Jaki materiał na fundamenty będzie najlepszy? Z czego budować fundamenty domu?

W projektach domu zawsze znajdują się wytyczne dotyczące fundamentów, na jakich ma się opierać cały budynek. Dobry fundament powinien być zaprojektowany i wykonany zgodnie z warunkami panującymi na działce i projektem architektonicznym. Może to być ława fundamentowa, płyta czy tradycyjne fundamenty. 

Z jakich materiałów budować fundamenty, aby wytrzymały obciążenia, jakim będą poddawane, a ściany nie pękały? Sprawdź, na co zwrócić uwagę podczas wybierania rozwiązania solidnego, ale przy tym chroniącego dom przed wychłodzeniem!

Dlaczego wybór odpowiedniego materiału na fundamenty jest tak istotny?

Podstawowe pytanie, jakie należy sobie zadać, to: jakie materiały na fundamenty są potrzebne w przypadku Twojego projektu domu i jak je wybrać? Ich dobór zależy przede wszystkim od gruntu, na którym mają się one znaleźć. Warunki panujące na działce mają kluczowe znaczenie dla wyboru nie tylko rodzaju fundamentów, lecz także materiałów, z jakich mają one być docelowo wykonane.

W przypadku gotowych projektów katalogowych zaprojektowane fundamenty dopasowane są do gruntów o przeciętnych warunkach. Niestety rzeczywiste wymagania gruntowe mogą odbiegać od tych katalogowych, dlatego przed zdecydowaniem się na konkretny rodzaj fundamentu warto zainwestować w badanie geotechniczne. Sprawdź, jakie badania gruntu należy wykonać przed wyborem rodzaju fundamentów.

Najczęściej wybierane materiały budowlane pod fundamenty to ławy oraz ściany fundamentowe. W przypadku gorszych jakościowo gruntów zwykle zamieniane są one na płytę fundamentową. Najczęściej ławy fundamentowe są robione pod wszystkimi ścianami zewnętrznymi i pod wewnętrznymi nośnymi. Na fundamencie opierają się słupy, kominy czy schody, płyta fundamentowa zwykle jest zaś projektowana indywidualnie z uwzględnieniem warunków gruntowych oraz układu konstrukcji budowanego obiektu.

Odpowiedni dobór materiałów na elementy fundamentów jest niezbędny, aby wytrzymały one obciążenie oraz odpowiednio zabezpieczały budynek przed wychłodzeniem. Nieodpowiedni dobór materiałów może spowodować zauważalne spękania oraz zarysowania na budynku, czego z pewnością wolałbyś uniknąć.

Jak wytyczyć fundamenty domu?

Rodzaje fundamentów – jakie są i co warto o nich wiedzieć?

Czym się kierować, wybierając fundamenty? W pierwszej kolejności zapoznaj się z tym, jakie są ich rodzaje i jakich materiałów używa się do ich budowy. To ważne, aby wzniesiony fundament pozwalał Ci na wykorzystanie w pełni jego zakładanej żywotności. Poznaj najczęściej stosowane w praktyce rozwiązania – ułatwi Ci to wybór materiałów, jakie powinny być wykorzystane do ich wybudowania. Ich rodzaje dopasowane do specyfiki gruntów pozwolą Ci zbudować wytrzymałe elementy konstrukcyjne. Fundamenty dzielą się na dwa główne rodzaje: pośrednie oraz bezpośrednie:

• Fundamenty pośrednie

W przypadku fundamentów pośrednich głębokość posadowienia jest dość duża. Obciążenie przekazywane jest bowiem do warstwy gruntu znajdującej się poniżej warstwy, z którą stykają się fundamenty. Umożliwiają to dodatkowe elementy konstrukcyjne, takie jak pale fundamentowe oraz ściany szczelinowe.

• Fundamenty bezpośrednie

Fundamenty tego rodzaju nazywane są również płytkimi, a ich posadowienie nie przekracza zasadniczo czterech metrów. W ich przypadku nie stosuje się dodatkowych umocnień oraz nie trzeba obniżać poziomu wód gruntowych. Stawiane są więc bezpośrednio na nośnej warstwie gruntu. Trzeba jednak pamiętać o tym, aby je odpowiednio zabezpieczyć, używając prętów o dobrej średnicy oraz wykonanych z odpowiednio dobranych materiałów.

Obydwa rodzaje fundamentów powinieneś dopasować do projektu domu oraz do warunków gruntowych. Właściwie takie prace najczęściej wykonują eksperci z ekipy budowlanej, jeśli zleciłeś jej budowę. W przypadku budowy domu systemem gospodarczym sam musisz podjąć odpowiednie decyzje w zakresie rodzaju fundamentów.

Ile kosztują materiały na fundamenty?

Jeśli kupujesz materiały na fundamenty, cena może Cię zaskoczyć, zwłaszcza jeśli Ty lub dana firma budowlana przygotowywaliście kosztorys kilka miesięcy wcześniej. Niestety, ale wszystko drożeje z uwagi na rosnącą w Polsce inflację i wzrost cen rozwiązań budowlanych na rynkach światowych. Ile kosztują materiały na fundamenty? Orientacyjne koszty zgromadziliśmy w poniższej tabeli:

Jakie materiały wybrać do budowy fundamentów?

Przechodząc do konkretów, zastanówmy się, z czego budować fundamenty, aby były one trwałe i znakomicie przenosiły obciążenia z konstrukcji budynku na grunt. Jakie materiały potrzebne na fundament musisz kupić, żeby wykonać założone prace ziemne?

Przede wszystkim do budowy tradycyjnych fundamentów czy ścian fundamentowych potrzebujesz betonu i zbrojenia lub mieszankę betonową i bloczki betonowe, które wykorzystywane są do murowania ław wraz z zaprawą cementową. Do tego potrzebna jest izolacja przeciwwilgotnościowa z folii płaskiej lub papy zgrzewalnej, ponieważ należy ochronić mur przed podciąganiem kapilarnym wody gruntowej.

Konieczne jest także ocieplenie fundamentu. Jakie materiały na fundamenty do ich termoizolacji nadają się najlepiej? Najczęściej takie prace wykonywane są z wykorzystaniem styropianu w formie płyt.

Nieco inne materiały budowlane na fundamenty będą Ci potrzebne, jeśli zamierzasz wykonać ściany fundamentowe, a inne przy ławach, płytach i tradycyjnych fundamentach. Dlatego nie można jednoznacznie określić, z czego wykonać takie rozwiązanie.

Z czego najlepiej wznosić ściany fundamentowe?

Fundamenty pod dom zbudowane są między innymi ze ścian fundamentowych, które znajdują się bezpośrednio pod ścianami parteru, niemal w całości pod ziemią. Mają one na celu przede wszystkim przenosić obciążenia budynku. Ze względu na to, że są zatopione w gruncie, powinny wykazywać niską nasiąkliwość oraz być mrozoodporne. Dzięki przenoszeniu obciążeń chronią konstrukcję przed zapadaniem się. Niska nasiąkliwość oraz mrozoodporność poprawiają natomiast izolację termiczną fundamentów oraz zapewniają odpowiednie parametry wytrzymałościowe.

Mają one wiele zadań do zrealizowania, dlatego powinny być wykonane z odpowiednich materiałów. Z czego wykonać ściany fundamentowe? Można przeznaczyć na nie bloczki betonowe murowane z wykorzystaniem zaprawy cementowo-wapiennej. Fundamentowe bloczki mają dużą wytrzymałość, a przy tym cechują się mrozoodpornością i niewielkim stopniem nasiąkliwości. Ich wadą pozostaje to, że są dość ciężkie. Można je zastąpić takimi elementami fundamentowymi, jak:

• Bloczki keramzytobetonowe – lżejsze niż bloczki betonowe o tych samych wymiarach, a także odporne na rozwój mikroorganizmów, choć mniej wytrzymałe na uszkodzenia mechaniczne.
• Bloczki silikatowe – z drążeniami lub bez, nie zawsze wymagają wypełniania spoin pionowych, a ich spoiny poziome wykonywane są przy użyciu kleju systemowego.
• Betonowe lub keramzytowe pustaki zasypowe – mogą być murowane lub stawiane na sucho, a ich puste przestrzenie wypełniane są betonem, a przedtem można je uzbroić dla uzyskania wyższej wytrzymałości na ściskanie i parcie boczne.
• Kamienie – rzadko używany, choć tradycyjny materiał murowy.
• Cegły ceramiczne pełne – mają nieduże wymiary, co opóźnia prace budowlane, i wymagają wykorzystania zaprawy. Cegły powinny mieć klasę minimum 10, a najlepiej 20, a te są niestety dosyć drogie. Za to cegły ceramiczne pełne są wytrzymałe i odporne na czynniki środowiskowe.
• Kształtki styropianowe – wykonuje się z nich ściany fundamentowe podobnie jak z wykorzystaniem pustaków zasypowych, a następnie są one wypełniane mieszanką betonową. Na koniec, po związaniu, ścianę betonową izoluje się obustronnie styropianem.

To nie wszystko, z czego ściany fundamentowe powinny być zrobione, ponieważ niezbędna jest też izolacja przeciwwilgociowa. W większości przypadków wystarczające okazuje się zastosowanie w tym charakterze folii lub papy na lepiku, która jest nieco droższym materiałem.

Zaprawy do murowania ścian fundamentowych

Elementem niezbędnym do trwałego murowania ścian fundamentowych są odpowiednie zaprawy. Stosuje się je poniżej poziomu gruntu, dzięki czemu są wytrzymałe na wilgoć. Odporność zaprawy musi być dostosowana do materiału, z którego wykonane będą ściany murowane fundamentowe.

Użycie zbyt mocnej zaprawy w stosunku do bloczków może doprowadzić do pęknięć w konstrukcji muru. Z drugiej strony zaprawa nie może być zbyt słaba. W takiej sytuacji nie będzie ona w stanie spełniać swojej funkcji. Idealny projekt domu powinien zawierać dokładne wytyczne w tym zakresie. Aby zapewnić odpowiednie zabezpieczenie konstrukcji, lepiej nie zamieniać zaprawy bez konsultacji z projektantem.

Betonowe ławy fundamentowe

Jednym z częściej używanych elementów fundamentów są tak zwane ławy fundamentowe. Są to elementy konstrukcyjne o prostokątnym przekroju. Mają za zadanie przenosić obciążenia ze ścian fundamentowych bezpośrednio na grunt. Od samych ścian są szersze o poziomy uskok po obu stronach, tak zwaną osadzkę. Z jej pomocą obciążenie jest dużo lepiej rozłożone na gruncie, a co za tym idzie, fundament lepiej osiada.

Do ich wykonania stosuje się beton na fundamenty o klasie minimum C12/15 lub C16/20. Może być on zamówiony w wytwórni lub zmieszany samodzielnie. Często wybierany jest również samozagęszczający rodzaj betonu, który łatwiej się aplikuje. Istotne jest to, aby betonowe ławy zostały odpowiednio wzmocnione zbrojeniami.

Ławy fundamentowe wykonuje się często w deskowaniu, ale można wylewać je również na warstwę chudego betonu podkładowego lub bezpośrednio do wykopu, który wcześniej zostanie zabezpieczony folią hydroizolacyjną. W przypadku prac remontowych przy starych budynkach wykorzystywane są niekiedy bloczki lub cegły, które kiedyś były powszechnie używane.

Co to jest stopa fundamentowa i gdzie się ją stosuje?

Monolityczne ściany fundamentowe

Drugim kluczowym elementem fundamentów, które stosuje się wraz z ławami, są ściany fundamentowe. Jednym z ich rodzajów są ściany monolityczne. Takie ściany wylewane są bezpośrednio do gruntu lub do przygotowanego wcześniej deskowania. Jeśli stosujesz pierwszą metodę, nie musisz już stosować ław fundamentowych. Ściany monolityczne buduje się z tego samego rodzaju betonu co ławy. Niekiedy dodatkowo umacnia się je prętami stalowymi, ale nie jest to popularne w przypadku domów jednorodzinnych, które nie charakteryzują się znacznym obciążeniem. Wówczas stosuje się najczęściej tylko zbrojenia wieńczące.

Do budowy monolitycznych ścian fundamentowych stosowany jest również beton wodoszczelny. Jeśli go wybierzesz, możesz zrezygnować z izolowania ścian fundamentowych. Monolityczna konstrukcja polecana jest szczególnie, kiedy budujesz nieruchomość na trudnym gruncie, na przykład na skarpie.

Ile kosztuje stal zbrojeniowa w 2022 r.? Cennik

Murowane ściany fundamentowe

Alternatywą dla monolitycznych ścian fundamentowych są ściany murowane. Do ich postawienia stosuje się najczęściej bloczki betonowe lub keramzytobetonowe. Bloczki betonowe charakteryzują się wysoką odpornością na ściskanie. Są również nienasiąkliwe oraz mrozoodporne.

Z kolei bloczki keramzytobetonowe ze względu na nieznaczną wagę wymagają zbrojenia w spoinach. Wzniesiony z nich mur należy zabezpieczyć folią, żeby nie nasiąkał, co eliminuje potrzebę jego termicznej izolacji. Ściany fundamentowe z bloczków buduje się stosunkowo szybko, gdyż nie trzeba czekać na związanie betonu. Ich parametry wytrzymałościowe są jednak mniejsze niż ścian monolitycznych. Niekiedy jednak w ramach murowanych ścian fundamentowych stosuje się inne elementy. Są to:

• fundamentowe bloczki silikonowe,
• betonowe lub keramzytowe pustaki zasypowe,
• kształtki styropianowe,
• cegły ceramiczne pełne,
• kamienie.

Alternatywą dla wspominanych materiałów na ściany fundamentowe jest wykonanie ich na wzór ław fundamentowych z betonu klasy C12/15 lub C16/20. Niekiedy monolityczne ściany fundamentowe są dodatkowo zbrojone prętami stalowymi, aby lepiej przenosiły obciążenia, ale dotyczy to tylko domów piętrowych, gdzie takie naciski rzeczywiście mogą występować.

Jakie materiały wybrać do izolacji poziomej i pionowej fundamentów?

Po wymurowaniu czy wykonaniu w inny sposób fundamentów należy je zaizolować przed wilgocią i podciąganiem wody. Warto wybrać najlepsze materiały, ponieważ będą one stale narażone na wpływ wody znajdującej się w gruncie.

Tradycyjnie ściany fundamentowe izoluje się od wilgoci poprzez dwukrotne malowanie ich masą bitumiczną, która jednak może wejść w reakcję chemiczną z warstwą termoizolacji. Obecnie najczęściej zaleca się ułożenie kilku warstw hydroizolacji – pionowo i poziomo.

W pierwszej kolejności zaleca się wykonanie izolacji poziomej, występującej między ławą a ścianą fundamentową. Materiały do izolacji pionowej fundamentów w przypadku dobrych warunków gruntowych mogą obejmować pojedynczą warstwę termozgrzewalnej papy asfaltowej bądź grubą folię, która wykazuje odporność na różnego rodzaju uszkodzenia mechaniczne.

Natomiast nieco inaczej i z innych materiałów wykonuje się izolację pionową na ścianach fundamentowych – powinna się ona znaleźć z obu ich stron. Należy ją połączyć z warstwą przeciw wilgotnościową ułożoną na wierzchu tych ścian. Najczęściej pionową izolację układa się na zewnętrznej powierzchni murów, a następnie wyprowadza się ją kilkadziesiąt centymetrów ponad powierzchnię terenu. Taki zabieg skutecznie ochroni mury przed wodą opadową, jaka odbija się od gruntu.

Łatwiej wykonasz niezbędną hydroizolację w przypadku płyty fundamentowej, ponieważ posadowiona jest ona na ogół płycej od ławy i ma mniej styków pionowych i poziomych, w obrębie których mogą pojawić się jakiekolwiek nieszczelności. Układ warstwy hydroizolacyjnej w płycie fundamentowej może wyglądać tak, że na izolacji termicznej układasz grubną folię hydroizolacyjną lub membranę.

Posadowienie budynku – co to jest i jak wykonać bezpieczne posadowienie?

Materiały na fundamenty – o czym jeszcze warto pamiętać?

Nie należy zapominać o konieczności zaizolowaniu termicznym fundamentów. Jeśli chodzi o tradycyjne fundamenty, wystarczy zaizolować same ich ściany od zewnątrz, z materiału odpornego na wilgoć i napór gruntu. W tym charakterze sprawdzić się mogą twarde, hydrofobowe płyty styropianowe. Często ocieplenie tego rodzaju osłaniane jest dodatkowo folią kubełkową. Można też zespolić płyty z papą, która uchroni przed uszkodzeniem tej warstwy termoizolacyjnej podczas zasypywania wykopów.

Płytę fundamentową można zaizolować termicznie styropianem, który jest wytrzymały na obciążenie, jakie przenosi fundament na podłoże. Mogą to być płyty z polistyrenu ekstrudowanego. Izolację termiczną z reguły zaleca się układać w 2-3 warstwach, aby krawędzie styków płyt były przesunięte względem siebie. W ten prosty sposób ograniczysz ryzyko pojawienia się mostków termicznych, przez które mogłoby uciekać ciepło.