Czym opłaci się ogrzewać dom w 2024 roku?

By móc odpowiedzieć na to pytanie, musimy przeanalizować dwa główne czynniki, jakie będą miały bezpośredni wpływ na koszty ogrzewania naszego nowego domu w kolejnych latach. Są to cena paliwa - nośnika energii oraz koszt urządzeń grzewczych. Warto też przyjrzeć się dostępności poszczególnych surowców, oraz związanych z nimi regulacjami, ponieważ to wszystko będzie miało pośredni wpływ na ich cenę.  

Ostatni rok udowodnił, że sytuacja na rynku paliw wciąż podlega dynamicznym zmianom, najlepszym przykładem może być cena gazu, który niemal dokładnie rok temu, w sierpniu 2022, kosztował prawie 4 razy więcej niż w dniu pisania tego tekstu. Warto podkreślić, że ceny błękitnego paliwa ustabilizowały się już w lutym bieżącego roku. 

Jakie zapotrzebowanie na ciepło ma nasz dom?

Jeśli znamy kubaturę domu, możemy dość łatwo obliczyć przybliżone zapotrzebowanie na ciepło, przyjmując, że w przypadku nowoczesnego budynku jest to około 40 W/m³ a w przypadku starszych obiektów - 60 W/m³.  

Oznacza to, że dom o powierzchni użytkowej 100 m² będzie potrzebował od 10 kW do 15 kW. To moc związana wyłącznie z ogrzewaniem, jeśli natomiast będziemy korzystać z urządzeń wielofunkcyjnych służących jednocześnie do przygotowania CWU, ciepłej wody użytkowej, moc ta musi być odpowiednio większa.    

Przejdźmy teraz do omówienia najpopularniejszych sposobów ogrzewania domów, przyglądając się ich ekonomice, wygodzie użytkowania i uwarunkowaniom technicznym.  

Ogrzewanie węglowe

W naszym kraju ma wciąż swoich zwolenników, ale jest to raczej efekt przywiązania do tradycji, a w przypadku nowo stawianych domów - nie jest to źródło ciepła pierwszego wyboru. Zima 2022 pokazała, że pomimo posiadania przez Polskę duże złoża tego surowca, a górnictwo odgrywa istotną rolę w gospodarce - mogą wystąpić poważne problemy zarówno z dostępnością węgla jak i jego jakością.

Również jego cena może stać pod znakiem zapytania, ponieważ okazało się, że węgiel podlega takim samym wahaniom na giełdzie jak wszystkie inne surowce energetyczne, zatem odpada i ta jego potencjalna zaleta. 

Wystarczy wejść na stronę sklepu PGG, by przekonać się, że nawet w sierpniu, kiedy powstaje ten tekst, oferta jest mocno ograniczona. Dostępne są jedynie: orzech luz od 1100 zł/tonę i kostka luz od 1270 zł/tonę, natomiast mimo zdecydowanie wyższej ceny, od 1650 zł/tonę niedostępny jest ekogroszek.    

Do tego dochodzi konieczność regularnej obsługi pieców, która mimo zmian w technologii wciąż nie należy do czystych i przyjemnych. Wreszcie musimy też mieć na uwadze zmieniające się przepisy dotyczące źródeł ciepła, które sprawiają, że w niektórych regionach kraju ogrzewanie paliwem stałym jest zabronione, lub podlega ograniczeniom. Podobne zastrzeżenia, chociaż w nieco mniejszym zakresie, dotyczą ogrzewania domu biomasą, chociaż jest ona niewątpliwie zdecydowanie bardziej ekologiczna.  

Biorąc pod uwagę zmieniające się przepisy, konieczność magazynowania paliwa i wymagania stawiane kotłowniom raczej odradzałbym ogrzewanie domu paliwem stałym. Oczywiście od tej reguły są wyjątki, na przykład, jeśli z racji wykonywanego zawodu przysługuje nam deputat węglowy lub mamy dostęp do szeroko rozumianej biomasy wciąż warto wziąć je pod uwagę.   

ofe-5847238-70021 w-70021

Zapraszam też Państwa do posłuchania mojej rozmowy z naszym ekspertem:

Ogrzewanie pompą ciepła

W ostatnich kilku miesiącach pompy ciepła nie mają najlepszej passy, złożyło się na to kilka przyczyn. Jako główną należałoby wskazać nie do końca uczciwy marketing. Przedstawiano je jako niemal cudowne rozwiązanie wszelkich problemów z ogrzewaniem, przy tym czasem pomijano fakt, że wymagają one niemałych nakładów na zakup i instalację, a później - corocznego serwisowania i konserwacji tak, jak każde inne urządzenie mechaniczne.     

Pompy ciepła to nowoczesne i skuteczne rozwiązanie; rzecz w tym, że naprawdę ekonomiczne i w pełni wydajne staje się dopiero jako część systemu, który zawiera jeszcze inne elementy i wymaga poniesienia dodatkowych nakładów. Niestety na rynku pojawiły się firmy o wątpliwej reputacji, oferujące tanie urządzenia z Chin, nastawione na wykorzystanie zainteresowania Polaków państwowymi dotacjami.   

Dlatego tak istotne jest korzystanie z usług sprawdzonych dostawców, mogących pochwalić się wieloletnią obecnością na krajowym rynku, którzy prowadzą fachowe doradztwo i są w stanie właściwie dobrać urządzenia do realnych potrzeb i możliwości inwestorów. 

Zatem czy warto zainwestować w pompę ciepła i powiązane z nią inne elementy? Na pewno przed podjęciem takiej decyzji należy zapoznać się z aktualnymi propozycjami na rynku i sprawdzić, ile pieniędzy i na jakich warunkach możemy otrzymać w ramach dopłat od państwa. 

Prawdziwym testem dla pomp ciepła będzie zmiana przepisów dotyczących rozliczania się za prąd, która wchodzi w życie w lipcu 2024 roku. Jeśli różnice między ceną energii w ciągu dnia i w nocy, kiedy zwykle ogrzewamy dom, będą naprawdę duże, na korzyść nocnej taryfy, wzrośnie również opłacalność całej inwestycji.

Obecne zasady rozliczania wyprodukowanej energii nie są bowiem korzystne dla prosumentów. Sprzedają oni tani prąd latem, a kupują drogi prąd zimą. Do tego dochodzi limit zużycia energii 3000 kW na gospodarstwo domowe, który pompa ciepła, nawet wspomaganą samą fotowoltaiką, z pewnością przekroczy.    

Pompa ciepła typu powietrze-woda. Jak działa i czy jest opłacalna?

Ogrzewanie gazowe

Jeszcze kilka miesięcy temu, patrząc na rosnące ceny błękitnego paliwa na światowych rynkach, zdecydowanie odradzałbym ten sposób ogrzewania. Czasy się jednak zmieniają i gaz z powrotem stał się wartym poważnego rozważenia, interesującym cenowo źródłem ciepła dla domów jednorodzinnych. 

Jego główną zaletą jest niższy próg wejścia, czyli mniejsze środki konieczne, by zainstalować piec i podłączyć się do sieci. Ta kwota staje się nieco wyższa, jeśli nie mamy możliwości podłączenia się do sieci, wtedy musimy dodatkowo kupić zbiornik i umieścić go na działce.  

W przypadku niewielkich domów jednorodzinnych o powierzchni około 100 m² bardzo dobrze sprawdzą się nowoczesne piece dwufunkcyjne. Służą one do jednoczesnego ogrzewania domu i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Takie urządzenia nie wymagają oddzielnej kotłowni, chociaż jest to wskazane, mogą być jednak zainstalowane w łazience lub nieco rzadziej w kuchni. 

Ceny pieców o mocy 20 kW, która jest niezbędna do ogrzania małego domu i przygotowania ciepłej wody użytkowej, zaczynają się już od kilku tysięcy złotych   

Praktyczne uwagi i spostrzeżenia inwestora

Tak się akurat złożyło, że w trakcie pisania tego tekstu miałem przyjemność rozmawiać ze znajomym, który właśnie kończy budowę domu. Oczywiście zapytałem go o to, jaki rodzaj ogrzewania wybrał. Powiedział mi, że bardzo poważnie rozważał zakup zarówno pieca gazowego, jak i pompy ciepła, ale z prozaicznych przyczyn ostatecznie zwyciężył piec gazowy. 

W sytuacji, kiedy gaz jest doprowadzony do samej granicy działki, przyłącze kosztuje nieco ponad tysiąc złotych, pozostaje tylko koszt pieca. Jest to zdecydowanie mniejszy wydatek od pompy ciepła, wraz z panelami fotowoltaicznymi i systemem zarządzania energią, o magazynie energii nie wspominając.  

Różnica jest na tyle duża, że za oszczędzone pieniądze można ogrzewać nawet duży, nowoczesny dom przez kilka czy kilkanaście lat. Oczywiście, teraz kiedy można starać się o dofinansowanie w ramach programu Mój Prąd 5.0, dysproporcja byłaby zdecydowanie mniejsza, ale mój rozmówca akurat trafił na okres, kiedy nie można było ubiegać się o żadne subwencje. 

Nie przeszkodziło mu to jednak już teraz przygotować domu do przyszłego montażu fotowoltaiki za kilka czy kilkanaście lat. W tym celu zaplanował odpowiednie miejsce na dachu pod instalację paneli oraz zawczasu uwzględnił niskotemperaturową charakterystykę pompy ciepła przy projektowaniu ogrzewania podłogowego. 

Zaoszczędzone w ten sposób pieniądze zdecydował się przeznaczyć na dodatkowe ocieplenie budynku. Wysokiej jakości termoizolację ścian, ciepłe fundamenty, ciepły montaż okien i drzwi czy ciepła ramka, pozwolą na duże oszczędności przez cały okres eksploatacji domu, niezależnie od wybranego sposobu ogrzewania.  

Warto w tym miejscu wspomnieć też o rekuperacji, która dla mojego rozmówcy okazała się strzałem w dziesiątkę, chociaż nadmieniał, że początkowo miał w stosunku do niej pewne wątpliwości. Jednak w praktyce sprawdziła się ona doskonale. 

Polecam Państwu także fragment mojego webinaru:

Błękitne paliwo wciąż na topie

Zatem, po przeanalizowaniu różnych źródeł ciepła najbardziej elastycznym i ekonomicznym okazuje się ogrzewanie gazowe.

Wymaga najniższych nakładów początkowych, zwłaszcza gdy gaz doprowadzony jest do granicy działki i nie ma konieczności budowy długiego przyłącza ani zakupu zbiornika do jego magazynowania.  

Jednak niezależnie od tego, na jaki sposób ogrzewania się zdecydujemy, by nasz dom był ekonomiczny w eksploatacji, musimy pamiętać jeszcze o jednej rzeczy – właściwej izolacji termicznej.

Nie przez przypadek znane powiedzenie mówi, że lepiej izolować, niż ogrzewać. Właściwie zainwestowane na tym etapie pieniądze szybko zwrócą się dzięki niższym rachunkom za energię, a dom zbliżony standardem do pasywnego potrzebuje urządzeń grzewczych o niewielkiej mocy, co też przynosi wymierne korzyści.  

Wojciech Rynkowski 

Ekspert Extradom.pl