Jakie drewno na dach wybrać? Czy każdy rodzaj drewna nadaje się na konstrukcję dachu?

Budowa dachu to kilku etapowe przedsięwzięcie, a jego najważniejszym punktem jest przygotowanie konstrukcji dachu, czyli więźby dachowej. W Polsce obowiązują konkretne regulacje prawne, które mówią o tym, jakich materiałów należy użyć do wykonania więźby dachowej, aby ta wytrzymała przez długie lata. W praktyce najczęściej wykorzystuje się drewno lub stal. Decyzja o wariancie, na jaki się zdecydujemy, jest w dużym stopniu uzależniona od tego, jaki projekt domu wybierzemy. To od niego zależy stopień skomplikowania konstrukcji, a także koszt inwestycji. 

Drewno na dach – jaki gatunek drewna wybrać na więźbę dachową?

Drewno konstrukcyjne, jak sama nazwa wskazuje, wykorzystywane jest do stworzenia elementów konstrukcji budynku, dlatego nie mogą być nim przypadkowe gatunki drzew. Aby surowiec nadawał się do użycia, musi cechować się odpowiednimi właściwościami. Tarcica konstrukcyjna musi być poddana klasyfikacji pod względem wytrzymałościowym, zanim zostanie wykorzystana jako element konstrukcji dachowej.

Kluczowe znaczenie mają tutaj trwałość, wytrzymałość, twardość, odporność na rozciąganie i ściskanie, sprężystość, a także odpowiednia wilgotność. Dodatkowo drewno konstrukcyjne nie może mieć żadnych wad w postaci np. sęków. Więźba dachowa stanowi podparcie dla całego dachu, a więc i dla materiałów stosowanych do jego wykonania. Musi być stabilna i mocna.  Jakie drewno będzie się nadawało na dach, a właściwie na więźbę dachową, nie budząc przy tym żadnych zastrzeżeń co do jakości? 

Sprawdź również: Dlaczego warto kupić prefabrykowaną więźbę dachową ze specjalistycznej fabryki?

Gatunki drewna rodzimego stosowane do konstrukcji dachu

• Sosna – najczęściej wykorzystywany gatunek do budowy konstrukcji. Nie ulega wypaczaniu w procesie suszenia, ale ze względu na częstą przypadłość, jaką jest sinizna, wymaga głębokiej impregnacji. Gatunek ten wykorzystywany jest również do wykonania podłóg oraz stolarki drzwiowej i okiennej.
• Świerk – nie jest tak popularny jak sosna, ale jest drugim najchętniej wybieranym gatunkiem do budowy konstrukcji. Świerk wymaga starannego wysuszenia, a także dokładnej impregnacji, jeśli ma być wykorzystywany w warunkach zewnętrznych. Często służy do wykonania okładzin i schodów.
• Modrzew – spośród wymienionych gatunków drewno pozyskane z modrzewia cechuje największa twardość, dlatego idealnie nadaje się na materiał konstrukcyjny. Ma dużą zawartość żywic, więc jest odporne na wilgoć i wodę. Modrzew często służy także jako materiał wykończeniowy.
• Jodła – w porównaniu z resztą gatunków, w jodle zawartość żywic jest dużo mniejsza, dlatego celem ochrony przed zawilgoceniem należy ją zaimpregnować. Cechuje ją duża sprężystość, co może prowadzić do wypaczania drewna podczas suszenia. Wykorzystywana jest przede wszystkim jako drewno konstrukcyjne.

Zobacz projekty domów z dachem dwuspadowym!

Dom Bursztyn

4 399 zł

Dom Piryt

4 249 zł

Dom Windsor

4 999 zł

Projekty domów z dachem dwuspadowym

Jakie drewno lepiej sprawdzi się na dachu?

Najczęściej wykorzystywane na więźbę dachową są świerk i sosna. Pierwsze z tych drzew ma mniej sęków, ale jest trudniejsze w impregnacji i mniej odporne na działanie czasu niż sosna, która jednak może być pokryta wieloma sękami osłabiającymi belkę. Niektóre tartaki mogą zaoferować tarcicę konstrukcyjną z modrzewia – droższą od sosnowej czy świerkowej, ale o większej wytrzymałości i twardości. Obróbka modrzewia jest trudniejsza, ale takie drewno jest odporniejsze na grzyby czy szkodniki.

Na co zwrócić uwagę, wybierając drewno na więźbę dachową?

Gdy już zdecydujemy o gatunku drewna, w następnej kolejności powinniśmy się skupić na jego konkretnych parametrach. Kluczowym przy wyborze drewna na dach będzie zatem upewnienie się, że:

• wilgotność drewna konstrukcyjnego jest odpowiednia,
• nie ma ono zbyt dużej ilości sęków i pęknięć,
• nie ma licznych ślady działalności szkodników.

Pamiętaj! Występowanie defektów sprawia, że drewno nie może być wykorzystane do wykonania konstrukcji dachu.

Niebagatelne znaczenie ma także klasa drewna oraz to, w jaki sposób było ono przechowywane. Naszej uwadze nie powinno umknąć również oznaczenie dające gwarancję, że materiał spełnia podstawowe normy jakości.

Klasa drewna na więźbę dachową

Tarcica konstrukcyjna obowiązkowo powinna być poddawana klasyfikacji pod względem wytrzymałościowym. O przyporządkowaniu konkretnego drewna do danej klasy decydują jego jakość i wytrzymałość. Dla najczęściej wybieranego materiału konstrukcyjnego, jakim jest tarcica, obowiązuje czterostopniowa klasyfikacja jakości – od I do IV. W praktyce im wyższa klasa, tym drewno ma mniej wad budowy i obróbki oraz sęków.

Oznaczenia kolorami

W tartakach drewno oznacza się kolorowymi kropkami, które informują o przynależności do konkretnej klasy. I tak w zależności od klasy wyróżnia się następujące oznaczenia:

• klasa I – kolor niebieski,
• klasa II – kolor zielony,
• klasa III – kolor czerwony,
• klasa IV – kolor żółty,

Najpopularniejsza w zastosowaniu konstrukcyjnym jest klasa II.

Oznaczenia symbolami

Można spotkać się jeszcze z oznaczeniem symbolicznym klasy jakości drewna:

• KW oznacza jakość wyborową,
• KS oznacza średnią jakość,
• KG oznacza gorszą jakość.

Klasy wytrzymałości drewna

W projektach budowlanych określana jest także klasa wytrzymałościowa drewna.

• Gatunki iglaste: C14, C16, C18, C20, C22, C24, C27, C30, C35, C40, C45 i C50.
• Gatunki liściaste: D18, D24, D30, D35, D40, D50, D60 i D70.

Cyfra oznacza wytrzymałość na zginanie drewna o wilgotności równej 12%. Im wyższa jest cyfra w wymienionych oznaczeniach, tym drewno jest wytrzymalsze.

W budownictwie jednorodzinnym najczęściej zastosowanie znajduje drewno klasy C27, C30, C35, czasem jeszcze C40. Zastosowanie drewna innego niż rekomendowane na konstrukcję dachu w projekcie grozi utratą nośności, a niekiedy zawaleniem się dachu.

Co oznacza znak zgodności CE?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, aby drewno w ogóle mogło zostać wprowadzone do obrotu, tartak musi wdrożyć system Zakładowej Kontroli Produkcji, której potwierdzeniem jest znak zgodności CE. Symbol ten potwierdza, że materiał jest zgodny z dyrektywami Unii Europejskiej i jednocześnie daje gwarancje, że wyrób pozytywnie przeszedł specjalistyczne badania i spełnia przewidziane dla niego podstawowe normy jakości i bezpieczeństwa.

Znak CE nie musi być umieszczony na każdym elemencie. Wystarczy, że potwierdzenie zgodności znajdzie się w dokumentacji, gdzie wymienione będą szczegółowa liczba i rodzaj dostarczonych elementów konstrukcyjnych. Drewno bez znaku CE nie powinno być sprzedawane, a tym bardziej wykorzystywane w celach konstrukcyjnych.

Wilgotność drewna na więźbę dachową

Musisz wiedzieć, jakie drewno na dach – suche czy mokre – należy zastosować, aby było odpowiednio wytrzymałe na wpływ zewnętrznych czynników oraz na obciążenia więźbą dachową.

• Drewno na więźbę dachową powinno cechować się wilgotnością od 15% do 18%. Górną granicą, po której przekroczeniu kategorycznie nie może być wykorzystane do wykonania konstrukcji więźby, jest 24%. Dla porównania świeże, dopiero co ścięte ma wilgotność rzędu 60-70%.
• Dobrze wysuszone drewno jest o ponad 50% wytrzymalsze od wilgotnego. Ryzyko pękania w jego przypadku jest stosunkowo niewielkie, a w dodatku nabiera stabilności wymiarowej.

Pamiętaj! Dobrej jakości drewno, suszone komorowo, czterostronnie strugane i odpowiednio zaimpregnowane, jest dużo droższe od świeżo ściętej tarcicy. Ale z drugiej strony jest też trwalsze.

Stopień suchości drewna można sprawdzić za pomocą wilgotnościomierza. Dostępny jest on w każdym tartaku, trudniej go za to dostać w sklepie budowlanym. Pomiaru należy dokonać zarówno na powierzchni zewnętrznej drewna, jak i na jego przekroju poprzecznym. Jeśli okaże się, że poziom wilgotności na powierzchni zewnętrznej drzewa jest podwyższony, można je odpowiednio dosuszyć, składając pod zadaszeniem.

Więcej o drewnianych elementach konstrukcji dachu:

• Wiązary dachowe
• Dźwigar dachowy

Jak zabezpieczyć drewno na dach?

W tartaku można kupić drewno zaimpregonowane - zabarwione na niebieskawo, zielono lub pomarańczowo. Bez odpowiedniego zabezpieczenia tarcica będzie podatna na działanie ognia, zagrzybienie czy atak szkodników. Co więcej, niezaimpregnowany materiał szybko straci nośność i ulegnie degradacji. Pytaniem więc nie jest, czy warto impregnować drewno na dach, ale jak to zrobić, aby uzyskać lepszą trwałość drewna?

Jak impregnować drewno na dach?

Jedną z metod impregnacji jest zanurzenie drewna w impregnacie na wiele godzin. Tańszą, ale jednocześnie mniej skuteczną opcją jest malowanie belek impregnatem. W tym drugim wypadku należy pamiętać, że aby osiągnąć najlepszy rezultat, impregnat powinien zostać nałożony w co najmniej trzech warstwach. Jest to niezwykle ważne, gdyż jedna warstwa, choć nada powierzchni barwę, to jej odpowiednio nie zabezpieczy.

Jak sprawdzić, czy impregnacja została wykonana poprawnie?

Aby sprawdzić, czy belki zostały odpowiednio zaimpregnowane, należy obejrzeć przekrój danego elementu. Kolorem powinien być objęty zarówno wierzch, jak i większa część jego powierzchni.

Kiedy impregnować drewno na dach?

Po obróbce materiału w tartaku.

Polecamy także: Impregnat do drewna – jak wybrać odpowiedni impregnat do drewna?

Jeśli planujesz więcej elementów drewnianych w swoim domu, dowiedz się, w jaki sposób impregnować drewno aby służyło na lata!

oszty zakupu i montażu drewnianych elementów dachowych

Zastanwiając się, ile kosztuje drewno na dach, trzeba wziąć kilka czynników, w tym między innymi gatunek drewna. Nieco mniej zapłacimy za jodłę, jednak po wysuszeniu staje się ona lżejsza niż sosna czy świerk, a także cechuje się niższą wytrzymałością konstrukcyjną. W tartakach cena za impregnowane drewno będzie przedstawiała się następująco:

• sosna: 1700-2000 zł/m³,
• świerk: 1750-2100 zł/m³,
• jodła: 1600 zł/m³.

Cena będzie uzależniona także od regionu kraju, w którym dokonujemy zakupu drewna na dach – koszt może być niższy lub wyższy od wyżej wymienionych.

To, ile kosztuje 1 m³ drewna na dach, zależy również od klasy drewna:

• popularne drewno do budowy więźby dachowej C24 to koszt ok. 2200-2500 zł/ m³,
• drewno konstrukcyjne KVH to koszt w granicach 2300-2900 zł/m³ (drewno tego typu spełnia normy wytrzymałościowe C24 oraz wiele innych parametrów jakościowych).

Na cały koszt więźby dachowej będzie wpływał także montaż. Cena robocizny będzie wahała się – w zależności od regionu – od 60 do 80 zł za m².

Czynniki wpływające na koszt więźby dachowej:

• gatunek drewna,
• klasa drewna,
• region kraju,
• koszty robocizny.

Jak obliczyć, ile potrzeba drewna na dach?

Aby wyliczyć potrzebną ilość drewna dachowego należy uwzględnić:

• rodzaj dachu (np. dwuspadowy, kopertowy, wielospadowy, czterospadowy),
• wielkość dachu.

W projekcie zawsze powinna być zawarta informacja na temat tego, ile drewna będzie potrzebne, zestawienie wszystkich elementów więźby, a także ich wymiary. Chcąc samemu obliczyć ilość potrzebnego materiału, np. na krokwie, należy przyjrzeć się zawartemu w projekcie rzutowi więźby dachowej. Wykonaj następujące działanie: weź ilość krokwi i pomnóż tę liczbę przez ich przekrój i długość.

Tak samo możesz postąpić z pozostałymi elementami konstrukcji dachu:

• weź ilość murłat i pomnóż tę liczbę przez ich przekrój i długość,
• weź ilość łat i pomnóż tę liczbę przez ich przekrój i długość.

Dodaj zapas na ewentualne zaciosy i pamiętaj, że w czasie prac budowlanych część materiału może ulec zniszczeniu lub uszkodzeniu. Wartości potrzebnego drewna na dach podawane są zwykle w metrach sześciennych. 

Jak jednak przeliczyć, ile m³ drewna na m² dachu będzie potrzebne? Przyjmuje się, że 1 m³ drewna będzie potrzebny na 25 m² dachu.

Przykład: Na dach o powierzchni 200 m² potrzeba min. 8 m³ drewna konstrukcyjnego. 

Pamiętaj zawsze o zapasie drewna, aby uniknąć przestojów w pracach budowlanych, gdy zabraknie materiału.

Sprawdź również: Pokrycia dachowe – jakie pokrycie wybrać na dach?