Badania geotechniczne gruntu. Czy musimy je wykonywać? Ile kosztują?

Czym są badania geotechniczne gruntu?

Badanie gruntu przeprowadzane jest w celu rozpoznania rodzaju warstw podłoża oraz ustalenia poziomu wód gruntowych. Taka kontrola pozwala stwierdzić, jaki typ gruntu znajduje się na naszej działce pod budowę oraz jakie fundamenty należy zastosować, aby zapewnić stabilność nowo powstałemu budynkowi.

Badanie geotechniczne gruntu powinno zostać przeprowadzone w sposób poprawny przez uprawnione do tego osoby. Właśnie dlatego wymaga się wykonania minimum 3 otworów badawczych na głębokość co najmniej 2 metrów, licząc od miejsca, na którym zostaną postawione fundamenty. Z takich otworów pobierane są próbki gruntu oraz wody, które w razie wątpliwości, przekazuje się do laboratorium.

Badania geotechniczne gruntu przed rozpoczęciem budowy – czy jest obowiązkowe?

Z reguły czynność ta nie jest wymagana, chociażby ze względu na to, że domy jednorodzinne należą do pierwszej kategorii geotechnicznej, a ich budowa nie wiąże się z koniecznością dokładnego badania gruntu.

Jednak wiele zależy od zapisów znajdujących się w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Zdarzają się takie sytuacje (najczęściej w przypadku budynków podpiwniczonych), w których istnieje przymus wykonania badania geotechnicznego i taki nakaz zawarty jest właśnie w tym dokumencie.

Badania geotechniczne a geologiczne – na czym polega różnica?

Oprócz badań geotechnicznych gruntu można spotkać się także z badaniami geologicznymi. Warto wiedzieć, że różnią się one między sobą i są wykonywane w różnych celach.

• Badanie geotechniczne gruntu przeprowadzane jest w celu oceny przydatności podłoża do celów budowlanych i wykonywane jest przez inżynierów.
• Z kolei badanie geologiczne gruntu przeprowadzają geolodzy. Celem takich badań jest ocena przydatności gruntów do celów związanych np. z rolnictwem.

Różnica pomiędzy obydwoma typami badań będzie widoczna także w cenie – badania geotechniczne będą droższe, ze względu na koniczność użycia specjalistycznego sprzętu.

Sprawdź gotowe projekty domów jednorodzinnych!

Sielanka 1b1g-ps

3 825 zł

4 250 zł

Filipek bez garażu [B]

3 940 zł

4 290 zł

L-14 Dom szkieletowy

3 299 zł

3 699 zł

Projekty domów jednorodzinnych

W jakim celu przeprowadza się badanie geotechniczne?

Badanie gruntu pod budowę domu pozwala odpowiednio zabezpieczyć się przed rozpoczęciem prac budowlanych, które okażą się nieefektywne. Co to właściwie oznacza? Niewłaściwe usytuowanie domu na działce może przekładać się pękanie ścian czy zapadanie się fundamentów.

Badanie gruntu pod budowę domu jest zatem dobrym rozwiązaniem, gdy chcesz uniknąć problemów, które mogą doprowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń konstrukcji i które będą wymagać od Ciebie ponoszenia olbrzymich nakładów finansowych.

Badanie gruntu na działce przeprowadza się dwuetapowo. Pierwszy etap odbywa się w terenie. Wówczas dochodzi do wiercenia, sondowania, a w efekcie do pobrania próbek gruntów i wód. Badanie gruntu pod fundament w drugim etapie ma miejsce w laboratorium, gdzie oznacza się stopień plastyczności gruntu, czy jego wskaźnik zagęszczenia. Badany jest również skład chemiczny wód gruntowych.

Jak sprawdzić, czy działka jest budowlana?

ofe-5847238-70000 w-70000

Ile kosztują badania i ile trwa ich przeprowadzenie?

Ile kosztuje badanie gruntu? Ostateczna cena jest zależna od miejsca, w którym przeprowadzane jest badanie, zakresu usług, a także czasu, jaki geodeta będzie musiał na niego poświęcić. Niemniej, cena badania geotechnicznego gruntu pod budowę domu wynosi najczęściej od 1200 do 1900 złotych, jednak może być wyższa w przypadku budynku z podpiwniczeniem.

Koszt badania gruntu to w głównej mierze cena wykonania odwiertu. Odwiert o głębokości 1 metra kosztuje zazwyczaj od 90 do 160 złotych, a pamiętać należy, że najczęściej wykonuje się odwierty o głębokości do 3 metrów. Co więcej, zachodzi konieczność wykonania min. 3–4 takich odwiertów. Koszt wykonania czterech odwiertów o głębokości 3m będzie więc wahał się w granicach 1080–1920 zł.

Jak widać, nie jest to przesadnie wysoki wydatkek, szczególnie że w ramach usługi otrzymasz również kompletną dokumentację geotechniczną w wersji papierowej i elektronicznej. Jeśli nie zdecydujesz się na badanie gruntu, to później możesz liczyć się z dużo wyższymi kosztami.

Jaki fundament pod dom modułowy będzie najlepszy?

Jakie są metody badania gruntu?

Zazwyczaj badanie geotechniczne gruntu sprowadza się do wykonania ok. 3 otworów badawczych. Ich głębokość powinna wynosić minimum 2 metry poniżej przewidywanego poziomu posadowienia fundamentów. W praktyce wynosi zatem najczęściej ok. 3 metrów (dotyczy to budynków niepodpiwniczonych).

Jeśli po wykonaniu odwiertów, geodeta nadal nie ma pewności co do właściwości gruntu, to zleca badanie próbek w laboratorium. Gdy w trakcie badania, geodeta natrafi na tzw. grunt niespoisty (np. żwir), konieczne jest przeprowadzenie sondowania.

W zależności od rodzaju ziemi oraz celu wykonania badania stosuje się różne metody wykonywania wierceń. 

1. Wiercenie ręczne – próbka pobierana jest przy każdym obrocie świdra. Ta metoda stosowana jest przy badaniu płytkiego podłoża gruntowego.
2. Wiercenie mechaniczne – stosowane w przypadku tzw. trudnych warunków terenowych lub też w sytuacji, gdy potrzebne jest wykonanie nawierceń sięgających kilku metrów w głąb ziemi.
3. Sondowanie dynamiczne – po wykonaniu otworów badawczych, przeprowadza się sondowanie. To wykonane metodą dynamiczną pozwala w dokładny sposób zbadać stopień zagęszczenia gruntów.
4. Sondowanie udarowo-obrotowe – ma na celu sprawdzenie parametrów wytrzymałościowych podłoża.
5. Sondowanie CPT-U – przydatne w sytuacji badania gruntów sypkich i spoistych. Ta metoda nie zaburza struktury gruntu, dlatego uważana jest za bardzo miarodajną.
6. Sondowanie RKS – umożliwia wykonywanie sondowania na głębokości do 4 metrów.
7. Ścinanie gruntów – wykonywane jest przy użyciu sondy FVT na bardzo słabych gruntach spoistych lub organicznych. Badanie pozwala określić wytrzymałość podłoża na ścianie oraz weryfikuje wrażliwość strukturalną.

Zapraszmy również na webinar naszych ekspertów: 

Co jest brane pod uwagę podczas badania geotechnicznego budynku?

Badanie geotechniczne jest procesem złożonym. Jak już wiesz, wymaga wykonania odwiertów, a niekiedy wprowadzenia sondy. Cały proces przeprowadzany jest przez uprawnionych do tego specjalistów, którzy mają odpowiednie kwalifikacje do obsługi wymaganych urządzeń. Sprawdź, co dokładnie jest sprawdzane podczas badania geotechnicznego. 

Położenie

To jedna z najważniejszych kwestii, która ma wpływ na wybór projektu budowlanego. Domy zbudować można zarówno na wzniesieniach, efektywnych skarpach czy terenie obniżonym. Na względzie trzeba mieć jednak dodatkowe czynniki, które mogą się wiązać z ukształtowaniem terenu. Zalicza się do nich przede wszystkim wody opadowe.

Sprawdzić należy zatem, gdzie spływają i czy nie będą mieć negatywnego wpływu na Twój budynek. Wody opadowe mogą sprawić, że z biegiem czasu zostanie osłabiona struktura budynku, dojdzie do pękania ścian czy nawet do zawalenia się całego domu. 

Poziom wód gruntowych

Jeśli zależy Ci na budowie domu podpiwniczonego, to koniecznie musisz sprawdzić poziom wód gruntowych na Twojej działce. Zbyt wysoki może skutecznie utrudnić izolowanie fundamentów, a tym samym zwiększyć koszt inwestycji. Prawidłowe wykopanie niecki w tym wypadku również stanie się mocno utrudnione.

Pamiętaj jednocześnie o tym, że wilgotne gleby wykazują się mniejszą nośnością. To z kolei może przyczynić się do pękania ścian. W przypadku, gdyby fundamenty miały kontakt z wodą, należy dobrać odpowiedni rodzaj izolacji lub też rozważyć wyższe posadowienie budynku.

Rodzaj gruntu

Znaczenie będzie mieć również sam rodzaj gruntu. Panuje przekonanie, że gleby organiczne i miękko piaszczyste są najgorsze pod budowę. Pod tym względem lepiej unikać też gleb miękko gliniastych. Ich nośność jest najmniejsza, dlatego dom wybudowany na takim podłożu może z czasem osiadać. Oczywiście wybudowanie domu w takim miejscu nie jest niemożliwe, jednak może wiązać się z koniecznością poniesienia dodatkowych kosztów.

Sprawdź: Działka na terenie zalewowym – czy warto na niej budować dom?

Badanie geotechniczne gruntu a prawo budowlane

Co przepisy prawne mówią o badaniu gruntu? Jak już wspomniałam, ich przeprowadzenie nie jest obowiązkowe. Wynika to z faktu, że według rozporządzenia MSWiA z 24.09.1998 roku, domy jednorodzinne zaliczane są do pierwszej kategorii geotechnicznej. W praktyce oznacza to, że zazwyczaj wystarczające będzie dostarczenie dokumentacji geotechnicznej, która zawiera podstawowe informacje dotyczące jakości gruntu.

W rzadszych przypadkach badania geotechniczne bywają wymuszone przez ustalenia zawarte w planach zagospodarowania przestrzennego. Warto to więc dokładnie sprawdzić. Wymóg ten może dotyczyć szczególnie budynków podpiwniczonych.

Osobną kwestią jest konieczność otrzymania pozwolenia na budowę. Ustawa, jaką jest Prawo budowlane, dokładnie opisuje, co powinien zawierać projekt budowlany. Zgodnie z prawem dla budynków zaliczających się do pierwszej kategorii geotechnicznej musi on zostać uzupełniony o opinię geotechnicznych warunkach posadowienia obiektów budowlanych, a w przypadku budynków z drugiej i trzeciej kategorii posiadać dodatkowe wyniki badań geologiczno-inżynierskich.

Jednak w 2012 roku weszło w życie Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych (Dz. U. nr 81, poz. 463).

Z dokumentu wynika, że każdy obiekt budowlany (niezależnie od kategorii) musi mieć opinię geotechniczną, która zostanie dołączona do dokumentacji projektowej. W związku z tym, że rozporządzenie w tej sytuacji stoi wyżej od ustawy (w tym wypadku dostosowuje on polskie prawo do unijnego EUROKOD 7), to oznacza, że opinia geotechniczna dołączona do dokumentacji projektowej jest konieczna do uzyskania pozwolenia na budowę w każdym przypadku.

Kto wykonuje badania?

Badanie gruntu powinien wykonać geolog lub geotechnik z uprawnieniami geologiczno-inżynierskimi. Geolog ma prawo wystawiać ekspertyzy geotechniczne w przypadku budynków I lub II kategorii geotechnicznej. Jeśli budynek zaliczany jest do kategorii III, to skorzystać trzeba z usług geotechnika. Domy jednorodzinne najczęściej należą do kategorii I, dlatego bez problemu możesz skontaktować się z geodetą w celu ustalenia daty wykonania badania gruntu.

Jakie zadania należą do geodety? Ma on przede wszystkim ustalić, jaki rodzaj fundamentów jest odpowiedni dla danego gruntu. Wiąże się to przeważnie z wykonaniem ścian fundamentalnych bądź zwiększeniem przekrojów. To także on wykonuje wspomniane już badanie gruntu. Pobiera próbki, a następnie kieruje je do laboratorium.

Ile trwa badanie gruntu? Przeważnie kilka godzin. Zdarza się jednak, że zachodzi konieczność jego powtórzenia po pewnym czasie, np. o innej porze roku.

Nie wiesz jeszcze, w jakiej technologii zbudować swój przyszły dom?

Badanie gruntu a dokumentacja techniczna

Dokumentacja geotechniczna zawiera informacje podane w opinii geotechnicznej. Składa się na nią część graficzna i część pisemna. Pierwsza z nich obejmuje przekroje geotechniczne (mapki), a także lokalizację wykonanych odwiertów. Część pisemna dotyczy zaś analizy gruntu.

Jakie jeszcze informacje możesz znaleźć w dokumentacji geotechnicznej? Będą to m.in. dane dotyczące nośności gruntów i ich rodzajów oraz głębokości występowania wód gruntowych. Dokumentacja zawiera również informacja o przypuszczalnej zmianie poziomu wód gruntowych i uwagi o preferowanych możliwościach odwodnienia terenu. Sporządzenie dokumentacji może potrwać nawet do dwóch tygodni.

Jak interpretować wyniki badań geotechnicznych?

Jednym z istotniejszych problemów jest z pewnością to, jak interpretować badania geotechniczne.

Dokument opisujący badania gruntu oprócz takich informacji jak dane inwestora czy działki, a także mapki dokumentacyjnej, na której są zaznaczone otwory, w których było przeprowadzane sondowanie, będzie zawierał też szereg objaśnień i parametrów.

Dzięki nim można dowiedzieć się, jaka jest liczba warstw gruntu i jaki jest ich układ, a także głębokość. Ponadto tabela zawarta w dokumencie będzie uwzględniała obraz geotechniczny każdej warstwy gruntu. Zwracając uwagę na poszczególne symbole, można dowiedzieć się, jaki rodzaj gruntu występuje na danym terenie, czy są one wytrzymałe i nadają się pod budowę domu.

Ważne, jeśli chodzi o badanie geotechniczne gruntu, będzie prawidłowe odczytanie przede wszystkim dwóch symboli – ID i IL.

• Pierwszy z nich będzie określał stopień zagęszczenia gruntu. Parametr ten pojawia się w przypadku gruntów niespoistych, takich jaki piaski czy żwiry. Im większy stopień ID (w skali od 0 do 1), tym lepiej, oznacza to bowiem, że grunt jest bardziej zagęszczony.
• Drugi z parametrów – IL – określa stopień plastyczności i dotyczy gruntów spoistych (gliny, iły). Gruntami problematycznymi będą te, które mają większy wskaźnik IL (w skali 0–1). Oznacza to, że grunty takie są coraz bardziej miękkie.

Co powinno się znaleźć w dokumentacji z badań podłoża gruntowego? Oprócz wszelkich danych i parametrów, określających rodzaj i właściwości podłoża, w dokumentacji będzie odnotowane też to, jaki jest poziom wód gruntowych. Ponadto w dokumencie znajdzie się opis metodyki prac polowych i badań laboratoryjnych,  a także legenda objaśniająca użyte symbole i znaki.

Jak sprawdzić, czy interesująca nas działka budowlana jest zadłużona?

Dlaczego warto zlecić badania geotechniczne gruntu?

Nierzadko można spotkać się z opinią, że badanie geotechniczne nie ma większego sensu. Jak to zatem jest w rzeczywistości? Czy warto przeprowadzić badanie geotechniczne? A może to po prostu zbędny wydatek?

Zanim podejmiesz decyzję, musisz pamiętać o tym, że na zdecydowanej większości naszego kraju znajdują się grunty o odpowiedniej nośności. Wybudowanie na nich domu nie powinno zatem przysporzyć większych problemów. Zawsze jednak zdarzają się wyjątki.

Oczywiście możesz zaryzykować i istnieje duże prawdopodobieństwo, że wszystko będzie w porządku. Jeśli jednak okaże się, że grunt, na którym postawiłeś dom, cechuje niższa nośność, to będziesz musiał zmierzyć się z konsekwencjami. Najczęściej wiąże się to z kolejnym i to niemałym wydatkiem.

Czy warto więc ryzykować? Wydaje się, że niekoniecznie. Sam koszt badania geotechnicznego jest stosunkowo niski, jeśli porównasz go do obciążenia, jakim jest budowa własnego domu.

Co więcej, odwierty geotechniczne pozwalają podjąć właściwą decyzję dotyczącą wyboru odpowiednich fundamentów. Możesz je przeprowadzić jeszcze zanim kupisz działkę. To dobra wiadomość, ponieważ od razu wiesz, w co dokładnie inwestujesz. Zyskujesz zatem informację, czy dana działka nadaje się pod zabudowę jednorodzinną.

Badanie geotechniczne może przynieść inwestorowi znaczące oszczędności. W ten sposób podejmiesz właściwe decyzje i nie będziesz musiał w przyszłości ponosić dodatkowych kosztów na remont domu. Ponadto, dzięki badaniu gruntu dowiesz się także, o jakiej głębokości możesz wykonać podpiwniczenia w Twoim domu.