownictwo polegało na czasochłonnym układaniu: najpierw cegieł, a potem bloczków w ściany tworzące budynek. Dzisiaj budowa domu to poszukiwanie oszczędności, i to nie tylko w wymiarze finansowym, równie ważna jest oszczędność czasu i materiałów które potrzebne są by postawić wymarzone lokum, a to ma bezpośredni wpływ na nasze samopoczucie i środowisko.

Doprowadziło to do powstania, a następnie upowszechnienia się kilku nowych technologii stosowanych z powodzeniem we współczesnym budownictwie. Żeby ułatwić zapoznanie się z nimi, dokonałem ich podziału ze względu na technologię oraz użyty materiał. Oczywiście na placach budowy możemy spotkać wiele innych surowców i sposobów budowy, ale są one zwykle odmianami czy modyfikacjami wszystkich, wymienionych poniżej.

Podział ze względu na technologię

Domy murowane

• Technologia tradycyjna murowana

Technologie pokrewne – ściany nie wymagają spoinowania a zacisk uzyskujemy za pomocą stożka Morse'a

• Technologia bloczków perlitowych

Domy szkieletowe

• Tradycyjna technologia szkieletowa,
• technologia szkieletowa ciężka prefabrykowana,
• technologia szkieletu stalowego.

Domy prefabrykowane

• Prefabrykaty betonowe,
• prefabrykaty keramzytowe,
• prefabrykaty drewniane,
• domy modułowe.

Podział ze względu na materiał

Domy o konstrukcji klasycznej, betonowej i pochodnych

• Technologia tradycyjna murowana,
• technologia bloczków perlitowych,
• prefabrykaty betonowe,
• prefabrykaty keramzytowe.

Domy o konstrukcji drewnianej

• Tradycyjna technologia szkieletowa,
• technologia ciężkiego szkieletu niemieckiego,
• dom z bali drewnianych.

Domy o konstrukcji stalowej

• Technologia szkieletu stalowego,
• domy modułowe.

Tradycyjna technologia murowana

To najczęściej wybierana w Polsce metoda budowy domów. Budynki w tej technologii wznoszone są zwykle z zużyciem bloczków silikatowych lub ceramicznych. W zależności od możliwości i wiedzy inwestora domy stawiane są zwykle metodą gospodarczą, w której budujący wynajmuje oraz organizuje pracę kolejnych ekip, lub metodą zleconą, kiedy podpisuje umowę z jednym wykonawcą, który odpowiada za całość prac.

Zalety domów murowanych:

• duża trwałość i odporność budynków na zmienne warunki atmosferyczne i ogień;
• powszechna dostępność ekip budowlanych, znany i szeroko stosowany materiał;
• wysoka pojemność cieplna i dobra izolacja akustyczna;
• bardzo szerokie możliwości architektoniczne i łatwa dostępność materiałów budowlanych;
• duża baza dostępnych projektów gotowych.

Niewątpliwą wadą domów murowanych jest długi czas ich realizacji, przeciętnie zajmujący ok. 12-18 miesięcy i konieczność znacznego zaangażowania inwestora w przypadku budowy metodą gospodarczą.

Technologia bloczków perlitowych

Nowatorska technologia stworzona przez polską firmę, która zdobywa popularność na całym świecie. System składa się ze starannie przemyślanych i zaprojektowanych bloczków, które produkowane są z perlitu – naturalnego materiału pochodzącego ze skał wulkanicznych (przetworzona ruda perlitu), który poddaje się procesowi polegającemu na ekstrudowaniu połączonemu z obróbką termiczną. Jego podstawą jest 16 elementów perlitowych, które można dowolnie łączyć, a komputerowe projektowanie sprawia, że konieczne do budowy bloczki liczone są z dokładnością do jednej sztuki.

Zalety domów z bloczków perlitowych:

• szybka i łatwa budowa z ekologicznych materiałów;
• różnorodność kształtów bloczków połączone ze świetnym dopasowaniem z wykorzystaniem stożka Morse’a;
• wysoki poziom izolacji termicznej i akustycznej;
• odporność na rozwój pleśni i grzybów, bardzo dobre dla alergików;
• łatwość adaptacji projektów gotowych do tej technologii.

Za swego rodzaju minus tej technologii można uznać to, że jest nowa i dopiero zdobywa popularność. Powoduje to brak wieloletnich doświadczeń z eksploatacji wybudowanych w ten sposób domów, niższą dostępność przeszkolonych ekip budowlanych i nieco wyższy koszt budowy niż w przypadku technologii tradycyjnej. W tym wypadku potrzeba po prostu czasu, aby zweryfikować wszystkie niezbędne parametry.

Więcej informacji znajdziesz w naszym dedykowanym artykule: SYSTEM 3E – na czym polega unikalna polska technologia budowy domów?

Prefabrykaty betonowe

Znana i od wielu lat stosowana metoda wznoszenia domów, która powraca do budownictwa mieszkaniowego. Zmiany w technologii i organizacji produkcji prefabrykatów betonowych sprawiają, że jakość budowanych z nich obiektów w niczym nie ustępuje inwestycjom wznoszonym w inny sposób, często jest nawet wyższa.

Zalety domów z prefabrykatów betonowych:

• bardzo szybka budowa domu, praktycznie niezależna od warunków pogodowych;
• trwała i odporna na warunki atmosferyczne konstrukcja;
• wysoka ognioodporność;
• duża pojemność cieplna budynku, dobra izolacja akustyczna;
• ciężka konstrukcja zapobiega przenoszeniu się drgań;
• niski poziom zaangażowania czasu inwestora;
• łatwość utrzymania porządku na placu budowy.

Podstawowym warunkiem powodzenia inwestycji wznoszonej w tej technologii jest staranne zaprojektowanie budynku przed wykonaniem prefabrykatów. Pewnym ograniczeniem może być niewielka liczba doświadczonych wykonawców oraz ewentualne problemy z transportem i montażem elementów na placu budowy.

W trakcie prac montażowych niezbędne jest użycie ciężkiego sprzętu, co wymaga dobrego dojazdu do działki i odpowiedniej ilość miejsca do przeprowadzenia niezbędnych prac. Koszt budowy różni się w zależności od stopnia skomplikowania konstrukcji domu. W przypadku niewielkich, standardowych domów może on być niewiele wyższy niż przy metodach tradycyjnych.

Zapraszam Państwa również do obejrzenia wideo na ten temat z moim udziałem:

Prefabrykaty drewniane

To przeniesienie znacznej części budowy domu szkieletowego do fabryki, gdzie składane są gotowe elementy o dużej powierzchni. Najczęściej spotykaną technologią jest tak zwany ciężki szkielet niemiecki, jak sama nazwa wskazuje, powstające w ten sposób elementy są dużo bardziej masywne od zwykłego domu szkieletowego. Jednak swoimi parametrami nie ustępują prefabrykatom betonowym, keramzytowym czy metodzie tradycyjnej.

Zalety domów z prefabrykatów drewnianych:

• szybka budowa domu, w małym stopniu zależna od warunków pogodowych;
• trwała i wytrzymała konstrukcja charakteryzująca się dobrą termoizolacją;
• dobra ognioodporność, izolacja akustyczna i paroprzepuszczalność;
• łatwość zmian i modernizacji instalacji umieszczonych w wydzielonej do tego przestrzeni;
• niski poziom zaangażowania inwestora.

Również w przypadku ciężkiego szkieletu niemieckiego konieczne jest właściwe opracowanie układu pomieszczeń na etapie projektowania. Późniejsze zmiany położenia okien czy drzwi są już praktycznie niemożliwe. W zamian za to zyskujemy dużo większe możliwości zmian przebiegu instalacji we wnętrzu budynku. Nieco łatwiejszy jest też montaż, chociaż ze względu na rozmiar elementów wymagania dotyczące dojazdu i miejsca na działce są praktycznie takie same jak w przypadku prefabrykatów betonowych.

Czy dostępność komunikacji zbiorowej ma wpływ na wybór projektu domu?

Prefabrykaty keramzytowe

Sam keramzyt jako materiał jest bardzo dobrze znany i od wielu lat z powodzeniem stosowany na budowach. Nieco mniej znanym rozwiązaniem są domy budowane z prefabrykatów keramzytowych. Jeśli chodzi o parametry i własności użytkowe znajdują się one niejako pomiędzy prefabrykatami betonowymi a drewnianymi.

Zalety domów z prefabrykatów keramzytowych:

• szybka budowa niezależna od warunków pogodowych;
• trwała konstrukcja wykazująca się świetną ognioodpornością;
• bardzo niska przenikalność akustyczna;
• wysoka odporność na wilgoć i niskie temperatury;
• znakomita termoizolacja zapewniająca komfort mieszkańcom.

Podstawowym wymogiem przy budowie domu z prefabrykatów keramzytowych jest konieczność zapewnienia dojazdu i miejsca dla pojazdów przewożących ciężkie elementy oraz dźwigów niezbędnych do montażu domu. Także tutaj konieczne jest właściwe wcześniejsze zaplanowanie umiejscowienia drzwi, okien i poszczególnych instalacji, chociaż w tym ostatnim przypadku drobne poprawki są łatwiejsze niż w przypadku prefabrykatów betonowych.

Domy modułowe

To jeden z rodzajów domów prefabrykowanych, jednak w tym konkretnym przypadku mamy do czynienia z dużo bardziej kompleksowymi i większymi objętościowo elementami niż w omawianych wcześniej przykładach. Zasadnicza konstrukcja tego typu domu oparta jest na tworzącej moduł przestrzennej ramie stalowej, zbliżonej wyglądem do kontenera okrętowego.

Ten stalowy szkielet odpowiednio wyposaża się w ściany, zwykle posiadające już drzwi i okna, oraz strop i podłogę. Zaprojektowane i wyprodukowane w fabryce moduły, czasem z zainstalowaną już częścią elementów wyposażenia, przewożone są na plac budowy i tam montowane w całość. Taka technologia pozwala niektórym producentom na tak zwany “suchy montaż” domu w fabryce w celu sprawdzenia poprawności jego wykonania.

Zalety domów modułowych:

• bardzo krótki czas montażu niezależny od warunków pogodowych
• możliwość wcześniejszego złożenia i sprawdzenia domu w fabryce
• krótszy czas niezbędny na wykończenie
• świetny jako dom rekreacyjny lub letniskowy
• możliwość postawienia domu bez klasycznych fundamentów.

Firmy produkujące domy modułowe zwykle mają w swojej ofercie kilka wariantów spełniających wymogi domu na zgłoszenie, wynika to ze specyfiki ich konstrukcji i ograniczonych przez projektantów rozmiarów, co sprawia, że znakomicie się do tego nadają.

Inwestor, który zdecyduje się na taki dom, musi się też liczyć z pewnymi ograniczeniami, na przykład limitem wielkości modułów i małą elastyczność samego projektu, trudno wprowadzić w nim istotne zmiany. Swego rodzaju wyzwaniem może być też pozyskanie środków na budowę domu, które mogą być potrzebne praktycznie od razu. Nieco niższa jest też trwałość takiego domu, ze względu na stalową ramę stanowiącą główny element konstrukcyjny, powszechnie przyjmuje się jednak, że powinna ona przetrwać bez problemu nawet 50 lat.

Domy szkieletowe drewniane „kanadyjskie”

– technologia lekkiego szkieletu drewnianego zwanego powszechnie kanadyjskim nie zyskała w Polsce takiego uznania, jakim cieszy się w innych krajach. Przyczyniła się zapewne do tego duża popularność klasycznej technologii murowanej i brak pełnego przekonania rodzimych inwestorów do trwałości i wytrzymałości lżejszych technologii drewnianych. Z pewnością jest ona jednak warta rozważenia, zwłaszcza dla osób, które planują budowę domu rekreacyjnego.

Zalety domów szkieletowych drewnianych:

• szybka budowa domu, możliwa do prowadzenia zimą
• lekka konstrukcja, przekładająca się na niższe koszty między innymi fundamentów
• szybkie nagrzewanie domu
• jednorodny materiał umożliwiający utrzymanie porządku na placu budowy.

Myśląc o budowie domu szkieletowego, musimy wziąć pod uwagę jeszcze kilka innych czynników. Budynek wychładza się równie szybko jak się nagrzewa, ma niskie walory akustyczne. Obiekty wzniesione w technologii lekkiego szkieletu drewnianego ze swojej natury są nieco mniej trwałe od obiektów wznoszonych w tradycyjnych, ciężkich technologiach. Wymagają też nieco więcej uwagi ze strony właścicieli, jeśli chodzi o konserwację i drobne bieżące naprawy, chociaż te są zdecydowanie łatwiejsze do wykonania we własnym zakresie.

Domy szkieletowe stalowe

Wciąż bardzo mało znany w Polsce sposób budowania domu, który powstaje w oparciu o szkielet wykonany z ocynkowanych profili stalowych. Charakteryzuje się dużą wytrzymałością i odpornością na działanie czynników zewnętrznych, wymaga jednak starannego montażu i wykończenia. Ze względu na charakter konstrukcji wskazane jest używanie lekkich pokryć dachowych.

Zalety domów ze szkieletem stalowym:

• krótki czas budowy, możliwość montażu niezależnie od pogody
• mniejsza grubość ścian zapewnia większą powierzchnię użytkową
• łatwe rozprowadzenie instalacji wewnątrz budynku
• łatwość zmiany aranżacji lub rozbudowy
• możliwość wykonania części prac we własnym zakresie
• bardzo dobry stosunek jakości do ceny
• duża wytrzymałość na wstrząsy i wibracje.

W przypadku domów ze szkieletem stalowym należy poświęcić dużą uwagę właściwej termoizolacji budynku. W przypadku ewentualnych niedociągnięć w tym zakresie będziemy mieli do czynienia z dużymi stratami ciepła, również współczynnik akumulacji ciepła jest niski, a co za tym idzie taki dom szybko się wychładza. Ze względu na charakterystykę konstrukcji konieczne jest zapewnienie odpowiedniej wentylacji poszczególnych pomieszczeń.

Domy z bali

Wywodzą się z tradycyjnej polskiej architektury drewnianej i cieszą się dużą sympatią inwestorów. Niegdyś przeważające na terenach podgórskich, obecnie powszechne w całym kraju. Kluczowy przy budowie tego typu domów jest wybór odpowiedniej jakości i grubości drewna, z którego wykonuje się okrągłe lub prostokątne bale. Odpowiednio przygotowane wcześniej w fabryce, zaopatrzone w starannie zaprojektowane wycięcia i ponumerowane przewożone są na plac budowy, gdzie następnie są montowane.

Zalety domu z bali:

• naturalny, ekologiczny materiał, z którego wykonany jest dom
• szybka budowa przy umiarkowanych kosztach
• dobry mikroklimat, naturalna regulacja wilgoci i temperatury we wnętrzu
• bardzo dobra akumulacja ciepła i właściwości akustyczne
• znakomity na dom letniskowy lub rekreacyjny na zgłoszenie

Decydując się na dom z bali musimy przede wszystkim zwrócić uwagę na wybór doświadczonego wykonawcy, najlepiej dysponującego własnym zakładem obróbki drewna. Obecnie poza niektórymi, tradycyjnymi rejonami kraju cieśla to zawód ginący i pozyskanie fachowca na własną rękę może być trudne. Tymczasem dom z bali wymaga dużej dbałości wykonania i znajomości materiału zarówno na etapie projektowania, produkcji elementów jak i samego montażu. Duże elementy, z których składa się dom wymagają również i w tym przypadku zapewnienia dobrego dojazdu do działki.

To oczywiście skrótowe i nieco uproszczone omówienie poszczególnych materiałów i sposobów wznoszenia budynków, powinno jednak pomóc rozwiać część niejasności dotyczących zarówno samej technologii budowy domów jak i związanego z nią nazewnictwa.

Jeśli zainteresował Cię ten tekst i chciałbyś dowiedzieć się więcej na temat którejś z technologii, skontaktuj się z naszymi doradcami, którzy z chęcią udzielą dalszych informacji.

Wojciech Rynkowski

Ekspert Extradom.pl