W jaki sposób zabezpieczyć drewno aby służyło przez lata?

Dlaczego warto zabezpieczać drewno przed szkodliwym działaniem warunków atmosferycznych?

Dbanie o elementy drewniane w domu oraz w jego otoczeniu to konieczność, jeśli zależy Ci na tym, żeby dobrze prezentowały się przez lata. Zaniedbanie tej czynności może spowodować, że w przyszłości konieczne będą uciążliwe prace naprawcze lub nawet konieczność całkowitej wymiany drewnianych elementów.

Odpowiednio dobrane preparaty pozwalają jednak skutecznie chronić drewno przed działaniem wilgoci, ognia oraz czynników biologicznych. Jak zabezpieczyć drewno przed warunkami atmosferycznymi?

Jakie są rodzaje preparatów do impregnacji drewna?

Na rynku znajdziesz bardzo szeroki wybór preparatów do impregnacji drewna. Dzielą się one na trzy główne kategorie:

• wodorozcieńczalne impregnaty do drewna;
• rozpuszczalnikowe impregnaty do drewna;
• olejowe impregnaty do drewna.

Modele wodorozcieńczalne używane są do impregnacji zanurzeniowej. Mają bardzo szeroki zakres zastosowania i pełnią zarówno ochronę biologiczną drewna, jak i dbają o jego dobry wygląd.

Impregnaty rozpuszczalnikowe mają zastosowanie wyłącznie w przypadku elementów drewnianych na zewnątrz budynków. Wyróżniają się wysoką zawartością wosku oraz dodatkiem barwnika, który nadaje drewnu pożądany kolor.

Olejowe impregnaty również polecane są do zewnętrznych drewnianych elementów budynków. Efektownie podkreślają one rysunek słojów, a zarazem pozostawiają trwałą, matową powłokę.

Zobacz gotowe projekty domów drewnianych!

Erna 3 drewniana

4 000 zł

4 000 zł

Jaskółka XL

2 000 zł

2 000 zł

L-308

2 900 zł

2 900 zł

Projekty domów drewnianych

Jakie są czynniki wpływające na szybkie niszczenie drewna?

Drewno – zarówno we wnętrzach, jak i na zewnątrz domu – narażone jest na wiele czynników, które mogą prowadzić do jego uszkodzenia, zniszczenia i utraty walorów estetycznych. Warto wiedzieć, co ma na nie niszczący wpływ, ponieważ dzięki temu można będzie lepiej ochronić ten materiał i zwiększyć jego ogólną wytrzymałość.

Zasadniczo czynniki niszczące drewno można podzielić na dwie grupy:

• czynniki fizyczne, nazywane również abiotycznymi; 
• czynniki biologiczne – grzyby, glony, owady.

Najbardziej destrukcyjny wpływ na drewno mają czynniki atmosferyczne, takie jak woda, wilgoć, temperatura oraz promieniowanie słoneczne. Zmienne warunki pogodowe powodują, że drewno może zostać nawet całkowicie zniszczone.

W warunkach podwyższonej wilgotności powietrza może ono zacząć nasiąkać i pęcznieć, a kiedy nagle poziom wilgotności znacznie się obniży, nastąpi skurcz drewna. Tego typu zmiany prowadzą do odkształcania się materiału i pękania wzdłuż naturalnych włókien.

Równie niekorzystnie wpływa na drewno ekspozycja na promieniowanie UV. Chociaż nie powoduje ono zmiany w ogólnej wytrzymałości tego surowca, to w dłuższym okresie dochodzi do destrukcji jego powierzchni. Jak zabezpieczyć surowe drewno?

Jak zabezpieczyć drewno przed grzybem?

Z kolei czynniki biologiczne również mogą oddziaływać destrukcyjnie na drewno. Grzyby właściwe i owady są ogromnym zagrożeniem dla drewnianych elementów, ponieważ prowadzą stopniowo do ich rozkładu. W krótkim czasie ów rozkład może być bardzo głęboki, przez co drewno zostanie doszczętnie zniszczone. Zainfekowany przez owady i grzyby materiał może być nie do odratowania i będzie trzeba go usunąć i wymienić na nowy.

Dla ochrony przed grzybami musisz odpowiednio przygotować drewno do używania. Powinieneś wiedzieć, że grzyby nie rozwijają się w drewnie suchym, które będzie dobrze wysezonowane, ani w drewnie o wilgotności przekraczającej 80 proc. Takie organizmy nie lubią ani niskich, ani zbyt wysokich temperatur oraz przewiewnych obszarów.

Jak zabezpieczyć drewno przed pleśnią i glonami?

Na mocno zawilgoconym drewnie mogą rozwinąć się glony, zwłaszcza w miejscach zacienionych. Pomalowanie drewna nie gwarantuje, że glony nie będą go atakować. Jedynie zabezpieczenie tego surowca przed wilgocią może pomóc w ochronie drewnianych rzeczy przed szkodliwym wpływem grzybów i glonów.

Jak zabezpieczyć drewno przed kornikami?

Dużym zagrożeniem dla drewna wśród czynników biologicznych, zaraz po grzybach domowych, są owady. Materiał zajęty przez owady, np. korniki, traci swoje właściwości wytrzymałościowe, dlatego nie będzie nadawał się do dalszego użytkowania. Z tego powodu konieczna jest ochrona drewna przed owadami, na przykład poprzez impregnację.

Jak zabezpieczyć drewno przed wilgocią?

Zabezpieczenie drewna przed wilgocią powinno rozpocząć się jeszcze przed jego wykorzystaniem, np. na konstrukcję szkieletową domu. Zanim użyjesz drewna w charakterze materiału budulcowego, powinno ono zostać wysuszone. Drewno twarde schnie przy tym dłużej niż miękkie. Pamiętać musisz również o impregnacji drewna suchego, aby nie nasiąkało wodą i wilgocią z powietrza.

Jak zabezpieczyć drewno przed ogniem?

Wiesz już jak zabezpieczyć drewno przed wodą, ale równie szkodliwy dla niego jest ogień. Aby skutecznie chronić drewno przed zapłonem, powinieneś pokryć je ognioodporną emulsją, farbą lub lakierem. W ten sposób zminimalizowany zostaje dostęp tlenu do surowca oraz ograniczone jest ulatnianie się z niego palnych gazów.

Warto wiedzieć! Porady na to, jak zabezpieczyć surowe drewno wewnątrz oraz jak zabezpieczyć surowe drewno na zewnątrz mogą różnić się od siebie. Przy wybieraniu środków do drewna powinieneś więc zwracać uwagę na przeznaczenie preparatu.

Sprawdź: Łazienka w drewnie – czy warto wykorzystać drewno w łazience?

Jakie trudności mogą się pojawić przy zabezpieczaniu drewna?

Przy zabezpieczaniu drewna możesz spotkać się z wieloma przeszkodami. Surowiec ten nie ma jednorodnego charakteru, a jego budowa jest zróżnicowana. Produkty zabezpieczające materiał i tryb ich nanoszenia powinieneś dobrać na podstawie gatunku drewna, miejsca jego wykorzystania – na zewnątrz lub wewnątrz pomieszczeń – oraz intensywności eksploatowania.

Problematyczna przy zabezpieczaniu drewna może być zawartość żywicy. Zasadniczo materiał ten powinien być odżywiony, czyli pozbawiony żywicy, ponieważ lakiery, jakimi możesz zabezpieczać drewniane elementy, wyciągają ją i powodują, że nie można uzyskać odpowiedniej przyczepności do podłoża.

Lakierowane drewno o wysokiej zawartości żywicy będzie schło dłużej, a substancja ta doprowadzi do rozmiękczenia ochronnej powłoki. Musisz wiedzieć, że w pobliżu sęków zażywiczenie może być największe. Możesz to zauważyć, jeśli wybierzesz ochronne wyroby wodne do drewna. Po pomalowaniu w miejscu sęków pojawią się wówczas brunatne przebarwienia.

Drugim problemem, jaki napotkać możesz przy zabezpieczaniu drewna, jest jego wysoka wilgotność. Błędem jest wykorzystywanie zawilgotniałego drewna do konstrukcji budowlanych czy do wykańczania wnętrz mieszkalnych.

Przyjmuje się, że drewno konstrukcyjne powinno mieć wilgotność maksymalnie w granicach 18–19 proc. Jeśli osiąga 15 proc., to znaczy, że uzyskało maksymalną wytrzymałość, a jego wymiary nie ulegną już zmianie. Podczas korzystania z drewna na zewnątrz może się okazać, że przy dużej wilgotności powietrza zwiększy ono swoją własną wilgotność do poziomu 25 proc., ale to tylko wilgotność powierzchniowa – stan przejściowy, ustępujący w ciągu kilku dni przy suchej i wietrznej pogodzie.

Różne gatunki drewna różnią się między sobą zawartością garbników i tanin. Jest ich najwięcej w drewnie egzotycznym. To związki rozpuszczalne w wodzie, dlatego przy impregnowaniu takiego materiału emaliami wodnymi musisz liczyć się z możliwością przebarwienia powłok.

Czytaj dalej: Jakie drewno na dach wybrać i czy każdy rodzaj nadaje się na konstrukcję dachu?

Jak zabezpieczyć surowe drewno? Instrukcja krok po kroku

Nie każdy rodzaj drewna możesz zabezpieczać w ten sam sposób. Powinieneś dobrać odpowiednie środki impregnujące pod kątem rodzaju materiału, wilgotności, poziomu zawartości żywic, tanin i garbników. Dowiedz się, jak zabezpieczyć surowe drewno, a jak ochraniać drewniane podłogi czy meble, które były już lakierowane lub malowane.

Impregnacja

Podstawowym sposobem zabezpieczania drewna przed wilgocią i innymi szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi jest jego impregnacja. Jest konieczna, ponieważ materiał ten po obróbce mechanicznej traci swoje naturalne składniki ochronne.

Jeśli pominiesz etap impregnacji, drewno użyte do budowy domu, jego wykańczania, aranżacji i zdobienia będzie w wysokim stopniu narażone na różne zagrożenia pod wpływem powietrza, temperatury, wilgoci pochodzącej z opadów atmosferycznych czy promieniowania słonecznego.

Brak zabezpieczenia powoduje, że w drewnianych elementach powstaną najprawdopodobniej zawilgocenia i ogniska grzybów czy pleśni. Impregnacja może temu skutecznie zapobiegać.

Warto wiedzieć! Wybierz w pierwszej kolejności odpowiedni preparat do impregnacji. Na rynku znajdziesz wiele środków do ochrony tego surowca, które różnią się między sobą funkcjami i przeznaczeniem (w zależności od gatunku drewna). Możesz wybierać spośród impregnatów bezbarwnych i kolorowych.

Pierwszą warstwę ochronną dla drewna narażonego na warunki atmosferyczne powinien stanowić impregnat bezbarwny, który nazywany jest impregnatem gruntującym lub konstrukcyjnym. Wniknie on głęboko w strukturę materiału i ochroni je przed sinizną, owadami i grzybami.

Impregnaty gruntujące zawierają też zwykle w swoim składzie żywice wyrównujące i zmniejszające chłonność drewna. Ułatwi ci to naniesienie docelowych preparatów w taki sposób, by utworzyć równomierną powłokę. Tego rodzaju impregnaty nanosi się wyłącznie na surowe drewno, ponieważ wnikają w nie i nie tworzą na jego powierzchni wyraźnej powłoki.

Odrębną grupę impregnatów stanowią środki kolorowe. To właściwie produkty ochronno-dekoracyjne, zabezpieczające powierzchnię drewna przed szkodnikami biologicznymi – grzybami, owadami i glonami. Ich dodatkową funkcją jest dekoracja materiału i zapewnienie ochrony przed wilgocią i promieniami UV.

Z uwagi na wykorzystaną w impregnacie bazę takie produkty dzielą się na trzy grupy:

• Rozpuszczalnikowe – bazą jest rozpuszczalnik, benzyna lakowa, wzmacniająca działanie impregnatu i ułatwiająca mu wniknięcie głęboko w drewno. Charakteryzują się ostrym zapachem i najczęściej wykorzystywane są do impregnacji starego, wysuszonego drewna.
• Wodorozcieńczalne – bazą jest woda, co powoduje, że preparat zabezpiecza drewno w wyniku wyparowania jego części wodnej. Są mniej trwałe od impregnatów ftalowych, ale bezwonne i tanie. Sprawdzają się dobrze na wilgotnym drewnie.
• Solne – łatwo wnikają w drewno, a dzięki nim na jego powierzchni pojawiają się drobne kryształki soli blokujące ogień na wypadek pożaru.

Powinieneś nie tylko wybrać odpowiedni środek do impregnacji drewna – na zewnątrz i wewnątrz domu – ale także zadbać o jego odpowiednią aplikację, która będzie gwarantowała skuteczną i długotrwałą ochronę.

Środek impregnujący możesz nakładać pędzlem lub tamponem do malowania prosto z puszki i nanosić na czystą, suchą powierzchnię. Impregnat musisz wcierać z dużą starannością w materiał i rozprowadzać go wzdłuż słojów. Zaleca się wykonanie dwóch warstw ochronnych. Prace impregnacyjne najlepiej przeprowadzić przy ładnej, suchej pogodzie, gdy temperatura powietrza wynosi od 10 do 25 stopni Celsjusza, a wilgotność jest nie większa niż 80 proc.

Impregnację będziesz musiał powtarzać co kilka lat, by chronić drewno przed szkodnikami i wilgocią oraz wpływem promieniowania UV. Do impregnacji drewna wykorzystać możesz bejcę, czyli środek na bazie wody, dzięki któremu podkreślisz kolor surowca lub zmienisz nieco jego odcień. Drewno zachowa jednak naturalny rysunek słojów. Bejca zabezpiecza drewno przed niekorzystnym oddziaływaniem słońca, nie zapewni mu jednak wystarczającej ochrony przed drobnoustrojami lub insektami.

Pielęgnacja

Zaimpregnowane drewno jest chronione przed typowymi czynnikami wpływającymi na nie destrukcyjnie. Nie możesz jednak zapominać o właściwej pielęgnacji tego surowca za pomocą produktów o różnym stopniu ochrony. Powierzchnię drewna okresowo można pokrywać specjalnym olejem lub woskiem. Impregnaty powinno się nakładać mniej więcej co 5 lat, zależnie od potrzeb oraz zaleceń wydawanych przez producentów środków pielęgnacyjnych.

Ochrona i leczenie

Jeśli chcesz, by wszystkie drewniane elementy domu i jego wyposażenia przetrwały długie lata, zadbaj o ich właściwą ochronę i konserwację, jeśli zajdzie taka potrzeba. Możesz skutecznie długofalowo chronić drewno przed szkodnikami i biologiczną degradacją. Powinieneś w tym celu wykorzystywać impregnację i preparat nawierzchniowy.

Konserwacja

Dokonuj okresowych przeglądów stanu drewna i powłok, jakie na nie nałożyłeś celem impregnacji i ochrony. Wyznacz sobie czas na takie działania konserwacyjne, najlepiej zrealizuj okresowy przegląd drewna, zwłaszcza tego, które wykorzystywane jest na zewnątrz, przed sezonem jesienno-zimowym. Musisz sprawdzać przy tym, czy w drewnie nie ma żadnych pęknięć, które prowadzą do rozerwania powłoki ochronnej.

Zwróć uwagę, czy powłoka nie odspaja się od materiału i nie łuszczy. To ważne, ponieważ przerwanie ciągłości warstwy ochronnej na drewnie otwiera drogę dla wody i mikroorganizmów, które w tym miejscu mogą wniknąć w głąb materiału.

Jeśli zauważysz pęknięcia, najpierw zajmij się zaimpregnowaniem ich przy użyciu bezbarwnego preparatu. Wprowadź go możliwie jak najgłębiej. Małe pęknięcia, które mają nie więcej niż 2 mm szerokości, możesz zaszpachlować elastyczną, akrylową szpachlą, ale zanim to zrobisz, odtłuść, oczyść i wysusz drewno. Przeszlifuj jego zabrudzone części i odpyl. Wtedy odsłonisz surowe drewno, które zabezpieczysz głęboko penetrującym impregnatem. Następnie nałóż impregnat kolorowy.

Dowiedz się więcej: Lazura do drewna – co to jest, gdzie ją stosować i jak wybrać najlepszą lazurę do drewna?

Jak i czym zabezpieczyć drewno na zewnątrz?

Aby móc cieszyć się pięknie wyglądającym otoczeniem domu, musisz dbać o wygląd drewna. Jak je zabezpieczyć przed szkodliwymi czynnikami?

Jak zabezpieczyć drewno ogrodowe na elewacji?

Wykonana z drewna w całości lub w części elewacja pełni funkcję ozdobną. Żeby dobrze się prezentowała wymaga jednak częstej pielęgnacji i konserwacji. Możesz do tego celu zastosować lakierobejcę, która zawiera filtry UV, co gwarantuje wyższą ochronę przed destrukcyjnym wpływem promieniowania UV i zapewnia długotrwałe zabezpieczenie drewna bez względu na pogodę.

Jak zabezpieczyć drewno na tarasie?

Podobnie jest z tarasem drewnianym. Najlepiej po sezonie letnim rozpocznij prace konserwacyjne. Dokładnie oczyść deski z zabrudzeń oraz pozostałości po wcześniejszym lakierowaniu lub olejowaniu drewna. Dopiero po takich pracach nałożysz specjalny produkt dekoracyjno-ochronny, na przykład olej do drewna. Impregnacja drewna na zewnątrz polega na zabezpieczeniu go lakierem, olejem lub woskiem przed promieniowaniem słonecznym, wilgocią, grzybami, pleśnią i owadami.

Przeczytaj: Drewno na taras – jakie deski tarasowe wybrać i na co zwrócić uwagę?

Jak dbać o drewno wewnątrz domu?

Tak samo ważne, jak zabezpieczanie drewna na zewnątrz, jest zabezpieczanie elementów drewnianych w domu. Jak zabezpieczyć surowe drewno wewnątrz?

Na co dzień drewniane meble w domu czy belki sufitowe wykonane z drewna wystarczy przetrzeć z kurzu i brudu wilgotną ściereczką. Po zakończeniu mycia drewnianych mebli musisz je jeszcze wytrzeć do sucha ręcznikiem papierowym. Nie wykorzystuj do czyszczenia np. drewnianego stołu agresywnych środków chemicznych, które mogą uszkodzić powłokę zabezpieczającą drewno.

Wszelkie rysy i uszczerbki w drewnianych blatach czy meblach możesz uzupełnić specjalną masą szpachlową w odpowiednim kolorze. Zniszczone miejsce przetrzyj lekko papierem ściernym o granulacji 120, aby zmatowić ubytek i jego okolice.

Później nałóż masę szpachlową z lekkim nadmiarem, pozostaw wszystko do wyschnięcia i przeszlifuj powierzchnię papierem ściernym. Po szlifowaniu musisz też odnowić powłokę lakierem o takim samym stopniu połysku jak na pozostałej części mebla.

We wnętrzach drewno jest mniej narażone na szkodliwy wpływ wilgoci, insektów czy drobnoustrojów, ale i tak powinieneś zapewnić mu należytą ochronę i trwałość. Umożliwią ci to właściwe impregnaty do tego surowca, dodatkowo możesz dopasować odcień i kolor drewna do planowanej aranżacji.